Tr. La forma jenerale se documenta en textos alto-navarros. En algún autor moderno como Orixe aparece escrito general (SCruz 67; pero 33 jeneral ), sin que se pueda asegurar que represente una oclusiva. En DFrec hay 66 ejs. de jeneral y 21 de general .
sense-1
1.
(SP(g-), Urt, Gèze, H),
jenerale (Urt) . (Adj.).General."Catholicus, jenerala, katolikoa, guzia
"Urt IV 303.
"Tribunus aerarius, errezibitzaille jenerale
"Ib.I 346. v. orokor. Tr. Su frecuencia disminuye desde mediados del s. XIX, y es muy escaso desde principios del XX. Aparece a menudo en catecismos y obras religiosas, en la expr. konfesio jeneral .
Iudizio jenerala. E 49.
Harzaz doktrina jeneral bat emaiten drauku. LçIns D, 7v.
Sobrenombre bat jenerala: / libidinos[o]en limea. Lazarraga B5, 1159v.
Konfesinoe jeneralakaz. Bet 15.
Gore bisorrei jaunak du potere jeneral, bai estranjereki eta bai bere gobernamenduko jenten diferenzientako.MRos 16.1r.
Elizaren manu jeneralez. EZMan I 31.
Nazione ororen konsendimendu jeneral batez. TtArima 97.
Ordena jeneral bat kreaturen gobernatzeko. ES 143.
Konfesio jeneral bat. OA 70.
Konfesio jeneralea. El 18.
Uholde jeneralaz. Brtc 98.
Nazionearen intres jeneralak. Revol 95.
Frutu guztijenzakua edo jenerala. Astar II 214.
Bakhe yenerala. Gy 137.
Yenerala da [lege hori] , eta guziek bere baitan dakarketena. Lap 66 (V 34).
Ideia oso jenerala eta abstraktua. VillJaink 165.
Gramatikaren auzi jeneralagoetan. MEIG VI 164.
v. tbn. Ax 371 (V 244). Hm 229. Cap 18. SP Phil 153. Gç 35. Bp I 18. Ch III 22, 1. Iraz 39. CatBurg 46. He Phil 159. Cb Eg III 348. Oe 46. CatLan 155. Xarlem 167. Mg CO 182. Añ LoraS 138. Gco II 43. Dh 65. JJMg BasEsc 162. CatLlo 89. CatB 68. JesBih 426. MarIl 90. UskLiB 82. Jaur 108. Laph 42. CatBus 48. CatAe 56. CatSal 57. CatR 57. CatS 6. Aran SIgn 19. Ud 125. Arr May 181. Ip Hil 207. Itz Azald 142. CatJauf 122. CatUlz 5. ArgiDL 10. Jenerale: LE Ong 25r.
azpiadiera-1.1
(Con cargos, grados militares, etc.)."Archistrategus, [...] armadako kapitain jenerala
"Urt V 257.
v. nagusi. Zentenerak eman zietzón kapitain jeneralari presonerak. LçAct 28, 16.
Lieutenant jeneral Erregerenzat marexal Bironek eztu nahi izan.
CartEsp
462.
Bikario jeneralaren aprobazinoa. Harb ã 4r.
Lotenent jeneralak. TtArima 76.
Inkisidore jeneral. IztC 471.
Kontseilari jeneral lagun ohia. HUAurp 179.
Kantonamenduko kontseilari jeneralaz. JEMed 147.
v. tbn. Mat XVIII. EZ Man II 3. Bp I 38. ES 117. Mst XIV. CatLan 102. AA II 1. Hb Esk 135. Laph 84. Ip Hil III. Arb Igand 35. Lander RIEV 1909, 652. Ardoy SFran 14. Etchebarne 114. Larre ArtzainE 221.
azpiadiera-1.2
Estatu Jeneraletan.Monho 56. Emana Auritzen armadako kartier jeneralian, ekainaren seigarrenian 1793. In MEIG I 252. Kontseilu jeneralean. HU Zez 91. Asi zan asanblea jenerala. Albeniz 141. v. tbn.
Revol 105. Larre ArtzainE 229.
2.
(H) . (Sust.).General (grado militar).
"Archistrategus, [...] Jeneral Jauna
"Urt II 257.
Armadaren jenerala. TtOnsa 2.
D. Miguel Oquendo jenerala. ES 117.
Gerrako jeneral. MbIArg II 290.
Harizpe jenerala jin da Espainiatik. FrantzesB I 45.
Apaiz ernegatua / jeneral Cabrera. Echag 163.
Gure kapitana jeneral egiñik. ABAmaE 254.
Tropetako jeneral eta buruzagi handiei. HUZez 134.
Jeneral Petaiñ genduen buru. TxB III 21.
Lertsundi jeneralari. NEtxLBB 290.
Ene adixkide jeneral hori bizi zen Marracq-en. Etchebarne 143.
Irakasle baketsu hau jenerala dugula Suizan. MIH 145.
v. tbn. Cb EBO 44. Xarlem 1060. JJMg BasEsc 174. Izt C 480. Bordel 44. Gy 179. Hb Egia 143. Afrika 40. Elzb PAd 49. Arb Igand 127. Azc PB 220. Itz Azald 22. Iraola 51. Urruz Zer 16. StPierre 31. Barb Sup 177. Etcham 168. Munita 8. Zerb Azk 34. Anab Poli 16. Salav 74. Alzola Atalak 66. Lf in Casve SGrazi 15. Alkain 47. FEtxeb 18.
azpiadiera-2.1
(Cargo eclesiástico). Aita jeneralaren oñetara. CbJust 43s.
Iesuisten ieneralak. JesBih 389.
Fraiden aita edo yeneralari. ElzbPAd 82.
Prantziskotarren Jeneral nagusitzat Anai Elias autu eben. BelausAndoni 16.
Urte atan Prantziskotarren Jeneral, goi-nagusia zan. Ib. 21.
v. tbn. Izt C 476.
sense-3
3."La mayoría, lo general. Kataluñan ardao klase asko dago baiña jenerala gorrixa. Balnearixuan daneko jentia zeuan baiña jenerala Madrill aldekua
"ElexpBerg.
sense-4
4.(Adv.).Generalmente.v. JENERALEAN. Gustoak konprituaz / etsaia serbitu; / beti ezkontzeko ta / neskazar gelditu, / jeneral ibillera / txarrak oiek ditu. Auspoa 139, 149.
Txondarra, ori badakizute jeneral mendiondoren batean egiten dala. Albeniz 15.
azpisarrera-1
JENERALEAN.
De modo general. "Generalmente" Lcc. Zuk ezagutzen ditutzu gauza guziak, jeneralean eta partikularrean. Ch III 50, 6.
Xehadurarik gabe yeneralean erran ditekena da. HeGudu 146.
[Elexak] jeneralian adietan emoten dau [...]. Zuzaeta 92.
Banaan aitatuta agertuko da obeto esan dedana aldebatera edo jeneralean. MgCC 162.
Bekhatuez jeneralean eta xehetasun handitan sarthu gabe akusatzea. Dh 64.
Behar dire aitzinetik gogoetak egin eta jeneralean Kofesora mintzatu. CatJauf 78.
v. tbn.
CatLan 99. MarIl IX. UskLiB 48. Jaur 397. CatS 112.
azpisarrerakoSense-1.1
(V-gip, G-azp-goi, AN-gip-5vill)
Ref.:
ElexpBerg(jeneralian);
GteErd 181
. "En général, communément, d'ordinaire"H.
"Generalmente, las más de las veces. Gu domeketan jeneralian Durangora joaten ga
"ElexpBerg.
An dabiltzanak jeneralian / daude peligroz beterik. Arrantz 78.
Au da jeneralian / gertatzen dana. EusJok 129.
Mendian berriz jeneralian / daude basarri koskorrak. UztSas 246.
Fetxa oietan jeneralean eguraldi ona eta beroa izaten da. Albeniz 112.
v. tbn. PE 25. Tx B II 67. JAzpiroz 75.