1.
(Vc, Sal, R ap. A; Lar, Añ (V), Mg Nom (V), Izt, Dv (V), H (V, G)),
jaso (Lar, Añ),
jazon (V-ple ap. A),
jatzo . (Vb.).Suceder, acaecer, acontecer, ocurrir; resultar."(Me ha) acaecido que, jazo jat eze
"Lar.
"Ofrecerse, ocurrir", "sobrevenir" Añ."Suceder, lo contrario le sucedió, otra cosa fué, besterik yazo yakon
"Izt.
"
Jazo, jazote, arriver, sin. de gerthatze
"Dv.
"Arriver, advenir"H.
"Sobrevenir, tocar en suerte, p. ej. una herencia, una desgracia, etc."A.
Cf. MEIG VIII 95: "Hiztegi auzietan, [...] agitu-ri esate baterako ez dio kalterik egiten aldamenean gertatu nahiz jazo edukitzeak". v. gertatu (2). Tr. Documentado en textos vizcaínos desde la segunda mitad del s. XVIII y en algunos autores guipuzcoanos cultos a partir del primer tercio del s. XX. La forma general es jazo . Hay tres ejs. de jatzo en fray Bartolomé (Ic I 83, 84 y 87) y uno de jazon en Añibarro, en ambos junto a jazo . Hay además testimonios aislados de jaso en Añibarro (EL 1 44), Barandiarán (ELG 101), Akesolo (Ipiñ 32) y Alzola (Atalak 40), tbn. junto a jazo . La forma de sust. verbal más frecuente es jazote-; hay jazotze- en D. Agirre (G 152), Mirande (Pr 314) y Zaitegi (Sof 159). En DFrec hay 26 ejs. de jazo, y 17, dialectales vizcaínos, de yazo .
Orretarako itundu edo konsultau bear dau alangorik jazo jakonak konfesore jakitun prudente bategaz. Oe 152.
Zer deritxazu jazo zala?Zuzaeta 48.
Ill biar da, jazo ez dedin arerijuen eskubeten jaustia. MgPAb 207 (VersBasc 10 gerta).
Giza aldi guztietan jazo dan moduban, jazoten dan moduban ta jazoko dan moduban. fBOlg 85.
Jazo edo irago dan gauzaren baten ganian. Astar II 60.
Ifiniko deutsubet larregi jazo oi dan esagei edo ejenplu bat. Ib. 9.
Atseginakaz eta ondo yazonagaz laxaturik.AñEL2 71.
Egon biar dau al izatera ikusbegijan jazo lekikijonagaitik. UrDial 71 (It, Dv zer gert(h)a ere, Ip zer hel ere).
Gertaldi bat bardiña jazoa berari. ABAmaE 292.
Eztakigu aurrerantzean zer gerta edo iazoko zan. ABGuzur 109.
Zer jazo ete zan euren semeagaz. EchtaJos 367.
Aizken egunetan jazo zan (sucedió) au. EEs 1913, 179.
Jazo yaken gixajo arei ontzija galtzia. KkAb I 80.
Barregarrija da gure lagun orri jazoten (pasetan) yakona. Altuna 10.
Gixagaxuak ezeban gura alakorik barriro jazo egikijon. Otx 60.
Berberak Sarnen-en yazoriko beste gertakizuna ere yaulki dit. GoenY 1934, 179.
Nozean bein jazoten dana barik, geienez jazo oi dana aintzat artu daroa. EguzkGizAuz 181.
Astokumearena yazoten ddatzu zuri: andiago ta itsusiago. AEY III 56.
Antzerki-gertaria Tebe-ko bakaldun-yauregiaren aurrean yazotzen da. ZaitSof 159.
Gertakari haundiak jazo (gertatu) ziren munduan. MdePr 150.
Zeozer jazo zaneko antza. ErkiagArran 72.
Niri txikitan jazoriko au, gertatu oi yake askori. BilbaoIpuiB 63.
Guzti ori jazoten dala. KerMc 13, 29 (Arriand jazoten; Ol agitzen, Dv, IBk, IBe, BiblE gert(h)atzen).
Jazo zanaren barri ekiana.EtxabuKontu 165.
Niri be beste ainbeste jazo eztakidan, batu eta etxeratu nintzan. Gerrika 38.
v. tbn.
CrIc 54. JJMg BasEsc 208. Balad 58 (V-m). Azc PB 164. Ezale 1897, 149a. Itz Azald 113. ForuAB 101. Belaus Andoni 3. KIkV 41. Or Tormes 37. Enb 129. JMB ELG 101. Txill Let 56. Akes Ipiñ 31. SM Zirik 31. Arti MaldanB 226. Osk Kurl 24. Onaind in Gazt MusIx 152. BEnb NereA 162. Alzola Atalak 40. FEtxeb 39. Ayesta 59. Jaso: EgutAr 27-5-1958 (ap. DRA).
sense-2
2.
(V ap. A
; Añ, Izt, Bera) . (Part. en función de adj.)."Parida, muchacha que por alguna fragilidad parió. Neskatilla jazoa
"Añ.
"
Neskatilla jazoa (V, msOch), muchacha que ha tenido alguna fragilidad"A.
"
Neskatxo jazoa, muchacha desgraciada"Bera.
sense-3
3.
(V ap. A
; Lar(-s-), Izt, H(V, G)),
jazon (V-ple ap. A) . (Uso sust.).Suceso."Acaecimiento"Lar.
"Accident, événement, cas, hasard"H.
v. jazoera. Eskritura sagraduko leku oneetan, beste jazo ta esan askori itxita. fB Olg 78. Zeinbat jazo andi irakurten dirian. fB Ic I app. 30 (v. tbn. Ic II 257, 233ss.). [Jaungoikuak] Samuel mutil gaztiari obeto zabalduten deutsaz Zeruko jazo altubak ta santubak, Eli Sazerdotiari baino. Ib. 51. Jazo (suceso) au ikusirik. EEs 1913, 163. Gure irizkera jazo batek aldezten badu bertan geiago sendotzen gera. EEs 1919, 61. Yazoa berriz yalki ezazue. Zait Sof 194. Yazoaren kinka samingarriena ez dakit. Ib. 92. Jazoa arei azaldurik. Ker Act 10, 8 (Ol yazoa aiei azaldurik; Arriand gustija edesturik, IBk gertatutakoa esan).
azpiadiera-3.1
(Buen o mal) suceso, resultado. Ez dau inok penseetan, ezkontzia egin biar danian, jazo txaarrekua ala ona izateko bidia daroian. fBIc III 329.
JAZOA JAZO.
Pase lo que pase. Or dago untzea jazoa jazo. ErkiagBatB 12.
azpisarrerakoSense-2.1
Jazo dattiana jazo, eztot nik a ezelan ez-ta ezegattik be emaztetzat artuko.Otx 72.
azpisarrera-3
JAZOAK JAZOTA ERE.
Pase lo que pase. Yasoak yasota be, berantzean karga orrie leporatu ta etzeratu ei-oan, orraitio. AkesIpiñ 32.
azpisarrera-4
JAZORIKO(Hecho) sucedido. v. JAZOTAKO, GERTATURIKO. Irakurgaitxu oneik geienak jazorikuak dira. KkAb I 5.
Emen edestu dana yazorikua da gero; ezta ipuña. KkAb II 60.
Astua ta erlia. (Jazorikua). Enb 166 (tít.).
Barrea izan eban gozatsua erriak, jazoriko au jakin ebanean. BilbaoIpuiB 233.
azpisarrera-5
JAZOTAKO(Hecho) real, sucedido. v. JAZORIKO. Etorkizunai begiratuten deutsee, jazotakuak balira legez. fBIc I 15.
Aren buru-zolitasun noragiñikoa zan berorrek ikusi dagian, kontauko deutsot yazotako bat. OrTormes 23.
azpisarrera-6
JAZOTEKO(Lo) que tiene que suceder, (lo) que está por suceder. Jazoak legez jazotekoak / iragarri. ABAmaE 126.
azpisarrerakoSense-6.1
Nire beste zentzun bazeunkoe [...] askozaz obeto jazoko litzatekez jazoteko zer gustijak.Otx 159.
azpisarrera-7
JAZOTEKOA JAZO.
Suceder algo tremendo. Jazo da baña jazotekua erle ta astuagaz aurten. / Jazokun asko entzuten dira, baña ez olako asko. Enb 166.
Azke izteko aginddurik, gudari-lerruetan imiñi zittuzan. Eta aurduban jazo zan jazotekua. Otx 58.
azpisarrera-8
JAZOZ.
"Par accident, cas, hasard" H.
azpisarrera-9
ZER JAZOAN (A, que cita a Mg).
Por lo que pudiera suceder. [Ardaua] zer jazuan edo zer etorrijan beti euki daruagu gordeeta. MgPAb 104.
azpisarrera-10
ZER JAZOKO (A).
"Zer jazoko, gagozan gaur ogera barik, por lo que pudiera suceder [...]" A. Zer iazoko, alboko atari baten ezkuta eban beren burua. ABeinB 86.
Arnasa bera be etxakon entzuten: larri, zer jazoko miñez. BilbaoIpuiB 271.