1.
(V-gip, G-azp; VP, Chaho),
jeninoRef.:
GketxLoiola;
ElexpBerg(jenixua)
. Carácter; (mal o buen) genio."
Jenio gaistokoa, mal acondicionado"VP 36r.
"Génie, esprit, talent, aptitude; inclination, tempérament, naturel, caractère"Chaho.
"
-rako jenioa izan, ir con uno, ser de tal carácter. Ez det ortarako (biraoa botatzeko) jeniorik
"GketxLoiola.
Ugazaba jeniyo eta modu oneko batzuk serbietia gustoz. Zuzaeta 128.
Maria Santisimaren karánza dú jenioán déna mánsa ta humíla. LEProg 126.
Ezi edo bezau daike bere jenijo edo griña dongia. MgCO 219.
Nork eztakus gauz oek dirala txit onak? Ta oetarako jenioa ta griña txit ederra?AA III 620.
Zezen bat atera da / jeniyoz biziya. Xe 203.
Jeniorik etxaken bapere obetu. ABAmaE 237.
Oso jeniyo gaiztokua. Iraola 65.
Demontrien jeniñokua da. KkAb II 28.
Jenioz da txit umilla.MendaroTx 358.
Ariurrian falta dau, jenioan dau utsa, peitua. ErkiagBatB 132.
Arri jenioa kenduko ziok aitzurrak eta palak. (AN-gip). InzaNaEsZarr 787.
Jenioak ez dire erosten. (AN-ulz)'Baiñan bai bakoitzak berea zuzentzen'
.Ib. 1066.
Jenio bizikoa zan, arin asarratzen zana.EtxabuKontu 13.
Ni ere ez naiz jenio santukoa. JAzpiroz 216.
Mingaiña ere ez det / len bezin azkarra, / pazientzi gutxi ta / jenio zakarra. Insausti 86.
v. tbn. Gco II 60. fB Ic III 333. JJMg BasEsc 248. Astar II 104. Arr GB 5. Ud 118. Noe 35. JanEd I 56. Urruz Urz 27. AzpPr 64. EusJok 142. Tx B I 63. Yanzi 158. Uzt Sas 316. FEtxeb 99.
azpiadiera-1.1
(Buen o mal) humor."
Jenio andiegoagoaz parau zen (V-arr), len baño ere jenio txarragoan jarri zen (AN-gip, B), len baño ere jenio txarragoakin (G-azp)"GteErd 168.
Baiñan andikan ez naiz atera / oso jenio gozuan. Auspoa 37, 137.
Egoardiarte osoa pasa ta bear ainbat jan etxera eraman ez. Ala dabillenean, jenio onean jartzen da, ba, gizona! JAzpiroz 200.
Ni jenio xarrean jartzen nauk!BBarand 12.
sense-2
2.Genio, persona genial. Neurriz gaineko gizona, jenioa --hitz hori hamaika aldiz entzuna dugu--, ez da besteen legeetara makurtzeko sortua. MIH 318.
azpisarrera-1
JENIO-GAIZTO.
"Jénio gáistoa, el orgulloso (R-uzt)" Iz R 299.
azpisarrera-2
JENIOZKO.
De carácter fuerte. Eta gure aita, ain zan jeniozkoa, etsaia artean urruti zegoala eta aiek korrika ikusirik, atarira irten eta onela die, besoak gora altxata.Alkain 44.