1.
(O-SP→SP, Dv, A; ia-H). Calmar(se), sosegar(se); parar(se)."S'adoucir et tempérer. Aroa jabalzen da, le mauvais temps diminue"O-SP 229.
"Vacar, cesar, jabaldu, jabaldia, geraldia artu
"Lar.
"Se calmer, s'apaiser, s'adoucir"Dv.
Tr. Documentado en autores labortanos y bajo-navarros. Al Sur lo emplean Azkue (BGuzur 145 ia- ), Zaitegi y Orixe.
Ather dakizkigun zuen obren kausaz nigarrak / eta iabal martirio emanak su inharrak. EZMan I 122.
Hango sukharra eta berotasuna ezta behin ere iabaltzen, eta ez beheititzen. Ax 601 (V 386).
Element horren [suaren] indarrak / noiz behar du jabaldu?Monho 122.
Athera dezan hartatik [otharretik] zertaz yabal gosea. Gy 37.
Hari begiratu-eta zure justiziaren hasarrea jabal bedi. DvLEd 151 (Cb Eg II 81 bigundu).
Eta ordu berean jabaldu zitzaioen odol ithurria. DvMc 5, 29 (He, IBk agortu, Ol idortu).
Izurritea jabaldu artean Manrezan egon zadin kontseilatu zion. Laph 34.
Nolako astea ez dute han iraganen, zain eta odol osasunerako segurtamenak egunetik egunera jabalduak!JEBer 88.
Zerk, Aitorren bihotza, jabalduko zitu?Iratz 40.
Aren omenez zure aserre gorria yabaldu. ZaitSof 17.
Jabaldu behar zen, ordea, eta bere buruaren jabe egon. MdeHaurB 77.
Arrezkero, etsai aren amorrua iabaldu zan. OrAitork 224.
Eriak sendatzen zituen, paganoak girixtinotzen, herrak jabaltzen. Othoizlari 1958, 153.
Noizbait jabaltzen bazautzu, lagun, zaramazkien haizea. XaOdol 295.
Izan ditut ene gisako dudak eta zalantzak, luzaz ezin jabalduak. LarreArtzainE 108.
v. tbn. Ox 119. Etcham 123. Lf ELit 120. Yabaldu: Lg II 164. Hb Egia 27.
sense-2
2."(B), debilitarse"A.
sense-3
3."(L-ain), jabaldu begiak, entornar los ojos"A.
azpisarrera-1
JABALDUXE(Forma con suf. -xe, de valor aprox.). Hilabethe bat gurekin egon ondoan, eritasuna jabaltzentxe hasi zen. Prop 1881, 30.
Guzien alegrantzia jabalduxe zelarik. Prop 1911, 279.
(ap. DRA)