OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: OSASUNAREKIN, OSASUNAGAZ. Con salud, en estado de salud. v. OSASUNEAN. Geure etxetara osasunarekin bihurturik. Mat 336. Bide handitik nihor osasunarekin doa. Volt 135. Sendo eta osasunarekin zabiltzaiño. Ax 214 (V 143). Gizon bat igorri zioen berariaz iakiteagatik ea osasunarekin zegoenz. SP Phil 125. Bagindaitezkeien sendo: Baginaudezkeien osasunarekin, baginabiltzkeien osasunarekin. ES 242. Bertati geratu zan osasunagaz. Urqz 26. Osasunakin bazaude, / ni miñbaga egongo naiz / zeregatik. Gamiz 201. Osasunarekin aldareko maira dijoanari, on egiten dio sakramentu santu onek. Ub 204. Bizi zerala osasunarekin ta kezka andi gabe. Mg CC 253. Osasunarekiñ arkitzen zan neskatxa au. AA III 532. Osasunarekin etzan eta goiza argitu baino lehen Iaunaren tribunalerat deithuak izatea. Dh 56. Txit det nik atsegin, / zu emen arkitzea / osasunarekin. It Fab 93. Eginkizun guztiak egingo dituzte [...], nola ardi-jabeak berak osasunarekin dagoela egin izan al litzakean. Izt C 226. Ardura andijagaz begiratu biar jako osasunagaz eukiteko. Ur Dial 74. Eraso eta ausi-abartza gogor aietatik onez eta osasunarekin Jainkoak atera zezan. Arr GB 96. Jaunari eskerrak, osasunarekin etorri naiz. Zab Gabon 55. Aretx gazte au osasunagaz / Bizi leiteken lekura. AB AmaE 85. Osasunagaz bizi, / bear egin da ian. Azc PB 34. Betoz guztiak osasunagaz / eta inor bere ez gaisorik. Ib. 65 (v. tbn. el mismo ej. en Erkiag Arran 46). Egongo ziran, aita Adalbaldogaitik arrenetan da arrenetan, ainbat lasterren osasunagaz eurakana biurtu zedin. Ag AL 163. Jaungoikoaren guramenaz, agertu eittezan osasunagaz. Echta Jos 286. Alakoxe ederki bizi izan da Peru Fermin [...], osasunarekin eta pakean. Mok 7. Seminarioko aurreneko urteetan, osasunarekin zegoanean "meritissimus" atera omen zun. Or SCruz 19. Agur, Manu! Ikusi arte; / osasunagaz ibilli zaite. Enb 120. Gaurko antzera beti alai ta / osasunagaz ibilli. BEnb NereA 68. Osasunakin zebiltzanean / eta berdin agonian. Auspoa 39, 115. Berrogei ta lau urte / berez ez da zarra, / osasunakin bada / bear du indarra. Uzt Sas 192. Osasunagaz etorri giñan, / dana ez gendun galtzia. FEtxeb 50. "Osasunakin urratu, ¡que rompas con salud! Zerbait estrainatzen denean esana. Auto barrixa, e? Osasunakin urratu! Elexp Berg. Gorde ditzela bostegun milla errialak eta gastatu ditzatela osasunarekin. Apaol 47. Osasunarekin gastatu zuk ere dirua. BBarand 161.

def.: onik adb. Ongi, ezbeharrik gabe, osasunarekin. Arriskuz betetako borroka honetatik onik atera da. Jaunak guztiak onik atera ditzala! Onik irtengo nauk, baita jainkoek besterik nahi badute ere. Zure gurasoak bizi dira, onik daude. // adib.: ahal1 1 iz. Ahalmena, indarra. Agertu zuen bere ahala eta indarra. Edozein gauza egiteko duen eskua eta ahala. Osasunarekin zaudenean, ahala duzunean. Nola izan zuten indar, antze, ahal, esku eta botere pena haietatik aldaratzeko. Ari zaitez ahal guztiaz. Geure ahal guztiaz. Beren ahal guztiak egiten dituzte erdiesteko. Gure ahal txikia. // urratu1 2 du ad. Hautsi, puskatu, desegin. Oinekin lurra urratzen du. Lurra goldeaz urratzea, lehenengo lana. Urratzen zizkien gorputzeko haragi guztiak burdinazko azazkalekin. Nire lokarriak urratu dituzu, Jauna. Osasunarekin urratu zapatok! Etxola txar erdi urratu batean. Ikusi genuen haren sabela urratua eta har zikinez betea. Eta zintzurra urratu beharrean ekingo diote kantuari. Laster bildua, laster urratua (esr. zah.). || Ontziko jende guztiak irriz urratuak zeuden.

osasunarekin 148: HABE (“Eta zalantzarik gabe, dio Rita Levi-Montalcinik, heziketaren bidez lortuko litzateke emakumeen osasunarekin zerikusi zuzena duten arazo larriak gainditzea, hala nola, mingarrien artean mingarriena izan daitekeen ablazioak eragindakoak”), Consumer 18 (“Gero, instalaturik daudenean eta 40 urtera iristen direnean, berriro kezkatzen dira ongizate fisiko eta osasunarekin eta berriro hasten dira maiztasunez ariketa egiten“), Berria 45 (“Etxeko hondakinak kudeatzeko sistema «iraunkorragoa, ekonomikoki merkeagoa, eta gure osasunarekin zein ingurumenarekin adeitsuagoa» defendatu dute erraustearen aurkako plataformetako kideek.”), Karmel 2 (“Estatistikek jaioturtea gogoan hartu izan dute, beraz, osasunarekin batera”), Argia 10 (“Nik, osasunarekin batera, “… eta gogoa!” esaten du”), DiarioVasco 3 (“OiartzunBairi, osasunarekin zer ikusteko gutxi duten beste garai bateko irudiak omen datozkio burura, «hondakinak kalean egoten zirenekoa, zabor biltzaileak poltsaz poltsa biltzen zuenekoa”), Elkar 3 (“Zergatik ez zegoen osasunarekin zerikusia duen inor zinegotzien artean?”), Elhuyar 6 (“Airearen kutsadurak osasunarekin zerikusi zuzena izateaz gain, klima-aldaketan ere eragiten duela uste dute zientzialariek, nahiz eta ez dakiten zehazki nola.”), EiTB 21 (“Hezkuntzarekin eta osasunarekin ez da jolastu behar lelopean, 10.000 milioi euro aurrezteko asmoz Rajoyren Exekutiboak adostutako neurriak gaitzesteko deialdia izan da”), Goiena, Gomylex, Jakin 6, Laneki 23, UEU 6, Uztarria 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

osasunarekin 25: Berria 12 (“Mundu Bankuak, esaterako, osasunarekin lotutako bost sail ditu eta horietako bat buruko osasunari dagokiona da”), Herria (“Gobernuen buruekere bere osasunarekin kondatu behar.”), Joseba Sarrionandia 2 (“Eta aitaren letra ezagutu nuen, ondo zegoela Jaungoikoari esker, zioen aitak erdara dotorean, eta osasunarekin, eta nahi zuela geu ere ondo izatea Jaungoikoaren laguntzarekin, eta geu ere berearen moduko osasunarekin ibiltzea”), Xabier Mendiguren Elizegi (“Ni artean ez nintzen gaur bezalako ezkirola, baina eguerdian herrira jaisteak bazuen halako lotura bat norberaren buru-osasunarekin, bestela ere nahiko ordu pasatzen baikenuen apaizen eskuetan, libre geneukan aukera bakarrean ere ikastetxe barruan gelditzeko, kirol-zelaietan izanda ere”), Joan Mari Irigoien (“bere arimaren osasunarekin loturik zegoen kontu ezin seriosago batek hartarat bulkaturik.”), Patxi Iturritegi (“Osasunarekin ez dago jolasean ibiltzerik", eta berak ezetz, bazekiela bere burua zaintzen eta bakean uzteko”), Koldo Biguri (“Bai horixe, articolum mortorum bion artean berrogei urte dituzuela eta biak ere ehun eta berrogeita hamarrera iristeko osasunarekin!”), Pello Salaburu (“Horrela, gure artean esan ohi da halako unibertsitatean eskaintzen diren zuzenbide ikasketak oso onak direla, Espainiako hoberenak, edo osasunarekin lotutako ikasketak direla Europakoen artean onenetakoak”), Bego Montorio (“Gauza bera gertatzen da bere osasunarekin”), Patxi Zubizarreta (“Hobeki zaude zu gaixotasunarekin bera osasunarekin baino”), Imanol Unzurrunzaga (“osasunarekin batera bizirik iraun ezinean deuseztu egiten dira erabat”), Filosofiako gida (“Aurretik ikusi ditugun auzietatik banaka batzuek, osasunarekin eta zientzia biologikoekin harreman berezia dute”), Fernando Morillo (“Eta osasunarekin jolas egiten ari zela ulertuta”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta egokia izan liteke azpisarrera gisa jasotzea. Bide batez, osasunarekin urratu azpiadiera gisa jasotzea komeni da (orain adibidea da).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa osasun sarreran.