Tr. Documentado casi exclusivamente en textos vizcaínos.
sense-1
1.
(V-gip, G-to),
burueretxi (Añ),
burueritxi (V, G),
buruereitxi (V-gip),
burueritzi (V-gip, AN-gip),
buruiritxi (G),
buru-iritsiRef.:
A(buru-eritxia, buru-iritxia);
IzArOñ(burúereitxixa);
ElexpBerg;
GteErd 108, 277
. Pagado de sí, presumido, vanidoso."Vano, soberbio"Añ.
"Presuntuoso, vanidoso"A.
"
Burúereitxixa dana, (la) presumida"IzArOñ.
v. burgoi. Puzturik bizi dirian emazte zatar, perraska, ibildaun, buru iritsi eta berekoi guztiak. msOñ 237v.
Ez lirateke ere ekusiko ainbeste buru-iritzi, beren biotzak arrotasunek aiziagaz puxika baten antzera puzturik darabildenak. Ib. 70r.
Bata bada nezijua ta senbagakua, bestia da buru eritxija ta aisetsuba. fBIc III 373.
Ain da erria, ain zitala, ain burueretxija ze ezin inundik beragaz euki leike bakerik. Astar II 28.
Onen betea daroa burua, / baita an dago buru eretxia / ze zabal dala... datorko estua / bide guztia. ZavFab,
RIEV 1907, 94. Mutil gazte zoro eta burueretxi batzuk, eurak gizon andiak eta jakitunak zirala uste ebenak. ItzAzald 119.
Bere apainkera, ibilkera ta esakera guztietan ezagututen jako guztizko buru-eritxia ta andigurakoa dana. EchtaJos 221s.
Zertxu bat eban, niri atsegiten ez eustana: aen buru-eretxia izatea. OrTormes 83.
Seme bat eukan ta bera alper, buru-eritxi, biotz-gogor, mendekoen ardura bagea. AEY II 256. Ez da ezer ez dakiana. Baiña bai buru eretxia bere. ErkiagBatB 127.
Zurrun, buru-iritzi, Historiaren belarrira ixurtzen dituzte beren esan sonatuak. MEIG I 165.
sense-2
2.Vanidad."
Buru-eretxi (V), engreimiento, orgullo"PMuj.
Eureen ibili-eraan ta egon-eraan jagitasuna, arrotasuna, burueritxija, dotorerija ta besteen desprezijua erakusten dabeenak. fBOlg 199.
Buru eretxi bagakua, andiari bagakua, persona bat bere desprezietan ez dabena. fBIc I 50.
Dazaubalako zure soberbija, burueretxija eta zure aserria, eta zerbait esango baleu, etxe guztija goikuaz bera erabiliko zeunkiana. Astar I 270.
Uxatu egizu arren ene biotzerik andigurea, buru-eretxia ta arrokeria. AñEL2 106 (
EL1 97 baneria
).
azpisarrera-1
BURU-IRITZIKO.
Vanidoso. Zenbat buru iritzikuak, doktrina kristiana ez dakienak eta dabiltzenak erriz erri [...] gizarteko barri [...] ikastiarren [...] astabarro eta demonio andi batzubek eginik?msOñ 103r.
Emakume aberats, buru iritzikoa eta modara jantziten oiturikako bat. Ib. 112r (cit. de la ed. de Eusk 1977, 195).
Ipui onek esan nai digu ez degula izan bear buruiritxikoak; artu bear dirala jakintsuen zuzenbide edo konseju onak. VMg 26.
Ipui ezin obea adierazotzeko gizon arro, astin ta buruiritzikoai, nola geroenean izango diran beratuak. Ib. 81.