1.Medio, recurso, posibilidad. Traza andia<...> / exekutadu d<...>.EgiaK 86.
Ibili daen traza eske, kenduteko [onrea]. "Imaginando trazas"
.Cap 110.
Katigu egozan andraak, illak beteta bere, seinak egiteko traza barik penaz, alaz ta minez. fBIc II 47.
sense-2
2.
(L, BN, S ap. Lh). Marca, señal; huella; indicio. Gure Iainko botherezkoak bere bizi guzian irakhatsi deraku bizitzeko manera eta bidea, halaber fin onik eginen dutenek haren trazak begiratzen dituzte. Harb 145s.
Zure grazia ederrak / arraiak ditu egozten, / eta ez itzal, ez traza / figurarik erakusten. Gç 74.
Segituko tugu zure berthuteen trazak. Ib. 27.
Haren furiaren trazak / agertu zituen albak. Gy 282.
Odol-trazak gida laster haren-gana. Ib. 186.
Ea ikhusi duten / haren andrearen / nihon trazarik batere. Ib. 192.
Hiltzea ez zen aski, / nahi zuten erre, / lastoz eta petrolez / entseatu dire; / ez zuten utzi nahi / trazarikan ere. LarzSenper 102.
sense-3
3.
(SP→Dv). Habilidad, destreza."Industrie, adresse, finesse. Trazaz aberatstu behar da, il se faut enrichir par industrie"SP.
Guri ezkarela hillen sinhets arazitzeko [...] bertze maiñaz eta trazaz usatzen du [deabruak]. Ax 65 (V 42).
Anhitz maiñaz eta trazaz usatzen duela gure bide onean ibentzeko. Ib. 101 (V 69).
Mutuek ere baino oraino habilitate eta traza gutiago dutela eskuarak, eta eskualdunek. ES 166.
sense-4
4.
(Urt, Lar, Añ, H). Modo, forma."Ad hunc modum, traza huntára
"Urt I 126.
"Traza, modo, forma"Lar, Añ.
Gabrielen hitzaz, / behar nola trazaz, / iguzu bakea, / Ebaren merkea. Hm 160.
Apezak ibilli bear du ez jende komunaren erremanguetan, ez mundukoen ohiko trazen arauera. SPImit IV 5, 2 (Ch eztu bizi behar gizon komunek bezala).
Ingrata, bestak hautsirik / eta ofizioa, / harturik bestien trazak, / utzirik Jongoikoa. Gç 166.
Ongi interpretatzeko traza eta manera. ES 130.
Berboetarik egin zituzten [hitzkuntzek] izen berriak bere trazara eta moldera. Ib. 138.
Ea, bada, beñ, edo beñ nere erokeriak akaba bitez: nere trazak, nere andinai, jakin nai, estimazio, gusto, ta erregaloen deseoak. CbEg II 97.
Bere traza eder egoki ta modestia birjinalaz batean aingeruaren kastidadea. CbJust 85s.
Behar dutela [neskatxek] utzi haurreko bidea, / eta hartu emazten traza seinalea. HbEsk 176.
Gizonaren trazik / ez daukazu kasik. AzpPr 73.
Udarregi zeguan / ustez segurantzan, / esateko trazan / ala ezagun zan. Ib. 54.
Zizurkilgo seme bat, / esan dedan trazan, / euskera predikatzen / emen ibilli zan. TxB 100.
Orain joan zaizkidak / eguerdiko azak, / noski geiagok ere / bazeukiek trazak. (Interpr?). PE(
inTxB 107
).
Beti gelditzen ziñan / bajuaren trazan. Tx(
inImazAuspoa 24, 137
).
Da bere gelak jarriak zeuden / aberatsentzako trazan.Insausti 254.
azpiadiera-4.1
(G-azp, S; H(s.v. traka))
Ref.:
Lrq;
GteErd 234
. Aspecto."Forme extérieure (desordonnée en général)"Lrq.
"
Ezagün zen haren trazatik hun zela (G-azp, S)"GteErd 234.
Hauxe da ikhazketako mandoaren traza. ChantP 86.
Hauxe da Nafarketako / mandoaren traza. BarbSup 72.
Giza txarra plazan, ezagun da trazan. (AN-ulz). InzaNaEsZarr 1893.
Astoak eun duket egiteko trazea bear.(V-arr). EZBB I 47.
6.Modelo. Santuen artean bear bada asko izango eztira Luisen gisakoak, edo erraz ta guztientzat birtuterako traza ederrago edo molde egokiago diranak. CbJust 12.
S. Luis kristau guzien ejenplar edo traza paregabea izan zan. Ib. 16.
sense-7
7.Treta. Ezaunzecó, bada, baliatuzé trazagóntas.LE(
inBOEanm 1672 (voc.)
).
sense-8
8.Plan. Gizon jakiunde ta birtute andikoak goizetik egiten due egun guztiko lanen traza, ta aututzen due bakoitzarentzat denbora egokia. AA III 360.
sense-9
9.Resultado. Ikhatza saldu eta ondoko traza, / gaitzuru bat arthoren saria falta. ChantP 92.
azpisarrera-1
TRAZA HARTU.
Parecer. Gure lagun artean / pasatu dan gauza / zelebre samarra da, / artu diot traza. Olea 208.
azpisarrerakoSense-1.1
(
Trazak hartu
). Zenbait gauzetan artzen zaizkiyo / zarran esan orri trazak: / gerrak norenai, plantak igartu, / ukatzen asi labrantzak... Yanzi 60.
azpisarrera-2
TRAZA EMAN.
a) Parecer, tener una impresión de. "Gauzeri trazia emotia erreza; espiritua ezartia gatxa, sacar el parecido de las cosas es fácil; [...]" Etxba Eib. Dibersiyo polit bat / obe degu pasa, / ala ematen diyot / nik nere traza. AzpPr 99. Erri oni ematen diot / zerbaiteren traza. Auspoa 95-96, 72. Apustu egingo nuke Santi gure Perikoren ondoren asi dala. Ez diot traza onik eman. Aiek biak bakarrik, zer egin bear dute an? TxGarm BordaB 77s. Paperan ezagun da / ona ta eskasa, / emango da traza. AzpPr 88. b) Parecer bien. Pardi! nik nukeien eman / [kuia] haritz hoietarik batetik dilindan; / on zaiteken lana orduan: / arbola nolako, / fruitua halako, / gauzari traza emaiteko. Gy 12s. Gizon baten itzari / eman diyot traza. Xe 98. An aixa saltzen dira / tipula ta azak; / andria egunero / ara juaten bazak, / onezkero eman zizkak / gauza oiei trazak. Auspoa 73, 107. c) Informar, dar idea (de). Gure barrio Zialdo zer dan / nik emango dizut traza. Auspoa 77-78, 242.
azpisarrera-3
TRAZAK IRUDI.
Parecer (que). Zer esaten didazu / Juanita itz ori / tentatzen ai zerala / trazak badirudi. Balad 229.
Mausoleoa bera misteri bat da; trazak ba-dirudi oro pentsatu-ezian egiña dela. EtxdeEgan 1961 (1-3), 79.
azpisarrera-4
TRAZAKO. "
Trazakua izan, norbaiten antzekoa, itxurakoa izan. Xextero [por Xexteron?] trazakua den hua, e?
"ZestErret.
azpisarrera-5
TRAZA-MODU.
Forma. Begi-aurrean garbi ta zearo jarri ziozkala berak ipiñi ta zuzendu bear zuen erlijioaren sortukizun, traza-modu, zertakotasun eta ekiñaldi gloriazkoak. AranSIgn 29.
TRAZAZKO.
De forma (de).
Nola ezpaita [karitatea] gizonaren trazazkoa, baina zerukoa, ez nihoren moldeazkoa, baina Iainkozkoa. SP Phil 211 (He 213 ez gizonkarakoa).