Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII; también lo usan autores septentrionales modernos como Larre. La forma general es saio. Hay un ej. de saiu en Arrese Beitia (junto a saio ). En DFrec hay 296 ejs. de saio, todos menos uno meridionales.
sense-1
1.
(V-m, G, AN; H),
sai (Lar),
saia (H)
Ref.:
A;
GteErd 273
. Intento, prueba, ensayo; amago."
Sayon [...]. Puede venir de sai, prueba, ensayo, experiencia"Lar.
"Essai, épreuve, dégustation"H.
"
Lau saiotan (G-azp, AN-gip)"GteErd 273 (junto a ekinalditan, asalditan, etc., de otras zonas).
Lenbiziko saioak onelakoak diranean, esan beizatet, gerokoak nolakoak izango diraden. LarCarta a Mb 278.
Indarra zekan arte / zikiña karraio, / eragiten zioten / makiña bat saio. Bil 43.
Parkatu egidazu neure saio txarra, / esango dot Jose nik dala lapur zarra. ABAmaE 324 (266 saiu txar).
Baño ezer gabe nola etxera biurtu? Saio bizi bat egin artean ez; lenago ill. AgG 255.
Orri irabazi naian egin / dute makiña bat saio. EusJok 52.
Zizurkilgo seme bat / ain gizon umilla [...], / zenbait saio egiñak / lege zarren billa. TxB 100.
Saio oiek guk egitea euskerarentzat kaltegarri baldin ba-da, ori argi erakutsiko didazun ezkerotixe ixilduko naiz ni. LdiIL 111.
Jende etsaiak arentzat irri ta parra du... / lên saioan balanka ez du urrutiratu. "Ensayo"
.OrEus 33.
Zerbait usaindu ere baitzuen, zelatari maltzurrak; arraunlari eskastzat epaitu zituen, beintzat, lenengo saio artan. TAgUzt 219.
Egizute nai dezuten ainbat saio, esan dizkitzutedan iru esakun oiek erderaz esateko. LekSClar 129.
Lenbiziko saioan antzarari lepo egiten ziona zaldun trebe zan. EtxdeJJ 204.
Saio batzuen ondoren bi bira osoak egin bear dituk aidean, belarriratu zion nagusiak Poliri. AnabPoli 111.
Gazterik geienak "zoroburdi" ariñen ganean euren saio ta alegiñak egiten estu ta larri. ErkiagBatB 73.
Gure egunotan egin dira saioak Jainkogabeko moral berri bat antolatzeko. VillJaink 76.
Ikasle apal baten saio kaskarrak: katamarkada batzuk, gipuzkera ikasi nairik. AlzolaAtalak 91s.
Galiziko ibaiak, itxaso zabalean sartu-aurrez, lenbizi alako saioak egiten dituzte zabalean nola bizi ikasteko. NEtxLBB 31.
Ondarroan praille etxe bat ipinteko azkenengo saioa, 1960garren urtean izan zan.EtxabuKontu 95.
Andik laister, ostera saioa. Bañan oraingoan sekulako zaldi-sallarekin. Alkain 149.
[Kañoia] amaika saio egiña omen uan; baña ale bat bakarrik ez omen zin San Markos gañeraño iritxi. AtañoTxanKan 37.
Lenengo saioak ez eutsen ondo urten; ez eben alan be
etsimenik artu. OnaindSTeresa 22.
Ez da eskuarki Lizardiren onenetakoa, ezta poesia hutsa ere, baina bai saio jakingarria. MIH 176.
Elia Kazan-en Viva Zapata gogorazteko saio bat edo beste egiten du. MEIG I 143.
Jakina da edozein batasun saio zenbait euskalkiren kaltetan egingo dela. MEIG VII 171.
v. tbn. Ud 100. Sor Gabon 64. Arrantz 93. EusJok II 145. Gand Elorri 110. Gazt MusIx 8. Ibiñ Virgil 23. Uzt EBT 95.
azpiadiera-1.1
Entrenamiento. Ark ikasi du, saio laburrak / egitean egun oro, / Antone-bordan aldatzen dala. "Ensayos"
.OrEus 231.
Ogetiru urtean estropadetara joan barik egon arren, egun gutxiko saioakaz irabazle urten. EtxabuKontu 154.
Ez dut goizero gimnasi saiorik egin behar. MIH 253.
azpiadiera-1.2
Ensayo (de una obra teatral). Antzezkizun prestaeretako lan eta saioai gogotsu ekiten zioten. EtxdeJJ 171.
azpiadiera-1.3
"
Saixo bat, un ejercicio"Iz ArOñ. .
azpiadiera-1.3.1
Ikasketak, azterpenak eta saioak jasan ondoren, gaitasun-agiria bereganatu..
"Estudios, exámenes y pruebas de aptitud."EAEg 1-6-1937, 1743.
sense-2
2.
(V-gip ap. ElexpBerg),
saixo (V-gip ap. ElexpBerg). Sesión; función, representación."
Mari, eingou beste saio ori? (esapide pikaroa)"Elexp Berg. .
Kantoi iskinetan bere kantuzko saiuak egin zituanian. BvAsL 50.
Onekin bukatzen da / oraingo saiua. TxB 226.
Beste saio askoren artean saio berezi bezela, gerraren kontrako kopla bat eskatu zitzaien bertsolari guztiei. LekSClar 141.
Azaltzen dira gazte batzuk zarata bizian txerpolariak! oju-egiñaz. Bereala lagun-pilla aundia bildu zan. Ea saio bat egin nai ote zuten ango barrunbean. AnabPoli 94.
Egur gañean jartzen dalarik / orrek egiten du lana [...]. Saio latzenak egiñagatik / ezer nekatzen ez dana. Basarri 81.
Ondo xamar kantatu ezkero beintzat, gauza atsegiña baita saio eder bat entzutea. Salav 106.
Jarrai-taldeko antzezlariak, teatrogilleak eman dizuete saio au. NEtxLBB 203.
Bukatu al da saioa? LabSuEm 210.
Eta udaran kirkil / alaien saiua. Olea 12.
Astean bi edo iru saio bertsotan egin bear izaten giñuzen. UztSas 19.
Saioetako gai-bertso batzuk. XaEzinB 65.
[Ukabilkari] biak Ondarroara etorri ziran, saio bat egitera. EtxabuKontu 174.
Beti bezela [jokoan] arratsalderoko saioa egin zutenean. AtañoTxanKan 110.
Kontu kontari saio bat egin ondoren, alde egin zion Jose Domingok.BBarand 54.
Behar ginuela saio bat egin Urruñako Itsasmendi salan bertsulariekin. LarreArtzainE 245s.
Egunean bi saio dira. Eguerdikoa 12 eta laurdenetatik ordubietara izaten da astegunez [...]. MEIG I 100.
azpiadiera-2.1
(Como segundo miembro de comp.)."
Bazkalostian karta-saio majua ein giñuan
"Elexp Berg. .
Onezkero pelota saioa amaituko zuten. AlzRam 86.
Lenengo arraun-saioa eginda, Agerreren iritziak tinko irauten zuala oartu zuenean, bildurra astinduta, dirua ausartsu irtetzen asi zan sakeletik. TAgUzt 220.
Dantza-saio ikusgarria egin zuen. Ib. 204 (v. tbn. dantza-saio MAtx Gazt 72, TxGarm BordaB 62).
Donosti inguruko errietan aukeratzen zituzten bertsolaririk onentxuenak, beren bertso-saioak egin ondoren. Salav 43 (v. tbn. bertso-saio Etxde JJ 270, Uzt Sas 58, Ataño TxanKan 79).
Orain asten da gure antzerki-saioa. NEtxLBB 198.
Au esan-ta amaitu zuan auntzaiak bere kanta-saioa. BerronKijote 130.
Iñungo txolarte, tiragoma, arrika saio ederrik ere bai, etzeukateken besoetako nagitasun aundirik.AtañoTxanKan 189.
Ez naiz, gainera, Unamunok hain gogoko zituen strip-tease saio haien aldeko izan sekula bizian. MIH 372.
Teatro-saio baten tituluan. MEIG VII 32.
azpiadiera-2.1.1
Lan-saioak urritu dirala..
"Reducciones de jornada."EAEg 13-11-1936, 285.
sense-3
3."(V-arr-oroz-m-gip), juicio, concepto formado de alguien"A.
sense-4
4.Ensayo, composición literaria. Perderika Onisek Kristoren Izenen argitaraldiari jarritako sarrera-saioa. GaztMusIx 59n.
Mailla onekoak, bai gaiez eta bai izkuntzaz, arek Ayalderen saioak. AlzolaAtalak 91 (61 saio-oarrak).
Michel de Montaigne-k Essais liburua publikatu zuenetik orain arte arrera ona izan du saioak literaturan. ZarateELit 87.
Ederki egin du "Auñamendi"-k atzerrian, Buenos Airesko La Prensa-n lehenbizi irten ziren saio hauek antolaturik eta bildurik berriro argitaratzea. MEIG III 145.
Sintasiari buruzko saioak inoiz baino ugariago ditugu. MEIG VI 126.
azpisarrera-1
SAIO-ALDI.
Araudi ori indarrean izango dan saio-aldirako."Para el período de ensayo"
.EAEg 30-11-1936, 422.
azpisarrera-2
SAIO EGIN.
Echar las suertes. Saio egiñez urrundu dira; / orduarekin etorri. / Zotzak egiñik, egoki dira / ubel, ori, zuri, gorri. "Echadas las suertes"
.OrEus 392.
azpisarrera-3
SAIO-EUSKARA.
Euskera experimental. Ez da gaitz saio euskara horren zenbait ezaugarri nabarmen azaltzea. MIH 343.
azpisarrera-4
SAIOGINAN.
Escribiendo ensayos. Montaigne-k berak markaturiko bideetatik saiatu dira saioginan idazleak. ZarateELit 87.
azpisarrera-5
SAIO-HIZKERA.
Lenguaje experimental. Saio hizkera, hots, euskara esperimentala, deritzat Olabideren hizkerari. MIH 343.
azpisarrera-6
SAIO-LAN.
Ensayo. Goazen, bada, Joseba Intxaustiren saiolan batetik harturiko textu bat aztertzera. ZarateELit 88.
azpisarrera-7
SAIO-LEGE.
"Xoxoak goizero saio-legea, el tordo acostumbra a cantar todas las mañanas (Alustitza-k, Egan)" EG 1957 (1-2), 88.