OEHko datuak [laburduren azalpena]

abi(a), abi(a)txo formak 81 aldiz agertu dira; horietan 73 Bkoak (Añ EL1, Itz Azald, Enb, Laux BBa, Altuna, Eguzk GizAuz, Zav Fab, Añ GGero, fB Olg, Mg PAb, AB AmaE, Azc PB, Ur MarIl, Ag AL, A BGuzur, Ag Kr, Echta Jos, Bilbao IpuiB, Erkiag Arran, Erkiag BatB, Alzola Atalak, SM Zirik); Gko 5 (Mg CC, VMg, MAtx Gazt) eta EBko 3 (MEIG); habia, habiatu 11 aldiz agertu dira, IEn 10 (E, Lç, O Pr, SP Imit, SP Phil, Egiat, Arch Fab, Const) eta EBan 1 (MEIG); kabi(a) eta eratorriek 236 agerraldi dituzte; hauetako 190 Gkoak (Mb IArg I, It Fab, Arr GB, Bil, Sor Bar, Ldi BB, Bv AsL, Arr GB, Urruz Urz, Sor Bar, Ir YKBiz, ArgiDL, Jaukol Biozk, Zait Sof, Ldi UO, Tx B II, EA OlBe, Or Poem, Or Eus, SMitx Aranz, A Ardi, Ag G, Goñi, Ldi IL, Lab EEguna, Lek EunD, Mok, Muj PAm, Or Mi, TAg Uzt, Azurm HitzB, Basarri, Uzt Noiz, Or SCruz, Basarri, Gazt MusIx, MAtx Gazt, Vill Jaink, Etxde AlosT, Etxde JJ, Ibiñ Virgil, NEtx LBB, Or Aitork, Or QA, Zait Sof, Uzt Sas, Ugalde Iltz, Zait Plat), Bko 23 (Enb, Gand Elorri, BEnb NereA, Erkiag Arran, AB AmaE), IEko 2 (Mattin, Mde Po) eta EBko 4 (MEIG, Arti MaldanB, Arti Ipuin); kafi(a) 5 aldiz agertu da IEn (Ax, Ox, Zub, Xa Odol).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

habia (66 ager.) euskalki guztietan agertu da: B 8, G 4, IE 3 eta EB 43 ager.; kabia (68 ager.) batez ere Gz agertu da; Bz 4 aldiz, eta EBan 16 aldiz; kafia IEko euskalkietakoa da, eta EBz 5 ager.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: (h)abi 3, kabia 8; AB38: (h)abi 1, (h)abia 27, kabi 17; AB50: (h)abi 2, (h)abia 2, kabi 2, kabia 3; HiztEn-LurE: habia.

Jatorrizko forma

habia, kabia [habia hobestekoa da].

Proposatua da eta (ia) erabat nagusitua

Euskaltzaindiaren proposamena berretsi da, onarpen aski zabala izan baitu erabilera zainduetan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HABIA EGIN "Anidar, kabia, abia egin" Lar. "Nidificar, kabia egin" Ib. Joan dan egun batean / an ikusi det nik / uso bat arraultzakin / kabia egiñik. It Fab 193. Trabena-baztarrean lo zegoala, arratoiak kabia egiñ eta umiak atera zizkioten jakaren poltsikoan. Urruz Urz 61. Arrotasuna edonun bizi da, edozeñ tokitan egiten dau bere abia kutuna. Ag Kr 79. Egaztiak aren adarretan abi egitera datoz. Ol Mt 13, 32 . Zuen aitak, errian, ainbeste amesten zuan errian egin zikan bere kabia. Lek EunD 15. [Ollo nabarra] nunbait kabia eginda, lokatua egongo dala susmatzen det. TAg Uzt 113. Metapisike-auzi guziek aren baitan kabi egin zutela. Zait Plat 26. Bakarrean bizi zan, / bakarrean du kabi egin. Gazt MusIx 193 (abia egin en la versión de Onaindia, pág. 209). v. tbn. Jaukol Biozk 77 (kabia egin). (Con -(r)ik). Loretan abirik ez dagi gorrotuak. "No anida". Laux BBa 90. Txoriyak iñoiz ez du egiten / elur-gañean kabirik, / orlegi batean baizik. EA OlBe 85. (Pl.). Habiak egin zituzten. Arch Fab 197. Ill guztijen artian / ez dauka bardiñik, / txoritxuak ezagun / abijak egiñik. Ur MarIl 125. Nire lagunak abijak egitten dabez Baalbeken txadonan. Altuna 21.

adib: habia 1 iz. Hegaztiek arrautzak erruteko, txitatzeko eta umeak hazteko egiten duten babesgunea. Kukuak ez du habiarik egiten, besteren baten habietan erruten ditu arrautzak. Udaberrian habia bila joaten ginen || Esr. zah.: Iazko habietan aurten txoririk ez. Edozein txoriri eder bere habia. Habia egin deneko, txoria hil.

habia egin 48: Aizu 3 (“Hiri eta herrietan bizi diren txoriek habia egiterakoan askotan baliatzen dituzte zigarro-mutxikinak”), Deia 2 (“Hitza apurka-apurka gure burutxoetan sartu, habia egin eta betirako iltzatuko zaigu”), Elhuyar 7 (“mikroorganismoren batek bere habia egine ta infekzioa hartzeko”), Consumer 3 (“Latexetan akaroek ez dute habia egiten”), Berria 14 (“Nafarroan habia egin duten 813 zikoina bikote kontatu dituzte aurtean”), EiTB 13, Jakin 2, Argia 3, Erlea.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

habia egin 50: Berria 2 (“mafiak habia egina zuen sistemaren gune boteretsu guztietan; soziologoak hasita zeuden kontsumoaren gizarteak zekartzan kalteez abisatzen”), Gotzon Garate 3 (“Lotsagabeak dira beleak, batez ere habia egin dutenean”), Txiliku 3 (“Eta geroztik horixe da munduko txolarre guztiek euren habia egiteko erabiltzen duten era”), Anjel Lertxundi 3 (“Orain, arranoek-eta habia egiteko egokiagoak ziren amildegi eta troka izugarrien gaineko pasabideetatik igarotzen ginen”), Felipe Juaristi 2 (“Begiek bi txori bizkor ziruditen, bekokiaren pean habia egindakoak”), Elizen arteko Biblia 2 (“Moabeko bizilagunok, utzi hiriak, joan harkaitzetara bizitzera, koba-zuloetan habia egiten duten usoen antzera”), Edorta Jimenez 2, Juan Alonso 2, Javi Cillero 2, Xabier Mendiguren Elizegi 2, Pako Aristi…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Irudizko adiera ere badu eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa habia sarreran.