Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. ortze.

Euskaltzaindiaren Arauak

'zeru-sabaia, izartegia'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ORTZI-MUGA (PMuj), ORTZEMUGA. Horizonte. Non-nai euskel-oiartzun / ortzi-mugaraño. 'Confín del cielo'. Ldi BB 158. Sofista batek uste omen zuen ortzemugak begi batekin gaua eta bestearekin eguna ikusten zuela. PPer Harrip 47. Ortzemuga, hitzak berak esaten dik, zeruaren muga duk, ez lurrarena. Ib. 48.

ortzi muga 4: Argia (“Zangoza baino hegoalderago, Erribera. Herri behera, Herri behera, zure landen zabalera, ortzi muga den hartan mugatzen da…“), Elkar (“Eta, hala, eskultura egiteko gordeta zeukan egur puska itsasora jaurti zuen. Harrika. Urrun. Ortzi mugaraino ia.”), Berria 2 (“Zuritasun amaiezinak ortzi mugarekin topo egiten dueneraino begiak galdu arte”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ortzi(-)muga 4: Xabier Olarra (“Eguzkiak loria betean hedatzen zuen bere erregetza ortzi-muga errapeanitzaren gainean”), Itxaro Borda (“Lau salmo oraino eta apezak boz melengaz zerua zerua saritzat abestiaren lehen notak hegaldarazi zituen, baina euripean zeuden gehienek nahiagoko zuketen menturaz lohia lohia saritzat orroatu, laino artetik ez baitzen ortzi muga idor izpirik ageri”), Anjel Lertxundi (“Itsas uhinak soilik zutitzen dira ortzi-muga urrunaren eta lehorraren artean; hala ere, uhinek laster galtzen dute beren gora-nahia, eta akiturik etzaten dira hondartzan”), Pako Aristi (“Ezagutzen dituzue itsasadarraren babesa utzi eta ortzi-muga zabalera, ekaitzen legera aurreratzen diren amilburu zorrotzak eta urazalean agertu gabe itsaspea itsutu eta nabigaziorako heriotza tranpa maltzurrak osatzen dituzten hondar pila menditsuak”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Elkarte lexikalizatua da, eta horregatik komeni da azpisarrera gisa jasotzea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ortzi sarreran.

Jatorrizko forma

ortzirale, ostiral(e).

Euskaltzaindiaren Arauak

Lap. eta Naf. h. ostiral.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. ik. ostiral.

Lexemen erregulartasuna

-rtz-/-st-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ORTZIRALE SAINDU (Urt I 344, Dv (s.v. ortzilare)). Viernes Santo. Munduaren salbazallea orzillare sanduan guziengatik ofrezitu zena. Ber Trat 17r (87r horzillare sandu). Ortzirale Sainduan, / Gurutzeko tromentan. Gç 213. Orzilare seindütik parte bat. CatLan 45. Hila Ortzilare Sainduz; phiztua Bazko egunean. CatLuz 31. Meditazionea ortzilare sainduko. Jaur 154. Jesusek bazakien ortzirale sainduz hilen zela gurutzean. Zerb IxtS 87 (114 orzirale sainduz). Jin ote zitzaion gogorat zer Ortziraile Sainduari buruz zen abian? "Vendredi-Saint". Ardoy SFran 255. Ortzirale saindu batetako gogoetak eta otoitza. Xa Odol 263. v. tbn. Jnn SBi 109. Arb Igand 98. CatJauf 37. Iratz 31. Ortzilare: CatLav 33 (V 51; -rz-). Ortzilare eta lagunbat sainduz. JesBih 469

Ez dugu aurkitu ortzirale saindu formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ortzirale saindu 22, Herria (“Kofesioak Aiherran ortzegun saindu aratsean 8 ak eta laurdenetan, eta Isturitzen ortzirale saindu aratsaldean 5 ak eta laurdenetarik goiti”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta egokia izan liteke azpisarrera gisa jasotzea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ortzegun saindu sartzea proposatu zen bezala, hau ere azpisarrera egitekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ortzirale sarreran.

Erabileremu dialektala

Lap. eta Naf.