Tr. Documentado en autores vizcaínos desde mediados del s. XVII; en el s. XX lo emplean tbn. Lizardi y Orixe. Se coloca detrás del sust. al que acompaña. La forma indet. es bitzuk; en cuanto a la forma con artículo, junto al frecuente bitzuok, hallamos bitzuak y, ya en el s. XX, tbn. bitzuek.
sense-1
1.
(Vc ap. A),
bitsuk. Dos grupos."
Bitzuk, dos grupos"A.
Cf. batzu. Zamau bitzuk <-suc> ta amar serbilleta. "Dos mesas de manteles"
.Mic 15r.
Zeintzuk dira ondo komulgetako eruan biar diran prestamentubak? --Dira bitzuk: batzuk arimiari ukututen jakozanak ta bestiak gorputzekuak. CrIc 138.
azpiadiera-1.1
(Uso det.).Los unos y los otros, los dos grupos. Batzuk uste dabee [...]. Beste batzuk [...]. Bitzubak uts egiten dabee. fBOlg 16s.
Ogeta bat dira neureak ta amabi besteenak, eta bitzuok alkar yota ogeta amairu guztiak. ZavFab,
RIEV 1907, 91. Bitzuok [Espaiñarrak eta Frantziarrak] ekin eusten. Ib. 534.
Eta karlistak eta berdin liberalak / bijoaz Ebrotikan aruntza dandanak; / ez degulako emen bitzuen faltarik. ABAmaE 332.
Ezpalitz emen gizon andiak / izatea gor ta itsuak / bota nenduen erri onetati / pobre ta aberats bitzuak. AzcPB 243.
Millekotak ta priskuak / datoz batera bitzuak. Ib. 288.
Zetan dira bardiñak Espiritu Santuaren frutuak eta zoriontasunak? Bitzuak eginsariaren izatea daukelako. ItzAzald 196.
( s. XX)Gelditu ziran [euzkeldunak eta baltzak]; bitzubek alkarri bixi-bixi begira jarri ziran. KkAb I 82.
Aldi atan, katamixarrak eta ogigaztaiak guda ixugarrija ei erabillen alkarren artian; antza danez, bitzubon lurraldiak bata bestiaren onduan ei egozan.Otx 58.
Maizter edo errentadoreak, euren eskubideai eusteko, maizterren bazkuna, ugazabak be eurena, eta guztien eskubideak batera jagoteko, bitzuon bazpatza. EguzkGizAuz 193.
Noizbait goi-bekoak alkartzen dirala irudi izanarren, bitsuon artean benetako adiskidetasunik ez da izaten. IbargGeroko 32 (ap. DRA).
Martiko ala Agostuko txitak dira obeak? Bitzuek onak. EgutAr 2-3-1958 (ap. DRA
).
Oneik euren lanagaz laguntzen baeudien, etxagunek iminiko eudien dirue eskolagintzerako. Bitzuek emon euden ontzat erabagi au. AkesIpiñ 10.
Batzuk sendiko ogien billa, / arimen artzain bestiak, / bitzuak dira euskaldun sendo, / fededun Jainko-zaliak. BEnbNereA 101.
sense-2
2.(Uso det.).Ambos, los dos."Ambos, ambas, biak, gu biok, aek biak, bitzuak
"Añ.
"
Bitzuetan (V-m), de ambos modos"AApend.
Zuk uste dozu ak ofendiduta zaukazala; ak usteko dau zuk emon zeuntsala atsakabia; ta nik derautsut bitzubok daukazubela erruba. MgCO 222.
Ak dakaz gogora, gurari deungak goitu ezak dakazan kaltiak. Ta onek dakaz begijen aurrera, gurari deungai bijotzian lekurik ez emoteko bidiak. Bitzubenak iminiko ditut.fBIc II 271.
Itzuli egizuez, arren, Ama-Seme bitzuok, niganantz zuen begi errukiorrok. AñEL2 194.
Iaunak len emon eutsan / [Isabel] lenengokoari, / ta biurtuten deutso / gaur bigarrenari: / onak, zan ta dalako / Isabel bitzuak. AzcPB 210.
Atzean datoz biloizak / ume gazte bi bikoitzak / Polux ta Castor / bitzuak askor, / arrautzetati iaioak.Ib. 287.
Alantxe eukezan batak astua / eta bestiak erliak, / bitzubok ondo artzebezala / arduraz euren jaubiak. Enb 166.
Lêna zegoen orañaz / ele gozoka. Bitzuok / mintzo beraz ziarduten. "Ambos"
.LdiBB 152.
Idazti baten batuta idazle bitzubon edestijak. Otx 6.
Bitzuek isil ezpaiñak, baiña / begiz maiz elkarri ikara. "Los dos interesados"
.OrEus 312.
sense-3
3."(Un) par, dos pares de, pare bat, pare bi. Dos pares, bitzuk. Tres pares, irutzuk
"Añ.
Ementxe dago mutiltxu bat garagarrezko bost ogi eta arrain bitzukaz. ZavSerm I 125.
Leen grillu batzukaz beeukan, ifinten deutsaz bitzuk edo irutzuk. Ib. 186.
Medel, nundik nora bururatu zaitzu neri soineko ta oinetako ta buruko bitzuk egineraztea? Esku-erakutsi bitzuri eskerrak ere bitzuk dagozkiete. AArdi 31.