Tr. Ezustean se documenta desde Oihenart en algunos autores suletinos, y en meridionales cultistas del s. XX (cf. tbn. ezusteko ); en estos últimos tbn. aparece como sust. pleno (antes hay un ej. no del todo seguro de fray Bartolome).
sense-1
(V, L, B, R, S ap. A). Sorpresa, cosa inesperada."Impremeditación"A.
Beste esan dirian ezkontzako uts egitetarako oi dira ez jakinak, oi dira ez ustiak, oi dira inoren esana egin gurak ta beste atxekija asko. fBIc III 361 (además de tener un sentido algo distinto, no parece tratarse de un sust. pleno).
Ez-uste batean, or ziyoakiok [...]. Yotzen dik besoan. LdiIL 18.
Ezuste aundi bat izan genun. PMujNoni 74.
Nola azaldu, bada, ezuste au? "Aldakortasuna: emakume deritzazu". TxillLet 66.
Neskatx zuzen bat zera, / danak badakite, / baiña ezusteren bat / nunai gerta leike. Zendoia 78.
azpisarrera-1
EZUSTEAN(exustean S ap. A; ixustean S ap. A; Foix ap. Lh). "Ezustean egin, hacer las cosas impensadamente" A. "Ixustean, por accidente" Ib. "Inopinadamente" Ib. "À l'improviste" Lh. v. EZUSTEKOAN, EZUSTEZ. Karrointaturik odola / hala nola, / orduz, merkataria / zaparretik oldartzean / ez-ustean / bide-zelhataria. OPo 61.
Zalduna senhar ustean zahar nendin ezustean. "Sans y penser"
.OPr 705.
Herioak halakoak bat batian, ezustian bere gauza maitetarik separatzen baititu. TtOnsa 148.
Banízün, ixüstín, musa zolán hámar libeáko ürhé bat. "J'avais, par hasard"
.LrqLarrajaRIEV 1931, 234.
Mugarri-muturra yo zun ezustean. ZaitSof 30.
Zuk esanak ez nau ezustean artu. Ib. 38.
Ez-ustean eta bat-batean latz ikaratzen da. OrAitork 47.
azpisarrera-2
EZUSTEKO.
v. ezusteko.
azpisarrera-3
EZUSTEKOAN.
v. EZUSTEAN. Ez-ustekoan, noizbait... ba dute / artzai-mendiek pakea. "Sin saber cómo"
.OrEus 208.
azpisarrera-4
EZUSTEZ (BeraLzM).
"Por casualidad" BeraLzM. "Ez ustez artu, sobrecoger" Ib. v. EZUSTEAN. Ezustez arkiturik. ZaitSof 85.
Eta berriro, ezustez, baratz-ikuspegia suntsitzen eta, onen orde, [...] ontzi baten irudia. GaztMusIx 68.
azpisarrera-5
USTE EZ-USTEKO.
Uste-ez-usteko eizea: besterik zer esan?"Tu caza ha sido completamente inesperada"
.OrEus 48.