OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: LEPOAN (V-gip; Aq 693 (G, AN), Añ (V)). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. A cuestas, al hombro, a hombros; (fig.) a cargo. "Tomar a cuestas, lepoan, soinean, bizkarrean artu" Aq 693. "A cuestas: [...] (V) lepoan eroan, artu" Añ. "Lepuan artu, tomarle a hombros (al niño). Gaixua, lepuan artuta eruan eban ostatura" Etxba Eib. "Jertsia lepuan artu ta Urkiolara" Elexp Berg. Cf. LexBi: "Alepo [...], en brazos cogido por la espalda". v. LEPO-GAINEAN. Tr. Documentado en autores vizcaínos ya desde Capanaga. Lo emplean tbn. Mendiburu, GavS, Xenpelar, Orixe, Azpillaga y Berrondo. Kurutzea lepoan eroan ebana. "A cuestas". Cap 139. [Arzaiak ardia] lepoan artu ta badarama besteetara. Mb IArg I 310. [Ardia biurtuko dezu] lepoan arturik. GavS 27. [Seinak] ez lepuan, ez etxera / ez ibilli gura / beriaz urtetiarren / uletatik tira. DurPl 50. Zaragitxu bat esku edo lepuan dabeela ardaua olagizonai eruateko. Mg PAb 128. Krutze astuna lepoan. Añ EL1 196. Zeure lepoan daroazula, Zeu ilgo zarean oea ta egur santua! Ib. 184. Kurutzia lepuan dabela. fB Ic I 76. [Umiak] nai dau alzuan edo lepuan egon. Astar II 201. Bekatu egin badot, lepoan daukat gura eta gurezko penitenzia egin bearra. Añ EL2 42 (EL1 37 bearturik ta premiñaturik nago penitenzia egitera). Ta ilten dabe beingoan / ta artu pozik lepoan / mutilak etxera eroateko. Zav Fab RIEV 1909, 30 (v. tbn. Mg in VMg 100). Eta zitualako berrogei lepuan, / bizarra zuritua erdia mosuan. AB AmaE 277. Jartzeko gurutze bat / berari lepuan, / kalbarioko mendira / arekin dijuan. Xe 356. Eruango neuke nik oraiñ lepoan geure etxea be. Ag Kr 210. Esne ontziak lepoan artu. Ag G 7. Ene artzaiak lepoan naramake zurera. "In humeris". Or Aitork 355. [Ardi-narrua] lepoan ipiñita, ardi banintz lez urtengo dot kanpora. Bilbao IpuiB 177. Oraintxe etorren atxurra lepoan artuta, etxerantza. Ib. 168. Alpargatak lepoan jarri ta ortozik joaten giñan. And AUzta 106. Esku batian argi txiki bat / eta lepoan zakua. BEnb NereA 149. Asto gaxoak arrantza baña / zaku astuna lepoan. Ib. 103. Alkate eta sekretaiuak / kulpak dituzte lepuan. Azpillaga in Uzt Noiz 44. Aixkora eskuan, zakua lepoan. Berron Kijote 108. Orregatiño arerioa / lepoan ein eban artu, / gerratez aurka ibili arren / biotz biguna agertu. FEtxeb 28. Eskoba bat lepuan. Gerrika 85. v. tbn. Kk Ab II 117. Enb 101. Insausti 109

adib.: lepo 5 iz. Batez ere Bizk. Sorbalda. Gurutze astun bat ipini zioten lepoan. Umea lepoan eraman. Artzainak lepoan darama ardia. Aitzurra lepoan harturik. Elurra teilatuan, zakua lepoan, ibili beharko dugu aurtengo neguan. Ez baita arina gainerako hautatuek lepo gainean eraman beharko duten uztarria. || hartu 2 du ad. Zerbait edo norbait nonbait jarri, edukitzeko edo garraiatzeko. Bere semea besoetan hartu zuen. Beldurra ematen dit halako ume txikia altzoan hartzeak. Lebitek hartu zuten arka sorbaldetan. Lepoan hartu eta segi aurrera! Hartu ura balde batean eta txoko batera joan dira, lanera. Hiru bidaia egin ditu Istanbulera, ordenagailu eramangarria bizkar zorroan hartuta

lepoan (hartu, jarri, eraman…): Deia, Consumer, Berria, EiTB, Jakin, Karmel, Argia, Laneki, Erlea, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

lepoan (hartu, jarri, jaso…): Berria, Urtzi Urrutikoetxea, Elizen arteko Biblia, Edorta Jimenez, Koldo Izagirre, Anton Garikano, Felipe Juaristi…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada, eta aski izan liteke, lepo 5. adierako adibide gisa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

lepoan hartu lantzean azpisarrera gisa proposatua.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

lepo sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

aitzurra lepoan hartuta; artzainak lepoan darama ardia.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa lepo sarreran.