neurtu, neur, neurtzen
1 du ad. Zerbaiten luzeraren, azaleraren, bolumenaren edo kopuruaren balioa zehaztu. Ik. izartu1 1. Zelai baten luze-zabala neurtu. Daramagun lasterra neurtzea ez da erraz; are gaitzago, eraman behar genukeena mugatzea. Aipatzen dituzun gaiak ez dira ez metroz ez kanaz neurtzen, ez kiloz ez libra laurdenez pisatzen; bestela esan, ezin daitezke zehazki neur ez konta. 2 du ad. Zerbaiten garrantzia edo eragina balioztatu. Ez naiz nor teologia aldeko arrazoiak neurtzeko eta pisatzeko. Zaila da gerra horren ondorioak neurtzea.
3 du ad. Neurtitzetako silabak neurri jakin baten arabera moldatu edo zenbatu. Bertso ikasi zehazki neurtuetan zegoela poesiaren muina. Baditu, ahapaldi horietan, bi modutako hamahiru silabako bertsoak: 7-6 batzuk eta 6-7 neurtu behar diren besteak.
4 du ad. Neurriz erabili. Esaten zituenak neurtu gabe, Piarresi eraso zion. Pausoak ongi neurtu eta zuzendu beharrean aurkitzen gara. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Ik. neurritsu; neurrizko. Atseginik neurtuenak ere uzten. Krudelkeria neurtu eta sistematizatu batez. 5 da ad. Norbaitekin erkatu, norbaitekin lehian egin. Zurekin neurtzeko gertu nago, nahiz adimeneko nahiz gorputzeko arazoetan.
[Oharra: soka horrek bost metro neurtzen ditu/soka hori bost metro luze da eta kideko joskeren artean, Euskaltzaindiak soka hori bost metro luze da hobesten du].