Etim. Mg PAb 54 sugirió una posible explicación: Zetako emon euskuzan Jangoikoak amar atzak edo atzamarrak?
sense-1
1.
(V-ger-ple-och-gip, G-nav; Lcc)
Ref.:
A;
EI 361;
IzArOñ;
EAEL 102;
ElexpBerg
. Araña."
Baratxe, baratxe, jauna, amarratzak amarauna, poco a poco, señor, la araña hace la telaraña (FSeg). Amarratzak egurasa, gaiñean euri-jasa, las arañas de bureo, viene la lluvia luego (FSeg)"A.
"Araña. Unos llaman a la araña de patas largas y cuerpo pequeño, otros a la que se esconde en agujero y otros a cualquier araña"Iz ArOñ. v. amaraun (2), armiarma..
sense-2
2.
(V-m; Mic 8v, Aq 823 (V), Añ),
amorrotx (V-ger)
Ref.:
A;
FLV 1980, 366
. Pulpo."
Amorrotxa, Octopus vulgaris, pulpo común, pieuvre"Anasagasti "Itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia" FLV 1980, 366.v. olagarro. Nasa edo otar oetan, langosta ezik, misera (abakando), sangurru, olagarro edo amarratz (pulpo), ta noizipeiñ aingiraren bat edo beste ere artzen zituzten. ElizdoEEs 1926, 7.
sense-3
3.(Lar, Añ (G) A, H), amaratz.Cangrejo. Karramarroa, txangurrua, amarra, amarratza. 'Cangrejo'
.IztC 205 (en una lista de peces).
[Atx tarteetan] daukie gañera euren bizitzea izkira, amarratz, olagarro ta beste janari mueta gozo askok. AgKr 139s.
Atxartietako osiñetan arrapaten ebazan noizbait abrusko, karraspio, lula ta beste arrain txikitxoak; baitta iñoiz amarratzak-be. EchtaJos 34.
Olagarruak amarratzari.(V-m). EZBB II 105.
azpiadiera-3.1
"Cigala, maganto (Nephrops norvegicus), langoustine, zigala, amarratza
"FauMar 132.
"Écrevisse"LfGAlm 1957, 31.
Arrain estalgidunak ditu hazten; hala nola [...] zamarrak, amaratzak (langoustines), kamartzak eta otharrainak. Herr 31-12-1959, 2.