Etim. De *oilar-jaite (sust. vbal. de jo ), como lat. gallicinium (REW 3658), pullicinium, gal. pylgeint < *pullicantio.
sense-1
1.
(Sal ap. A
; Lar),
oilarrite (Dv, H(+ oll-); oill- SP, Dv),
oilarreta (AN ap. A←Aq(AN)1085 (oll-)). Aurora, hora en que canta el gallo."
Oillarritean, galli cantu"SP.
"Gallicinio, ollaritea, gaberdia
"Lar.
"Temps du chant du coq, le matin aurore"Dv.
"Aurora, hora en que canta el gallo"A.
v. oilariza. Arratsean, ala gauherditan, ala oillaritean, ala goizean. LçMc 13, 35 (He oillarritean, HeH oilarritean, Dv, Leon oilaritean, Ol ollaritean; BiblE oilarrak jotzean; tbn. en Ir YKBiz 415 ollarritean).
Gau beltz, ilhun, izigarria, art-urratze gabea, oillariterik izanen eztuena. Ax 599 (V 385; v. tbn. 140 (V 92) oillaritean).
Bizi denak orit izanen du / Bazkoako oilaritea. Balad 242.
Argi-urratzean edo oillaritean jotzen dun oillarra. OrEus 100n.
Orrela eman genion Aberri-Egunari asiera, ollarite zoardi batean: Iesu piztu da!IbiñEG 1956 (9-10), 97.
Biarko oillaritean, mendiok ez dabe / nork iratzarri izango. GandElorri 216.
Ondoren, oilaritea bedatzigarrenez ieikiko denean, [...].IbiñVirgil 118.
v. tbn.
Oilaritean: Arti MaldanB 205.