Tr. Documentado al Sur desde el s. XVIII y al Norte desde mediados del siguiente (aunque aparece ya en el dicc. de Pouvreau). El de Archu (polliki ) es el único ejemplo suletino y el único septentrional anterior a Hiribarren. Al Norte se encuentran sobre todo las variantes palatalizadas (polliki, pulliki ). Lo emplean sin palatalización Hiribarren (puliki ), Barbier (puliki, pero tambien polliki ypulliki ) y Mirande (politki y poliki, pero también polliki ). La forma poleki se encuentra en Inza, EusJok,LuzKant (103) y J. Azpiroz (128), polleki en este último e Inza. En DFrec hay 71 ejs. de poliki, todos ellos meridionales, 11 (9 septentrionales) de polliki y 1, sept., de pulliki.
sense-1
1.
(V-gip, G, B; VP 77r, Lar, Añ, H, ZamVoc),
puliki (SP, Urt V 171, H),
polekiRef.:
A;
EtxbaEib;
ElexpBerg;
ZestErret
. Bellamente, adecuadamente; correctamente, bien."Joliment, proprement"SP.
"Lindamente"VP, Lar, Añ, A."Aseadamente","hermosamente"Lar, Añ."
Aura poliki bizi da jubilau zanetik
"Elexp Berg..
Gizon geienak moldekaiz ta gogorkiago eta andreak berenez poliki ta emekiago itzegiten dutela.CbEBO 13.
Utzi nazan emen / poliki atsedeten.BorrB 4.
Midasek omen zituan belarri txit andiak, baña txit poliki illearekin estaltzen bide zituan.AA II 227s.
Arku bat egongo da / sorotik aldean, / poliki ipiniya / San Martin bidean.Echag 86.
Edozeinek yo duke pilota puliki, / bainan flakoak ez du iraunen luzeki. HbEsk 212.
Txoritxo oek zeñ poliki kantatzen duten.ArrGB 56.
Zuek añ poliki apaindu dezuen ermita onetako Santa. AgSerm 304.
Erorrek ikusiko dek zein berera ta poliki Isabel ezkaitz ori neronek ezi ta zurituko dedan.AArdi 141s.
Orrek firmatu diyo / pasaporte ona, / poleki asten al da / Lazarorengana.(Interpr?). EusJok 77.
Ezkaratza poliki lore ta maindire xuriz
apaindu-ta. LhYol 49.
Bittarte ortan dauden izarrak nork jarri ote dittu orren poleki ematen dutela?InzaAzalp 33.
Besteak ere badakite beren buruak apaintzen, baita aurpegia poliki margotzen. TPKattalin 187.
Bart oso poliki atera zan jaia.LabEEguna 106.
Zein eder poliki yantziak dauden loreak! IrYKBiz 133n.
Otxolua. Onaa ezin polikiago ari dan idazle bat.LdiIL 88.
Bai mintza ere euskeraz ondo poliki!SMitxAranz 216.
Denda ura poliki jarria zegoan. AnabPoli 73.
Buruz poliki gabiltzak baña / zartzen gogor ari gaituk.Basarri 34.
Amerikatik natorrenian / poliki gara biziko.BEnbNereA 182.
Eladeraz poliki omen daki.ZaitPlat 62.
Ni, ezkongai zaarra naiz... Ori, mutil zarra polikiago esateko bidea besterik ezta.NEtxLBB 86.
Poliki moldatzen asi giñanean. AtañoTxanKan 51.
Heiekin arras poliki ohartu nintzan frantsesari. Etchebarne 36.
Onek ere bertsotan poliki egiten zuan, eta abots bikaiña. Insausti 29.
Bi hiztegiak poliki antolatuak daude.MEIG II 109.
Zuk hain poliki izendatzen duzun herrigintza hori.MEIG IX 64.
v. tbn. It Fab 122. Ud 158. AB AmaE 394. FIr 177. TAg Uzt 117. Munita 115. Or QA 142. Lek SClar 117. Erkiag Arran 178. Arti MaldanB 202. Or in Gazt MusIx 10.
azpiadiera-1.1
Bastante, en buena medida, en buena cantidad. Diruba poliki izan biar du eta gure azkeneko egunak mundu ontan pasatzeko ez da arrimo txarra. SorGabon 47.
Poliki irabazten degu.AgG 120.
[Tabakoa] Espainiatik heldu zen oraino puliki, haste hartan.BarbSup 64.
Berotu bear du poliki eguerdirako.LdiIL 40.
Bi urte nituneraño ez omen nindutenan eraman iñudearenetik etxera, ta orduko, nik ezaguera poliki. OrQA 39.
Bigarren txanda onetan ere dirua poliki artu zuten.AnabPoli 113.
Jendea poliki bildu zan.Ib. 101.
Lur gutxi zuan, maizter batentzat poliki, bañan bi bizitzen ziran.Salav 30.
Sagarra, oraindik poliki bazegok. AtañoTxanKan 92.
v. tbn.
JanEd I 22. Mok 7. Lek EunD 16.
sense-2
2.
(V-gip, G, AN-gip, B; VP, H)
Ref.:
A; Elexp Berg; Gte Erd 145; ZestErret. Despacio, poco a poco."Poco a poco, pasito"VP 78r.
"Doucement, avec précaution, peu à peu"H.
"
Zoaz polikiago (G-azp, AN-gip)"GteErd 145 (junto a mantxoago, baratxago, emekiago, etc., de otras zonas).
AxN explica malguki (41) por poleki. Prisaka ta gaizki guzia baño obe da erdia edo ditekena kontuz ta poliki irakurtzea. MbIArg I 55.
Poliki erreka beera zoazin. FIr 145.
Au poliki yoatea, al-da, aurrerunz eta azkarki ibilli-bear bide ortan?LdiIL 94.
Altxatzen dio poliki burua maiteari. OrMi 69.
Poliki sartzen da gelan. OrEus 52.
Emeki, politki / sugarrak dira hil. MdePo 18.
Poliki so herabeti bat hari eman ondoren zeiharka, [...] hasi zen bera aita besoetakoa laztantzen. MdeHaurB 88.
Poliki ibiltzeko, alegia, oñetako zar aiekin ots geiegi atera gabe. AnabPoli 56.
Poliki zoan / bide gaiztoan / gizaldea ni hiltzera. ArtiMaldanB 202.
Poliki... poliki, gaztetxo. MAtxGazt 74.
Astiro eta poliki. MEIG VII 177.
azpiadiera-2.1
Con cuidado. Aztertu zituen oiñ azpiko bazterrak ta arkiturik arantza sartua, atera zion poliki. VMg 41.
Betarrak joku irabazita / dagoala uste zuten oso, / beste batean polikiago / jokauko dute akaso. EusJok 60.
Poliki gero, emen itza oiekin. SorAKaik 128.
Poliki itz egizu, konpañero, poliki. (Interpr?). Apaol 96.
Aizu, Jose Kruz Olloki, / itzegin zazu poliki, / zuentzat ainbeste jaki / ekarriko dute aurki.TxB 133.
Beren eginkizuna ain ixilik eta ain poliki eraman zutelako. AnabUsauri 79s.
Baña gabiltzan poliki: / erori gindezke aurki / andreak dana baleki. Olea 270.
Fugol-kontuak poliki esan / alakuaren aurrian. UztSas 326.
Uztarriari paltak billatzen / ibilli zaitez poliki. (In UztLEG I 207
).
azpisarrera-1
POLIKI EGIN.
Adornar. Poliki egiteko beste paper batzuk sartzen zituen, apaindura eta koloreekin.ArtiIpuin 36.
azpisarrera-2
POLIKI-POLIKI. Despacio; poco a poco.
Burtina jeisten da poliki poliki. SorAKaik 137.
Ara nun [...] deabrua sartzen dan baratza artan poliki, poliki. AgSerm 253.
Arriturik aurreratzen da poliki poliki belarriyan eskuba dubela. IllPill 5.
Poliki-poliki asi behar du; astiki, trankilki, erreposki. FIr 193.
Goan ziren poliki poliki irristatzeko bildurrekin beren ofizineraño. IzetaDirG 87.
Poliki-poliki, gaztetxo. Ez aurreragi joan. MAtxGazt 61.
Gaitz onek jotzen dituanean, begiak poliki-poliki asten zaizkie itxitzen. AnabAprika 44.
Oiturak poliki-poliki oberantza dijoaztela. VillJaink 181.
Seme-alaba gazteak poliki-poliki lagunarte berriak arkitu zituzten. NEtxLBB 50.
Zeruko ate ondoan naiz ni / aspaldion zai egoki, / ta San Pedrori atia jo diot / ustez puliki puliki. Mattin 130.
Abiatu giñan, ba, poliki-poliki. UztSas 353.
Poliki-poliki zijoazen, mateleko miñak ez bait-zion Don Kijoteri pakerik ematen, ezta lasterkarako gogorik ere. BerronKijote 204.
Alaxe egin genduan, poliki-poliki Elosu aldera atzeratuaz. Alkain 133.
Gaur oraindik ere, poliki-poliki bertsoak irakurtzeko aña bazekit. AtañoTxanKan 64.
Poliki-poliki baina atertu gabe. MEIG III 113.
Auzi horiek maizegi poliki-poliki eta arian-arian erabakitzen dira. MEIG VII 104.
v. tbn. Alz Txib 103. Mok 8. TP Kattalin 181. Lek EunD 22. MendaroTx 112. ABar Goi 72. JAIraz Bizia 82. Munita 19. Etxde JJ 237. Mde HaurB 56. Erkiag BatB 196. SM Zirik 74. Osk Kurl 102. Or in Gazt MusIx 40. Ibiñ Virgil 113.
azpisarrera-3
POLIKIXEAGO.
Un poco más despacio. "Polikixeago zoaz (AN-gip)" Gte Erd 145.
azpisarrera-4
POLI-POLIKI . (Con reduplicación intens.).Muy despacio.
"
Poliki-poliki juan giñan, paso a paso nos fuimos. Poliki-poliki jakindu nuen barrenen zeuzkan guziak, supe poco a poco [...]"VP 78r.
--Baiña eztezu nai, noski, nik zure ontzi eder au muturra ondarroan sartua utzi dizazudan?
--Ez, alajaiña! --Orduan goazen poli-poliki...LhYol 42.
azpisarrera-5
POLLIKI . (Forma con palat. expresiva).
azpisarrerakoSense-5.1
a)(G-to, AN, L-ain, BN, S, R; Dv, H; pulliki Urt III 293, H). Ref.: A; Iz Ulz. "Lindamente" A. "Bastante bien" Iz Ulz. Lenbiziko argi orri zer polliki datorkion San Agustiñen antza eta iduria. LarSAgust 6.
Oi artan egundaño etzauntza bat egiñ etzuen, goizero polliki banatu ta naastutzen bazuen ere. AranSIgn 78.
Hameka urthetan, irakurtzen nitian aski pulliki [...] liburu Izpiritualean diren othoitz eskuara eta latin guziak. ElzbPAd 36.
Mintzo zirade polliki, / polliki eta tendreki. ChantP 340.
Ara, ara, igo da pikadoria. Polliki ari da. UrruzZer 136.
Orra zeñen polleki esaten digun Jaungoikoak berak nola egin izan zittuan bere lurreko aurrak. InzaAzalp 45.
Euskaldun etxeko-jaunak Jesusen ondoan belhauniko jada emanak ziren, egin-ahala polliki. BarbSup 165.
Badut uste Jaun Erretorak ere ez duen zuk bezen pulliki xaramelatzen. Ib. 107.
Neskatxa bat sukaldean galtzerdi egiten. Eta hain polliki emana, hain garbiki!ZerbIpuinak 279.
Nehor gutik lezaguken pollikiago khonda gure bertsularien atheraldi pollit bat. Ox 201 (196 pulliki
).
Eriak kokatzen ditugu ahal bezain polliki. JEBer 98.
Tortxoak piztuak dira, esposen kadirak polliki apainduak...LfMurtuts 54.
Uztaila da; hitzak polliki erraiten duen bezala, uzten hilabethea. JEtchep 46.
Polleki-xamar, itxura txarrean. (AN-5vill). InzaEsZarr 149.
Polliki xamar kantatzen zutenak baziran. Salav 106.
Zoin polliki bururatzen zituen bere letra gehienak. ArdoySFran 295.
Lozio-ukendu ori egia da polliki saltzen dala. LabSuEm 177.
Ikusi ditut batzu euskaraz polliki ari. LarreArtzainE 327.
v. tbn. HU Zez 35. Etcham 157. Goen Y 1934, 98. EA OlBe 56. Iratz 46. Or Aitork 28. Anab Aprika 75. Larz Senper 124. Polleki: JAzpiroz 219.
azpiadiera-1.1
Abundantemente, en abundancia.
--Baduzue polliki? --Bai, Jauna, bai! Gutiago ere izan ginezakeen. BarbLeg 61.
Dirua polleki irabazten zuala. JAzpiroz 214.
azpisarrerakoSense-5.2
b)(G-to, AN, L-ain, BN, S, R ap. A; Dv). Suavemente, con cuidado; despacio. "Polliki ibil zaite, harrabotsik egin gabe, marchez doucement sans faire de bruit. Polliki erabil zazu tresna hori, maniez cet instrument avec précaution" Dv. Behala ordian Ratonek eskuez / poilliki igiturik su-hautsa, / [...] ebatsten du bat, bi, hirur gazteina. ArchFab 223.
[Ikusirik] xutik ere ezin egon zitekela, hartu polliki besotik eta lagundu zuen bere ganbararat.JnnSBi 169.
Erran nioten ahalik pullikiena, nola gau hartan Xabier-ek utzi ginituen joaiteko zerurat. Prop 1906, 14.
Begiak ondo iriki, / ibilli, arren, polliki. JanEd II 26.
Noan polliki lokatz ta arriai begira. JaukolBiozk 86.
Aldapagorak polliki joatera beartu zituan. AnabUsauri(ed. 1986) 88 (ed. 1931, 124 astiro
).
Ukhaldi ttipiño batez polliki John behaztoparazten du. Othoizlari 1954, 15.
Theresaren artegatasunaz konturatu zan eta polliki pausatu zuen ohearen gainean. MdeHaurB 23.
Dagonillaren beroak eta itsaso bareak pasa dira, ta zein polliki alegia. TxillLet 48.
Polliki, Bettiño, zuhaur ondar horrek azpian lehertu gabe!LarreArtzainE 71.
azpiadiera-2.1
Beti esanaz: zaude polliki, / gero konponduko gera. TxB I 185.
azpisarrera-6
POLLIKI-POLLIKI(Intens. de polliki). Despacio, poco a poco; con cuidado. "Tratar un objeto con cuidado, polliki polliki" ZMoso 66. Cf. VocNav: "Polliqui polliqui, expresión que equivale a poco a poco, despacio. Me voy polliqui polliqui a la huerta (Montaña)". Polliki polliki urreratu ta aitzen jarririk, arrituta geroenean gelditzen ziran.AranSIgn 93.
Txirrita, itzegin zak / polleki-polleki.(In TxB II 256
).
Polliki polliki, hetarik bat menturatzen da gako xilotik behatzera.BarbLeg 124.
Pulliki pulliki, harrabotsik batere gabe, sartzen da orduan ganbaran. Ib. 136.
Itsasoaren aldera joan gera polliki-polliki.TxillLet 53.
Polliki-polliki burutik nastutzen asi nintzan.AnabAprika 78.
Polliki-polliki etxeetaraiño urbildu zan. BerronKijote 226.
Polliki-polliki, arian-arian, tokirik erosoenak jan zituztenean. AtañoTxanKan 26.
Polliki, polliki, ezkaratzeko borta zaharra kraskarazi gabe [...], sagua bezain ixil jokatuz. LarreArtzainE 23.
v. tbn.
Gazte 1957 (8), 7. Azurm in Gand Elorri 203. JAzpiroz 180.