Harremana

    6 emaitza utzi bilaketarentzat - [1 - 6] bistaratzen.

    utzi1, utz, uzten
    1 du ad. Nolabait loturik gauden norbaitengandik, zerbaitetatik edo nonbaitetik bereizi, berehala ez itzultzekotan aldendu. Utzi dituzu leku zabalak, utzi dituzu mendiak, utzi dituzu Espainiako anaia eta lagun handiak. Aspaldi utzi zuen jaioterrira itzuli denean. Jainkoak utzi nau eta ez dit aditu nahi izan. || (Gauza abstraktuez mintzatuz). Ez du inork arrazoi larririk gabe bere ohitura utziko. Behin utzi zuen bekatura berriz bihurtzen dena.
    2 du ad. (Norbait edo zerbait toki jakin batean gelditzen dela). Harrokerian zebiltzan denak utzi dituzu atzean. Babarrunak sutan utzi ditut. Aterkia tabernan utzi dut. Utzi zuen kutxa Aminadab zeritzan gizon baten etxean. Bezperan utzi genuen tokian, han zegoen.
    3 du ad. (Norbait edo zerbait egoera jakin batean gelditzen dela). Ik. bertan behera utzi; bazterrera utzi; alde batera utzi. Zenbait egunen buruan umezurtz ninduen utzi. Eta etsaien menera ez zuen utziko. Aho bete haginekin utzi nau. Izotzak utzi gaitu oso kuzkurtuta. Txunditurik utzi ninduen, lehen aldiz ikusi nuenean. Zenbait gai utzi ditu bazterrean egileak. Nola bizirik utzi? Argi utzi nahi dudana hauxe da. Noiz kendu behar diren atzizki horiek eta noiz utzi dauden-daudenean. Erantzunik gabe utziko dut galdera.
    4 du ad. Atzeratu. Utz ezazu biharko edo beste baterako. Geroko utzi. Ez zuela egundaino, egunean egin ahal zezan gauzarik biharamuneko utzi.
    5 du ad. Zerbait toki batean jarri eta askatu. Utz denak mahai gainean. || (Gauza abstraktuez mintzatuz). Utz ezazu ene gainean zure egitekoen arta. Elizgizonen eskuetan utzi dugu hemen buru-lana. Besteren bizkar utzi nahi nukeela neronentzat nahi ez dudan lana. Izena utzi eta barrengo izanari begira dagoen egiazko jakitea.
    6 du ad. Zerbait egiten ez jarraitu, zerbait egitetik gelditu. Artzaingoa utzi. Utz ditzagun itxurakeriak lagunartean behintzat. Gerotik gerora ibiltzea utzi. Lan hasia ezin utz. Hemen utzi beharko, labur beharrez, haren hitzak aldatzea. Ezin utzizko eginkizunen batek behartzen ez banau. || dio ad. (nor osagarririk gabe). Edateari eta erretzeari utzi dio. Bazterrak nahasteari utz diezaiogun behin betiko. Lanari utzi dio. Utzi, utzi berriketa horiei.
    7 du ad. Ez eragotzi. (Dagokion aditz izena -tzen edo -tzera eran joan daiteke). Irabaziak galtzen utzi ditugu. Abarra erortzen utzi zuen neskak.
    8 (Pertsona bati dagokiola). du (Ipar. eta naf.) /dio (bizk. eta gip.) ad. (dio ad. denean, nor osagarririk gabea da). Zure lorategian jostatzen utzi zenidan behin. Ez zion inori laguntzen utzi. Besotik heltzen utziko didazu? Eta ez gaitzazula utz tentaldian erortzen. Mintzatzen uzten dio Inaziok. Mintzatzera uzten du Inaziok. Aska ezazue eta joatera utzi. Itotzera utzi zuen etsaia. Utz nazazu, zure bularrean burua pausa dezadan.
    9 du ad. Oinordekotzan eman. Bere ondasun guztiak utzi dizkio. Obra mardula utzi digu Orixek.
    10 du ad. Norbaitek beste norbaiti zerbait eman, gero berriz itzultzekotan. Deus ez eman, ez deus utz, oro ken, oro ebats. Nork utzi dizu automobila?
    11 du ad. Irauten duten seinaleez mintzatuz, egin, izan. Han ere ondorio hitsak utzi ditu lurrikarak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Ez har besterena, ez galtzera utz hihaurena.
    utzi2
    adj. Bere egitekoez arduratzen ez dena. Utzia eta baldana, bai, gure Martin! Zabar samarra dela, zabarra eta utzia, bere teatro lanak inprimategira eramaten.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    utzialdi
    iz. Zerbait uzten den denbora, zerbait egiteari uzten zaion denbora; zerbait uztea, zerbait egiteari utzi. Seme-alabek 8 urte bete arte lan utzialdirako baimena izango dute gurasoek.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: utzialdi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau 2011-10-26
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:33 2002-04-09 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH argitaratuan utzialdi sarreran itxi-aldi eta utz aldi bana: Añ EL ("Eta ekin gau eta egun bein arturiko lanari, bapere itxi-aldirik egin bagarik arik eta gauz orren ekandu ona zeugan gogortu artean"), Mb IArg ("Zeruko sariari dagokan bizitz on bat guri ar-erazteko Apostol S. Pabloren egungo Epistolan esaten digu Jesus maitagarriak: Jaiki-garai ta bekatuko loaren utz aldia etorri da"); eta utzimen 1, Lard ("Lenengo kristauen biziera eta lurreko gauzaen utzimena"); ez dugu utzikeria formarik aurkitu.

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    itxikeri 2: Onaind ("Itxikeri au bertsolariengan be ikusten zan, damurik; ez eben bear bestean berezko jarioa ugaldu ta eztitzen"), K. Gallastegi ("Esate baterako, Begoña'n, euskeraz bakarrik ekiana, euskera aztuta, askoren erruz eta itxikeriz"); utzikeria 12: Punto y Hora 1976 ("Hiri buruko jauntxoen utzikeriak sortu bazion giro txarra baserritarren artean, hiritarren euskaltzaletasunak itzul lezaioke herrietan galdutako atxikimendua"), Elhuyar ("Utzikeria pertsonala"), A. Sarriegi ("azken hamarkada hauetan jasandako erakundeengandiko utzikeriak, munduko beste alderdietan lortutako aurrerapenetatik geroz eta gehiago urruntzea ekarri du"), Zerbitzuan 1986 ("Orain, dirudienez, Administrazioak bere utzikeria alde batera utzi nahi du eta horren ondorioz krisialditxo bat sortu da, bakoitzak dagokion lekua berraurkitu nahi bait du"), M. Etxezarreta ("Autobusaren geltokiko emakumeek ematen diotela beldurrik gehien mihi zorrotza dutelako, baina gainontzekoek aitona zaharren utzikeriaz hartuko dutela praketan putzua eta ez direla berarekin sartuko"), Habe 1990 ("Publizitatearen erasoa, eta guraso askoren utzikeria dira errudunak, baita informaziorik eza ere"), G. Bilbao ("utzikeriarengatik indarrak, denbora eta ulerpidea xahutu direnean, izaeraren makaltasuna salatzen da"), J. Agirre ("Gaur egun ermita aurrizko egoeran aurkitzen da, utzikeria eta emandako tratu txarra direla medio"), X. Mendiguren B. ("Pertsona alferrek zabarkeriaz egiten dituzte eginbehar guztiak. Utzikeria"), MAtx ("Noizpehinkako jaialdi batek ezin ditu euskararen kontrako zabarkeria eta utzikeria barkatu"), Egin 1993 2 ("Madrilen utzikeria", "Madrilen utzikeriaren aurrean ez duelako inolako prebentzio neurririk aurrikusten"); utzialdi 3, EHAA 1982 ("borondatezko lan-utzialdi" — ter); ez dugu utzimen formarik aurkitu.

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    utzialdi : AB50 (lan-utzialdi 3 'excedencia'), Euskalterm 2 (lan-utzialdi 1 'excedencia'); utzikeria : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    utzialdi : PMuj DVC; utzikeria : ElhHizt (dejadez, negligencia), HiruMila (dejadez, abulia, holgazanería, abandono), Lur EG/CE (abandono, dejadez), Lur EF/FE (abandon, négligence, laisser-aller), PMuj DVC (1 dejadez, abandono, negligencia; 2 mimo, condescendencia excesiva; 3 descuido, olvido; 4 preterición, omisión, pretermisión); utzimen : EuskHizt (1855 G.er. uztea) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Lantaldearen irizpideak
    Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

    utzaldi litzateke forma erregularra, aditzoinaren gain egiten direnez elkartuok (cf. utzarazi arautua); baina aditzoin laburrekin salbuespenak ere egiten dira (cf. utziezin orobat arautua).

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -tz(i)+a-.

    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -aldi.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: (H2.2 / 2011-10-26) Onartu da: utzialdi.

    utzietsi, utziets, utziesten
    du ad. Ipar. Bertan behera utzi, bazterrera utzi. Bere emazte eta haurrek utziesten dute, ez nahiz den gutienik kutsatu. Badirudi Eliza Ama Saindua infernuaren menera utziesten duela. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Haur utzietsiak biltzea eta altxatzea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: utzietsi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau106
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Txostenaren laburpena

    Ez dugu OEH-EEBS corpusetan aurkitu.

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    utzietsi : LurE (eta 3000 Hiztegia, Elhuyar Hiztegia); utzieste : LurE.

    Sektore jakin bateko informazioa

    Bestetakoak: utzetsi (2 aip. ap. DRA: Prop 1897, 1898); utzieste (aip. 1 ap. DRA: Prop 1900); utzietsi (3 aip. ap. DRA: Prop. 1897, 1899, 1908).

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    utzietsi, utziets, utziesten. Ipar. du ad. 'bertan behera utzi'.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    utzietsi, utziets, utziesten.

    utziezin
    adj. Ezin utzizkoa. Eginbehar utziezina.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: utziezin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau106
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Txostenaren laburpena

    Ez dugu ixtezin , itx(i)ezin formarik aurkitu.

    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu (utzi + ezineko osaerakoak dira G 4: Arr GB, Aran SIgn, A Ardi, And AUzta).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    -tze- osaerako (aditzoinaren gain eraturiko) 1 (G), -zte- osaerako 1 (EB), -tzie- osaerako 3 (G 1, EB 2): a) utz-eziñ G 1 (Karmel 1970); b) uztezin EB 1 (J.I. Hartsuaga); c) utziezin 3, EB (J. Lekuona; J. Zulaika, Salbamena eta Kristau bizitza).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    utzi ezin : AB38 1; utziezin : HiztEn-LurE, Euskalterm 3 (eta 3000 Hiztegia, Elhuyar Hiztegia); utziezintasun : Euskalterm 1.

    Sektore jakin bateko informazioa

    Bestetakoak: utzi ezineko (aip. 1 ap. DRA: J.B. Etxarren Huarte).

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -ezin.

    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -tz(i)+e- aditzoin laburretan.

    utzikeria
    iz. Utzia den pertsonaren jokabide edo nolakotasun gaitzesgarria; zerbait alde batera edo geroko uztea eta hartaz ez arduratzea. Beren utzikeriagatik eta axolagabekeriagatik, inoiz ere ez zirela jaikiko egoera makur hartatik. Alderdien utzikeria erabatekoa izan da. Eskubide horietako asko utzikeriaz galdu dituzte.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: utzikeria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:23 2002-04-09 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

     

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper