1.
(V, G, AN, L ap. A
; SP(sin trad.), VocBN, Dv, H). Apariencia, aspecto."Mine, synon. du mot itxura
"VocBN.
"
Egiaren itxurapenik ere eztuen gezurra
"H.
Lehengo itxurapenik eztuela guñetan [kondemnatuak]. EZMan I 98 (Harriet traduce 'ressemblance').
Ez dezadan gauzez iuia kanpoko itxurapenen arabera. Ch III 50, 7 (SP begien ikustearen).
Izan dezazuentzat zer ihardets bere gloria itxurapenetan ematen dutenei, eta ez bihotzean diren gauzetan. "
In facie"
.He2 Cor 5, 12 (Lç aparentiaz
).
Itxurapen utsaz ez zaiteala arrotu.VMg 55.
Gizonen begietan itxurapen eder bat jaunztea-gatik. DvLEd 196.
Gezurrezko itxurapenik eta tzarkeriarik baizen ez duzuelarik barnean. DvMt 23, 28 (Lç hipokrisia; cf. infra (3)).
sense-2
2.Simulacro."Ficción"VocB(→)A.
"(L), fiction. Itxurapen batzu dira horiek oro
"Lh.
Baita hekien iainkoak / direla itxurapenak, / urre zillharrez gizonen / eskuek egin tuztenak. EZEliç 263.
Izate bat guziz handia ta majestatez bethea, zeinaren aldean munduko goratasun, handitasun, distiadura guziak ezpaitire herrautsik eta itxurapenik baizen.Dh 183.
azpiadiera-2.1
(A, que cita a Ax) . (Tras gen. o tema nudo).(Mera) apariencia (de), simulacro (de). Bere azken finean egin zuen enseiua eta penitenzia itxurapena. Ax 207 (V 139).
Humiltasunaren itxurapenaz eta estukuruaz desenkusatzen da. SPPhil 209 (He 211 itxurapenean).
[Gizon batzu] jainkotiartasunaren itxurapen bat bada dutenak, ordean haren egiazko Izpirituari ukho egiten diotenak. He2 Tim 3, 5.
Munduko atsegin eta edergaillu guziak ez direla zeruan edireiten diren atsegin eta edertasunen itxurapena baizik. Lg II 169s.
Damu itxurapen batekin. MgCC 56.
Dira ogi ta ardo gabe dagoen ogi ta ardo itxurapen edo irudi utsak. Ib. 198.
sense-3
3.Hipocresía. Itxurapenak eta egiazko bertuteak elkharren iduri handia dute. SP Phil 429 (He 433 hipokrisiak). Zeren eta itxurapenak edo hipokrisiak ez baitu iraupenik. He Phil 434. Ona itxurapen uts sinple au, onek estu naski bizi bear mundu gontan (154). 'He aquí este simple, pura hipocresía'. LE-Ir.
sense-4
4.Sospecha."Suspection [= suspicion]"HtVocGr 430.
Ez badu itxurapenik ere halako edo hulako egia baten kontra. LfELit 274 (de interpr. no segura).
sense-5
5.Reflejo, imagen reflejada. Begiratzen badezu artez ispillu batera, ekusiko dezu zere itxurapen edo irudia. MgCC 198.
sense-6
6.Imagen, símbolo. Sakramendu seindu hori haren heriotziaren berriapen eta itxurapen bat delakotz. AR 220.
Nola bertsuetan itxurapenak laster mugitzen diren. LfELit 345.
azpiadiera-6.1
Representación, reflejo. Beste maila, fonetikoarekin zuzen-zuzenean eta bitartekorik gabe lotua, nahi-eta-ezkotzat daukate: 'azpian', hor nonbait, 'dautzan' itxurapenen multzoa. MEIG VI 132.
Lehenaldia orainaren azpian baitatza beti, berrien osinetako itxurapenak bezalaxe. Ib. 136.
sense-7
7.
(S ap. Lh
; HtVocGr 437, vEys). "Apparition, vision (Lc 1, 22)"vEys.
"(S; Foix), vision. Aingüriaren itxurapenak lotsatü zin
"Lh.
Ezta hemen ametsik, ez izpirituko itxurapenik, huna non naizen debruaren hatzaparretan. Dh 154.
Moisesek ikhusi zuenean, harritua izan zen itxurapen huntaz. TBAct 7, 31 (Lç bisione, He ikuskari, Ol agerkari
).
Ikhusi zuela zenbait itxurapen Tenpluan. TBLc 1, 22 (Dv ikhuspen, Brunet ikuskera
).
Ene itxurapena ametsez bertzerik zela. MarIl 98.
Uste izanik itxurapen bat ikhusten zutela itsasoaren gainean zabilala. Jaur 106.
sense-8
8.Representación (de una obra). Itxurapenak behar zuen arrats-aldeko bortz orenetan hasi. Prop 1912, 147.
(ap. DRA)
azpisarrera-1
ITXURAPENAK EGIN(Aq A). Fingir, aparentar. "Hacer figuras (AN)" Aq 1229.
azpisarrera-2
ITXURAPEN EGIN.
"Ez aditu itxurapen egitea, semblant de ne pas entendre" SP. Ez aditu itxurapen egiten duenari, / barkhatuko etzioat halako dobleari. EZMan I 14.
azpisarrerakoSense-2.1
"
Uste zinuen goan zela, ez du itxurapen bat baizik egin, [...] il n'avait fait que le semblant. Badire sagar batzu itxurapen eder bat begira egiten baitute eta kharatsak direnak
"Dv.
azpisarrera-3
ITXURAPENEKO.
"Qui est de l'apparence, du simulacre" Dv. "Aparente" A, que cita el ej. de Mg CC 17, aunque lo que se lee en éste es itxurapenezko.
azpisarrera-4
ITXURAPENEZ.
Fingidamente. Zeren ezterrakete elkharrez ongirik, itxurapenez edo baizen. Ax 324 (V 215).
azpisarrera-5
ITXURAPENEZKO(SP (sin trad.), Dv, H). Aparente, ficticio. Eztu bekhatuak berak bere baithan itxurapenezko eta enganamenduzko gozotasunik baizen. Ax 511 (V 329).
Itxurapenezko jakintasun baten azpian dabiltza guztiak hanpatuak. ES 170 (v. tbn. 126, 178 y 197).
Itxurapenezko ontasunetan atsegiñ gehiago hartzen dutenak. Ch III 3, 4 (Mst banitate).
Eldu konfesorearen oñetara esaminarik gabe, edo itxurapenezkoarekin. MgCC 17.