26 emaitza kaka bilaketarentzat - [1 - 26] bistaratzen.

kaka
1 iz. beh. Uzkitik iraizten den digestio hondakina. Ik. gorotz; iraizkin. Kaka mokordoa. Kaka pila bat. Kakaz beterik. Txori kaka. Kaka usaina. Kaka ontzia.
2 iz. beh. Inongo baliorik ez duen gauza. Utzi diat kaka bezain merke. Kaka baino errazago.
3 interj. beh. Nahi edo espero ez den zerbait gertatzen dela ikustean erabiltzen den hitza. Ik. kaka zahar. Kaka, alferrik galdu diat oraingoa ere! Berak egin behar zuela dena eta, azkenean kaka! —Nik konponduko diat dena; —Bai, kaka!

Aztergaia: kaka

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1995-05-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: kaka egin, kaka-nahaste, kaka-ume, kaka zahar.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

kaka egin; kaka-nahaste; kaka-ume; kaka zahar.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "Kakitzat ere har daiteke, lagun arteko hizkeran" (2007-07-17)

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 1- Azpisarrera erantsi: kaka-usain edo kaka usain.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-04-13): Forma berririk ez da orain erantsiko.

kaka egin
ad.-lok. beh. Uzkitik digestio hondakinak iraitzi. Ik. libratu. Kaka egiteko gogoa. Kaka galanki egin dut, eder eta lodi.

Aztergaia: kaka egin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

kaka jario, kaka-jario
iz. beh. Beherakoa.
Loturak
kaka nahaste, kaka-nahaste
iz. beh. Kontu edo arazo nahasi eta itsusia. Beka horien banaketa dela eta, sekulako kaka-nahastea izan da.
kaka zahar
1 iz. beh. Inongo baliorik ez duen gauza. Mundu hau kaka zaharra duk!
2 interj. beh. Nahi edo espero ez den zerbait gertatzen dela ikustean erabiltzen den esapidea. Kaka zaharra!, hau ere niri gertatu behar!

Aztergaia: kaka zahar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

kaka zar (JanEd I).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

kaka zahar: EB 5; kakazahar: EB 1.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

kaka zahar: DFrec 3; AB38 1; HiztEn, LurE.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

kaka-jario
adj. beh. Kakatia, kakontzia. Ia sei lagun atxilotu gaituzte zu kaka-jario bat zarelako!
kaka-ume
iz. beh. Hazi gabeko umea, haurra. Gaurko egunean edozein kaka-umek ditu hirurogei urte.

Aztergaia: kaka-ume

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: [kakaume] [falta da eta sartzea proposatzen dugu] (1996-01-08)

kakagale
iz. beh. Kaka egiteko gogoa edo premia. Ik. kakagura; kakalarri. Egundoko kakagalea sartu zitzaidan.

Aztergaia: kakagale

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]:  kakagale / kakagura / kakalarri || Guztien ondoan --- izan jarri, era horretako aditzak ere badirela adierazteko.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-04-13): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulikoa (eta "F" marka daramaten kakagura izan eta kakalarri izan esapideak aztertzean ikusiko da nola jokatu aditz-esapideekin).

kakagura
iz. beh. Kakagalea. Kakagurak amorratzen zegoela-eta, bazter batera joan da egin beharrekoak egitera.

Aztergaia: kakagura

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

kakahuete
1 iz. Urteroko landare herrestaria, lurpean sortzen diren fruitu oliotsuak ematen dituena (Arachis hypogaea).
2 iz. Landare horren fruitua, jateko ona. Kakahueteak zuritzen. Kakahuete-saltzailea. Mahai gaineko kakahuete azalak kendu zituen.

Aztergaia: kakahuete

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Arachis hypogaea.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Arachis hypogaea.

kakalardo
1 iz. Scarabaeidae eta beste familia batzuetako hainbat intsektu gorotz-jaleri ematen zaien izena (Scarabaeidae fam., Dytiscidae fam., Hydrofilidae fam. eta Gyrinidae fam.). Ardi gorotza den lekuan, ez da urrun kakalardoa.
2 adj. (Irain hitz gisa). Gezurti!, kakalardo!, labezomorro!

Aztergaia: kakalardo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Fam. Scarabaeidae eta Dytiscidae eta Hydrofilidae eta Gyrinidae.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

(ik. Izendegia: Fam. Scarabaeidae + Dytiscidae + Hydrofilidae + Gyrinidae).

kakalarri
iz. beh. Sabela husteko premia handia. Kakalarria etortzen zitzaionak, bertan egin behar.

Aztergaia: kakalarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "iz. eta izond eta adlag: kakalarri nengoen" (2007-07-17)

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 1- Azpisarrera erantsi: kakalarri izan.

 - [E208]: Ik. oharra s.u. kakagale.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-04-13): "F" marka daramaten besteekin batera ikusiko da (bestelako oharrak ere etor bailitezke).

kakamarlo
iz. Ipar. Kakalardoa. Hauxe ere jin zaigu gogora: euskararen salbatzeaz hartzaz eta kakamarloaz bezainbat axola balute hor gaindi, ez litzatekeela batere gaizki.

Aztergaia: kakamarlo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'kakalardoa'.

Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. kakalardo.

kakanarru
iz./adj. lgart. Pertsonez mintzatuz, tamaina txikikoa. Beldur ginen zein ikusi behar genuen eta kakanarru bat agertu zen. Mutiko kakanarru lotsagabe bat.

Aztergaia: kakanarru

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Lgart. iz. eta izond.

Informazio lexikografikoa
Mailak

Lgart.

kakao
1 iz. Kakao arbolaren hazia. Kakaoa xehatu.
2 iz. Kakao haziaren hautsa, izen bereko edaria prestatzeko erabiltzen dena. Koilarakada bat kakao bota zion esneari.
3 iz. Kakao hautsa uretan edo esnetan urturik prestatzen den edaria. Kikara bat kakao.
4 iz. Kakao arbola.

Aztergaia: kakao

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Theobroma cacao.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

adierak egokitzeko eskatuz, taxonomi izena arbolari emanez (forma erabakitzean), eta sarrerako honi, berriz, "iz. 'x-ren fruitua'".

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Theobroma cacao.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: (H2.2 / 2011-03-22) Oraingoz ez da adiera aipatuko (H1.1 lantaldeari dagokio hori, eta izen taxonomikoa bere lekuan jartzea ere bai).

kakao arbola, kakao-arbola
iz. Ameriketako zuhaitza, txokolatea egiteko erabiltzen diren haziak ematen dituena (Theobroma cacao).
kakao hauts, kakao-hauts
iz. Kakao ale haustua, zenbait edari eta jaki, bereziki gozoak, prestatzeko erabiltzen dena. 4 koilarakada azukre, 2 koilarakada kakao hauts, 3 koilarakada esne eta arrautza bat. Nahasi ondo esnea, esne-gaina, kakao-hautsa, azukrea eta esne-hautsa.

Aztergaia: kako-hauts

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh60 2022-05-10 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LB: 93; ETC: 74

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ElhHizt: 0; Adorez: kakao-hautsa: cacao en polvo; Labayru: 0, NolaErran: 0. Euskalterm: kakao-hauts (cacao en polvo, TN).

Bestelakoak

kakao 3 iz. Kakao hautsa uretan edo esnetan urturik prestatzen den edaria. Kikara bat kakao. // trufa2 3 iz. Heg. Krema hori kakao hautsetan edo txokolate printzetan bildurik prestatzen den bonboi itxurako gozoa. Opilak, txokolatezko trufa ezagunak eta hogei bat turroi mota egiten dituzte Gasteizko Goya gozotegian. // txokolate 1 iz. Kakao hautsez, azukrez eta beste zenbait gaiez eginiko ore gotortua. Txokolate gordin pixka bat hartu, eta haren egarria! Libra bat txokolate. Txokolate kolorekoa. Txokolatezko gozokiak.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Produktu jakin baten izendapena da eta jasotzekoa. esne(-)hauts ere azpisarrera gisa jasoa dago.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa kakao eta hauts sarreretan.

kakaraza
iz. Karaka. Oiloak kakaraza egin du.

Aztergaia: kakaraza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-05-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

karaka.

kakarraldo
iz. bizk. Kakalardoa. Kakarraldoen beldurragatik, han geratu zait senarra.

Aztergaia: kakarraldo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. 'kakalardoa'.

Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Bizk. Ik. kakalardo.

kakategi
iz. g. er. beh. Komuna. Brankako kakategietan txanda ezin harturik.

Aztergaia: kakategi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-05-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

komuna.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]:  Beh. edo Herr. moduko zerbait jarri beharko genuke, hitzaren forma kontuan izanda, ez baitira inondik ere sinonimoak. || Ez da hitz serioa, erdaraz retrete eta cagadero ez diren bezala.

 - [E204]: erregistro apalekoa dela zehaztu behar, ikus fr "chiotte”.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-04-13): Beh. marka duela eskainiko da: «kakategi iz. Beh. g.er. 'komuna'».

kakati
1 adj. beh. Sabela maiz husten duena. Ik. kakontzi. Haur kakatia.
2 adj. beh. Koldarra, beldurtia. Ez hadi kakatia izan!, primeran moldatuko haiz.

Aztergaia: kakati

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak besterik gabe onartua
kakatsu
1 adj. beh. Kakatia.
2 adj. beh. Egitekoez, arazoez edo pertsonez mintzatuz, guztiz gogaikarria gertatzen dena. Lan kakatsua eta irabazi laburrekoa.

Aztergaia: kakatsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

kakazu forma behin agertu da, L (Ox: "Zerbait duenez galdu, Ulia zaio heldu, Kakazu hori, Xinhaurriari Elhe txarkari").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

kakazu behin agertu da (B. Latiegi); kakatsu 3 aldiz, EB-EgAs (Iturralde, J.M.; Etxezarreta, R. eta Uria, I.).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

kakatsu : AB38 2; AB50 1; LurE; HiztEn; kakazu : DFrec 1.

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tsu/-zu: cf. mukizu.

kakatua
iz. Ozeaniako hegazti igokari zuria, moko motz sendo kakotua eta luma luzez osaturiko mototsa duena, giza ahotsa imitatzeko gai dena (Cacatua sp. ). Kakatua buztan-gorriak sekula ez dira ibaitik asko urruntzen.

Aztergaia: kakatua

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-05-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Cacatua sp.

kakatza
1 iz. Lokatza, basa; lokaztia. Euria egiten zuenean kakatza demasa sortzen zen etxe aurrean.
2 iz. beh. Gorotz asko dagoen tokia. Elefanteen kakatza.
3 iz. beh. Gogaikarri, deseroso edo nekagarri gertatzen den egoera. Inork ez dakiela nola irten kakatzatik. Ez dakizu ondo ze kakatzatan sartu zaren!

Aztergaia: kakatza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-05-09 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

kakaztu, kakaz/kakaztu, kakazten
1 da/du ad. beh. Gorotzez bete; guztiz zikindu. Ontzi bat euliek dena kakaztua.
2 da/du ad. beh. Galarazi, hondarazi, nahasi. Gizalegea ahazturik, bazterrak kakazten. Gizon biraolariak bere burua kakazten du. Kontu horrek guztiok kakaztuko gaitu.

Aztergaia: kakaztu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau80
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-05-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

kakaztu, kakaz(tu), kakazten, da/du ad.

Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

kakaztu, kakaz(tu), kakazten.

kakazu
adj. Ipar. eta naf. Kakatsua. Sistema kakazu hau!

Aztergaia: kakazu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

kakazu IE 1: Ox ("Ulia zaio heldu, / kakazu hori, / xinhaurriari / elhe txarkari") // Ik. OEH argitaratuan, gainera, A EY III: "Onbor-su, bointsu; lasto-su, kakazu"; PPer Harrip: "Hobe duk gero, apoari begira gehiago ez hauten harrapatzen! Urde kakazu, ez besten hori!"; eta kh-, Mustafa ap. DRA: "Alle arlhote aphua, / eskelle zamari khakazia"; kakatsu Ezale 1897: "A, kakatsua, ostera bere igaro biarko dok sabel-zorrija, eta igaiti guk!"; AEF 1921: "Marti kakatsu, april jatortzu"; kakatsukeria .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

kakatsu EB 3: J.M. Iturralde ("Hobe batzutan isilik egongo bazina. Pasota kakatsua"), R. Etxezarreta ("Gorbata kakatsua! - esan zuen"), I. Uria ("Hori esan beharko luketenak kakatsu batzu direlako, ez dutelako guk baino gehio egiten, ez eta hobeago"); kakazu G 1: B. Latiegi ("Ta Horace Crest lege-gizon ustel kakazu ori?").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

kakatsu : AB38 2 (atontado, cagón), AB50 1 (merdoso), HiztEn, LurE; kakazu : DFrec 1, HiztEn (ik. kakatsu), LurE (ik. kakatsu) // Ez dugu aurkitu ap. Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

kakatsu : EuskHizt (*1562, 1897; 1 kaka asko egiten duena / beldurtia; 2 egiteko edo arazoez mintzatuz, guztiz gogaikarria gertatzen dena), HiruMila (ik. kakati), ElhHizt (1 cagón, -ona; 2 cobarde, miedoso, -a; pusilánime; gallina; 3 ruin, mezquino, -a; bellaco, -a; 4 asqueroso, -a; repelente, repugnante), EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF (kakatsü), Lh DBF, DRA (1 cagón; 2 persona ruín, de sentimientos poco nobles), PMuj DVC (1 V. kakati 1; 2 V. kakati 2.; 3 excrementoso, de mucho excremento; 4 merdoso, sucio, asqueroso); kakatsukeri : DRA (villanía, ruindad); kakazu : HiruMila (ik. kakati), EskolaHE (ik. kakatsu), Casve EF (kakazü), Lh DBF (V. kakatsu), DRA (cagón), PMuj DVC (1 cagón; 2 sucio, mierdoso; 3 ruin, vil, bajo, despreciable); kaketsu : DRA (ganas de evacuar el vientre), PMuj DVC (pujo, ganas de evacuar) // Ez dugu aurkitu ap. HaizeG BF.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. eta Naf. 'kakatsua'.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Falta'.

 - Erabakia: BAgiria (1997-12-19): 'Ez da onartu [...] kakazu' sartzea. // BAgiria (2000-01-28): A. Iñigok proposatuta onartu egin da Ipar. eta Naf. markarekin.

 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper