(Añ),
batxu (Vc ap. A). Dim. de bat."Particularizar, (V) batxo, (V) bakoitza berez esatea; (c.) banakatu
"Añ.
Las formas del tipo bat-txo, battxo, parecen ser meras variantes gráficas. v. batto, batño. Ogeta lau ordu ditu egunak; geiegi eretxiko deusku, batxo Arimeari emotea?AñLoraS 68.
Baña txorikumetan zelan azkenean / Jateko aurkitzen zan battxo platerean. ABAmaE 310.
Ardia atrapatea / ezta izaten errez, / noizik beinean battxu / artuten da nekez. AzcPB 67.
Dalako orrek ikusitakoetatik batxo bakarrik izan zun esateko. ZaitSof 60.
Bete-betean, baña, azalduko didazu, galde batxori erantzuten badiozu. Ib. 78.
azpiadiera-1.1
(Con sust. en caso partitivo). Erdaldunik battxo etorri ote da egungo jarduna entzutera?AArdi 82.
azpisarrera-1
BATXO BAT ERE(En oraciones negativas). Ninguno. Ta eskolak ugari zabaldu biar dirala orretariko "analfabeto" batxu bat bera be geratuko eztan arte. KkAb II 79.
Eta beste neskamietarik be etzan batxu bat be azartu Bertoldari murrika egitten. Otx 34.
Egin egin-biar ixan eutsazan gaztain-opillak mutillari, eta bai Bertoldinek jan batxu bat be itzi barik. Ib. 168.
azpisarrera-2
BATXO EGON.
Ser alguien de cuidado. Antoniok sudur-aurrean zeukan platerka [...] , gero min berritua baño okerrago jarri ta azkenez [...], lo. Orixe badago batxo. AnabUsauri 87.
azpisarrera-3
BATXO ERE(En oraciones negativas). Ninguno; ningún. v. BAT ERE. Bekatu mortal guztiak, batxo bere itxi baga, Konfesiñoan agertutea. AñEL1 124.
Seigarreneko gauzeetan eztagoala gauza txikirik [...]: eta alan eztozu batxu bere konfesiñoan atzeratu bear. AñEL2 148.
Bera ta bere soldadu guztiak ito zirian itxasoan, batxok bere iges egin baga. AñMisE 203.
Zuen aitak egaztiai bear daben janaria ta janzia emoten deutse [...] ta batxo bere, danik txikiena, aztutzen eztau. AñCS 33.
Diran diranak batxu bere itxi baga agertuko dira. UrMarIl 37.
Bere torreak, bere muruak, bere ontziak, / Zureak dira bereiztu baga battxo bere. ABAmaE 439.
--Semerik ez alabarik eztekozula? --Orixe da andie! --Eta zure amak ezeban battxu bere euki?Ezale 1897, 327b.
Baña ez deust esan eragingo konfesinoan entzun izan ditudazan berbetatik batxu bere. ItzAzald 144.
Inor, battxo ere, ez al zan beealdean, gora, oiutegira, begiratu etzuenik. AArdi 121.
Eliz-ezaugarri batxo ere ezta eramaten. EguzkRIEV 1927, 432.
Gizakume batxori ere iñoiz ez esan, ez nun eskutaturik dagon, ezta non datzan ere. ZaitSof 149.
Gizonaren adiskide ohikoetatik batxok ere ez zuen orain haren etserako bidea hartzen. MdeHaurB 75.
Guzti-guztiek, batxo be itxi bagarik. AkesIpiñ 22.
azpisarrerakoSense-3.1
(Con sust. en caso partitivo). Uso txit eder eta obenikan batxo ere gabeko bat. UrBulaG 554.
azpisarrera-4
BATXO EZ.
Ningún; ninguno. Eguzkipeko batxori ez azaltzeko nire sorrera. ZaitSof 96.
Beste gizaki batxori ez zaio yaukiko. Ib. 198.
Menderdi hontan hilkor batxok ez ditu ukitu. MdePr 117.
Ez zion behatz-puntarekin ere laztan batxo egin. MdeHaurB 55.
Abere batxok ez zun larreko belarrik ukitu, ez urik dastatu. IbiñVirgil 46.
Ala ere batxo etzen lizunki aberekin etzan. Ib. 49.
azpisarrerakoSense-4.1
(Con sust. en caso partitivo). Zure piñurik battxo baga. ABAmaE 441.
azpisarrera-5
BATXO IZAN.
Ser alguien de cuidado. Ai Pilatos, Pilatos! zu ere baziñan bat-txo, baiño oiñordekoak ere...UrruzZer 62.
Gizona, zaude ixilik! Bazaitugu zu ere batxo!AtañoTxanKan 127.