OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: EZTI-EZTIA (H). Dulcemente; suavemente; con calma, poco a poco. "Doucement, petit à petit, peu à peu" H. v. EXTI-EXTIA, eztiki. Aphezpikuak ezti-eztia ihardetsi zion. Hb Egia 29. Ezti-eztia erraiten dio. Laph 179. Huna zer kantatu zuen, ezti-eztia. Elzb PAd 13. Ezen handik berehala hil zen, ezti-eztia. Jnn SBi 67. Milikatu, ezti-eztia eta errespeturekin, [...] eskuak. Ib. 102. Liburu hori irakur diteke ezti eztia. In Dih GirLeg pról. Itsasoak lo zagoela iduri zuen, ezti-eztia [...] goibeldurarik gabe. Arb Igand 146. Ezti eztia mendiari behera jausten ari delarik gaua. JE Bur 32. Nigarrez ari ziren ezti eztia. Barb Sup 135. [Jauna] ezti eztia dago / [...] ezpainetarik irri on bat badario. Ox 76. Ezti eztia ihardetsi zion Ardoy SFran 232. Polliki eta ezti-eztia hasiz, hezten ginuen pilota, erreposki, hezten gure eskua ere denbora berean. Larre ArtzainE 144.

adib: ezti-ezti adb. Eztiki. Euria ezti-ezti ari du. || Ipar. Apezpikuak ezti-eztia ihardetsi zion. Hona zer kantatu zuen, ezti-eztia. Handik berehala hil zen, ezti-eztia.

Ez dugu aurkitu ezti-eztia adb. kategoriakorik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ezti-eztia 22: Herria 8 (“Europako hautagaien bozkak iragan dira ezti-eztia; ez dut uste nehork buruko minik bildu duen aldi huntan”), Jon Muñoz 4 (“Besarkatzen zaitut ezti-eztia”), Michel Oronoz 3 (“Batzuetan bagoian sartzen da, ibiltzea dugun hilotzetan bere oparia ezti-eztia hautatzen du, hilkintzaren bozkaria eta plazerra begietan, bere errebolbera ateratzen du eta hurbiletik tirokatzen”), Marzel Etxehandi 2 (“Soldadoak zakurrari huxtu egin zion, eta bera ene gana jinik, ukurtu zen, eta ezti-eztia mintzatu zitzaidan alemanez”), Piarres Aintziart (“Bere buruaz goxa dadin bezala ari zait gaineko gizon korrokaduna: ezti eztia darama deabruzko "leitmotiv"-a”), Janbattitt Dirassar 2 (“Zenbait urrats egin ondoan, ezti-eztia mintzatu zitzaidan”), Eneko Bidegain (“Ezti eztia hasten zaio eleka”), Xipri Arbelbide (“Beraz holakorik zu-gana baletor, ez uko egin ez, bainan ezti-eztia erran”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa da Ipar. markarekin.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bikoiztapen indargarria.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezti 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Euskaltzaindiaren Arauak

eztiarazi, eztiaraz, eztiarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

eztiarazi, eztiaraz, eztiarazten

Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

idatziz, bakarrak erabili du (Mde); baina ahozkoan ezagun-erabilia da Iparraldean, J-L. Davantek dioenez.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

halako eztidura bat, halako zorion bat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gai.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 eztia egiteko gaia. 2 eztigarria.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond. eta iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eztiginean B 1 (Eguzk GizAuz: "Erle-langilleak (...) eztigiñen aspertzeka, zoli ta bizkor ekiten dautse lanari"); eztigintza G 1 (Ibiñ Virgil: "Ain aundia baita (...) [erleak] eztigintzarako duten apeta"), eta OEH argitaratuan gainera: AB Ezale ("Burrundaraka erleak dabiltz lorarik lora / eztigintzako egoki diran gei-atzean").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eztigille G 3 (JKort Erl II: "eztigille erlearen sorlekua eta edalekua, Europa erdian iotzen dute", "Eztierlea (eztigillea naiz eztiekarlea", "Okerraz iabetu zanean, Apis Mellifica 1761'gn urtean izena aldatu zion, eztigillea alegia"); eztiginerako G 1 (Lek: "Laboratoriorik onena baño obe bait-diteke beti ere erlauntza eztigiñarako"); eztigintza 2, G-EB (JKort Erl II: "Eztierletarikoetan, eztigintzarako gai diranetan, 5 endaki aukera genezazke"; M. Aizpurua: "eztigintzaren lehen urratsa nektarra biltzean ematen da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

eztigintza : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF, DRA, PMuj DVC; eztigite , eztigile , eztigin : PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ro.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

eztiki.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: eztitan (izan...)

Euskaltzaindiaren Arauak

eztitu, ezti(tu), eztitzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

eztitu, ezti(tu), eztitzen

Euskaltzaindiaren Arauak

eztitu, ezti(tu), eztitzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

eztitu, ezti(tu), eztitzen

LBeh (2014-04-03): eztitzaile 32, Consumer (adib.: “Bederatzik kaloria gutxi dauzkate, eztitzaileak dituztelako azukrearen ordez”). // eztitzaile 224: Argia (“Eztitzaileak, enpeltazaleak, edaentzaileak edo txertatzaileak badu lana oraintxe. Urte askoan fruitua biltzeko aukera itsatsiko edo zapuztuko duen lana. Zorroztu labanak!“), Consumer 223 (“Eztitzaile artifizialak izaten dituzte, light erakoak edo arinagoak dira, eta kaloria gutxiago ematen dituzte, baina ez dira hain naturalak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: eztitzaile , Herria (“Seme bat, anaia bat,lagun bat ala aita baten galtzea dorpea izaiten da, ez da hitzik ezkasa ordaintzen duenik, bainan gelditzen da Herri osoaren sustengua doluaren eztitzaile”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es edulcorante / fr édulcorant(e): Elhuyar: edulkoratzaile, gozagarri / Nolaerran: eztigarri / Zehazki: eztitzaile / Labayru: edulkoratzaile, gozagarri, edulkorante / Adorez5000: gozagarri, eztigarri, edulkoratzaile.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eztitzaile "Enxeridor, txertatzallea, eztitzalle, edaentzalea" Lar.

Forma lehiakideak ditu, eta erabilerak ikusiko dira

Forma lehiakidea du (edulkoratzaile) eta lantaldeak ez du garbi zein den egokiena.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa edulkoratzaile eta gozagarri formekin egin den bezala.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ezti 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

eztizko irribarrea.