1.
(G, AN-larr-5vill, Ae, Sal; Lcc, SP, Urt I 344, Lar, Añ, Arch VocGr , Gèze, H),
Eguerri (G, AN-larr-5vill-ulz-erro, B, L, BN; SP, Ht VocGr , Lar, Lecl, Dv, H, VocB),
Egubarri (V?),
Egoerri (B),
Egoarri (G-bet-goi),
Eguarri (G, AN-larr-5vill-ulz-erro, B),
Egurri (AN-5vill; Lar, Añ, H(V)),
Eugerri,
EguerdiRef.:
A(egubarri, eguerri, egoerri, egoarri);
EchaideNav 75;
IzUlz(eguerríek)
. Día de Navidad; (en pl. o sing.) fiestas de Navidad. "Pascua de Navidad" Lcc. "Navidades" Lar y Añ. "Eguarri, itxuk igarri (G-goi)" AEF 1921, 57. v. gabon. Tr. Documentado, ya desde Leiçarraga, en textos septentrionales, alto-navarros y guipuzcoanos; fuera de éstos sólo se encuentra en Arrese Beitia y Gandiaga (en ambos Egubarri ). La forma Eguerri, bastante escasa en el s. XVII (sólo se encuentra en Axular y Pouvreau), va siendo más utilizada desde el s. XVIII, sin llegar a la frecuencia de Eguberri . Los testimonios de Eguarri corresponden a autores guipuzcoanos del s. XX. Parece que la tendencia general es la de usar el sing. indet. (o perífrasis como Eguberri egun; v. infra) para 'día de Navidad', mientras que para 'fiestas, días de Navidad' se suele utilizar el plural (cf. Dv: "n'est employé qu'à l'indéfini"). En DFrec hay 58 ejs. de eguberri y 3 de eguerri .
Eguberri. LçCal a, 8v.
Egiten baitu memoria denbora denaren konforme, nola Eguberrietan Iesu Kristoren jaiotzeas. BerTrat 26v.
Eguberri bestetakotz. EZNoel 46.
Eguberri, Andre Dana Maria, San Franzes. Harb 428.
Bazkoz, mendekostez eta eguerriz kofesaturik. Ax 533 (V 343).
Eguberri-koplak. OPo 54.
Sua, eguberriz sunpurreki, Pazkoz aldiz adarreki. OPr 411.
Jesusek eta Eguberrik / egun berri dohatsuak, / sehaska batean tutzue / zeuen sortzeko lekhuak.Gç 77.
Egüberriren aitzineko igantian. Bp II 16.
Zer da Eguberriko Besta?CatLav 363.
(V 176)Eguerriz agertu zen gizon egiñik Jangoiko maitagarria. MbIArg I 148.
Eguberri, zoroak ere igerri. (G)"Para el día de año nuevo, sensiblemente alarga el día"
.Aq 62 (pág.).
Eguerri Bezpera goizean. Ub 72.
Eguerrietan, Pazkoa loratuan eta Espiritu Santuaren etorreran. AA III 522.
Eguerriren aurretik. Ib. 454.
Eguberriren aitzineko astea. Dh 64.
Eguberriyetako kantak. Echag 64 (239 Eguberriko kantak).
Ama Birjiña Aboztukotik Eguerri bitartean. IztC 153.
Zuek baño gaizkiago norbaitek Eguerriak igaroko ditu. ZabGabon 28.
Egubarriz dabena urtean-urtean. ABOlerk 545.
Eugerriz asia. HerVal 140.
Abendoaren 26an beraz, Eguberri biharamunean. ElsbFram 107.
Egüberriz, Urthatsez. IpHil 264.
Eguberri ondoan. ArbIgand 220.
( s. XX)[Jesüs] gero sorthü [zen] / egüberrian. UNLilia 17.
Eguarriyetan bigaltzen dituztelako. Iraola 104.
Gogotik uzten nuen Eguerrietan hiria. JEBur 75.
Eguberri txarrak. AgG 215.
Eguberri-kantatxo bat. AArdi 112.
Eguarrietako aurreko eguna. KIkG 63.
Misionestak ethorri beharrak dire Eguerrietako. BarbSup 79.
Eguerriko bere kondaira pollita. Ib. 166.
Nolako Santo guziak, alako egoarriak. EgutTo 17-5-1924 (ap. DRA
).
Eguerdi bezperako gauerdin zer aize, urrengo tenporetaaño aize ure. (AN-larr). InzaEusk 1928, 90.
Eguberri aldean sutokian erre oi dan enborra. JMBELG 81.
Samigel-pesta ordez aurten Eguberri. OrEus 151.
Eguberri jin zen, bertze egunak oro jiten diren bezala. LfMurtuts 30.
Eguberri jai aiek. EtxdeJJ 248.
Eguarritako izarra eta tabernako neskatxaren itza, berdiñak. EgutAr 18-12-1959 (ap. DRA
).
Zeuen etxetan ondo igaro / Gabon da Eguberriak. Basarri 65.
Egubarri-senti. GandElorri 132.
Eguberri ederrak pasatuko zituzten. IzetaDirG 95.
Barne Lelotegiko eguerri-kantak. Gazt MusIx 160. Eguarriak urrean ziran. NEtxLBB 72.
Berak egin oi zituan Eguberritarako Gabon-kantak. BerronKijote 137.
Ondoren, Eguberriak. JAzpiroz 81.
Berehala gainean nuen Eguberri, eta hunekin Urtats. LarreArtzainE 220.
Eguerriak baino lehen. MIH 368.
v. tbn. Hm 186. ES 88. JesBih 486. UskLiB 173. Zby RIEV 1908, 284. CatJauf 86. Lh Yol 10. ArgiDL 170. Zern Gerlan 36. Iratz 80. SMitx Aranz 60. Arti Ipuin 28. Xa Odol 99. Ataño TxanKan 235. Eguerri: JesBih 470. KIkG 61. Ox 37. Jaukol Biozk 64. Etcham 95. And AUzta 46. Xa Odol 237. Eguarri: Anab Poli 46. TxGarm BordaB 10.
sense-2
2.
(Ae)
Villancico. "Los villancicos (en vasco Eguberriak)" (Aria). CEEN 1971, 326. Cf. supra ejs. de Eguberri-kanta, Eguberri-kopla.
azpisarrera-1
EGUBERRI-ARRATS.
Nochebuena. v. EGUBERRI-GAU. Eguerri arratsa zen. BarbSup 163.
Gaitzeru bat gaztain nahi badute Eguberri arratseko. ZerbAzk 33.
azpisarrera-2
EGUBERRI-BIGARREN.
Segundo día de Navidad. Ortakoz autu dute Euberri-bigarren. OrEus 135.
Eguberri bigarrenean, bazkal ondoren, joan zan Donostira.TxGarmBordaB 97.
azpisarrera-3
EGUBERRI-EGUN.
a) Día de Navidad. San Andre egunetik Eguberri egunerainoko abendo guziak. Harb 455. Heldu zaiku gloriatik / Eguberri egunean. Gç 74. Eguerri eguneko irakur-aldia. Mb IArg I 103. Egüberri egüna. Mercy 11. Eügerri egünian gauherditan. CatLan 8. Eguberri eguna / Eguna bai triste. In Mg PAb 170. Eguerri egunean. JesBih 401. Egüberri egünian. UskLiB 168. Eguberri egun batez. Laph 243. Nathibitate edo Egüberri egünian. CatS 96. Juan dan Eguberri egunean. Aran SIgn 105. Eguberri-egunez. Or Eus 144. Eguberri egunean argia gabe. Zerb Gerlan 36. Eguberri egun batean. Salav 62. Abenduaren 25ean ezkondu ziran, Eguberri-egunez. JAzpiroz 11. b) "Día de fiesta, eguerri eguna" Lcc.
azpisarrera-4
EGUBERRI-GAU(L-côte; eguerri-g. L-sar; eguerriko gau SP). Nochebuena. "La nuit de Noël n'a pas un nom particulier en Labourd. A Sare, l'on dit eguerri-gaua et à St.-Jean-de-Luz, eguberri-gaua" Dv (carta a Bon) RIEV 1930, 92. Eguberriko gauean. BerTrat 41v.
O Eguberri gaua, / bozkariozko gaua. EZNoel 54.
Eguerri gaueko beilla. SPPhil 427.
Eguberri gabean. ArgDevB 240.
Jaio da Eguerri gauean. MbIArg I 105.
Egüberri gaian. CatS 25.
Eguerri gau batez. ArrMay 115.
Eguerri gauean. ZbyRIEV 1908, 208.
Egoarri-gaubez. AzpPr 44.
O Egüberri gaia. UNLilia 11.
Eguberri gauean. CatJauf 58.
Eguberri gabako elizkizunak. LhYol 17.
azpisarrera-5
EGUBERRI-GAUALDI.
Nochebuena. Eguberri gaualdian [...] mai ondoan biltzen zirenean. OrMi 92.
azpisarrera-6
EGUBERRI-HIRUGARREN.
Tercer día de Navidad. Eguberri-irugarrenean, goizeko bostetarako, Urumean, beren motor xarraren barrenean zioken nere semea. AtañoTxanKan 252.
azpisarrera-7
EGUBERRI LAUGARREN (AN-larr).
Cuarto día de Navidad. "Ago ixillik, Eguberri laugarrena! Ago ixillik xoxoa, "iñoxentea". Eguberri laugarrenean (abenduaren 28an) Herodesek ildako mutiko "Inozenten" jaia baita" Inza NaEsZarr 187.
azpisarrera-8
EGUBERRI ON.
Feliz Navidad (fórmula de felicitación). Eguberri on!NEtxNola 51.
azpisarrera-9
EGUBERRI-UDARE.
Pera de invierno. Ezurtetako eguberri-udareak bezain urri ditugu. AY 1934, 17.
azpisarrera-10
EGUBERRI-ZALE.
Amante de las Navidades. Eguerri-zaleak gara, baina zaletasuna eta jakitea, maiz gertatzen dena, ez dabiltza elkarrekin. MEIG I 75.