Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: eskailera-suge: Elaphe scalaris.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eskail(l)era (eta eskallera) formak dira erabilienak (74 ager.), batez ere G (It, AA, Noe, Arr, Lard, Apaol, Echag, Bv, Tx, Or, Iraola, Uzt, MAtx, Anab, Etxde, Lab, Berron; MEIG); B (Mg PAb, Bilbao, Gand, Erkiag), IE (INav, Mde Pr); eskaler da IE-ZuAm-ko forma nagusia, 16 ager.ekin (Volt, Hb, Ip, Elsb, Mdg, Barb, JE, Zub, Casve); eskalera 13 aldiz agertu da (HM: Añ GGero, Balad; Mb, Noe, Ir YKBiz; IE: Ax, Mat); eskillara XX. mendean eta HMan agertu da (B: Kk, Bilbao, Erkiag, SM Zirik; G: Muj PAm, TAg, And, Txill, Munita).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

eskailera (eta eskalle(r)a, ezkallea) da nagusi, 48 ager.ekin (B: 2; G: 10; IE: 0; EB: 36); eskil(l)ara 16 aldiz jaso da (B: 1; EB: 15) eta eskilera 8 aldiz (EB); IEan eskelera bakarrik agertu da, 2 ager.; iskal(l)era 3 aldiz agertu da (G).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Dfrec: eskailera 11, eskalier 1, eskilara 2; AB38: eskailera 11, eskallera 1, eskilara 9, eskilera 1; AB50: eskailera 5, eskalera 1, eskilera 1, eskillara 1

Jatorrizko forma

eska(i)lerak

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: eskailera(-)buru

Iparraldean eta Hegoaldean hedatuena da

eskail - da formarik hedatuena, Ipar. eskal- eta Heg. eskil- aldaerak baino hedatuagoa

Ikusiko da eratorriari dagokion formatua

eskailera-buru

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eskailbarren, eskailera barren, eskilara barren, iskilara barren. Parte baja de la escalera. "Eskallera barrenean (V-arr), eskailbarrenan dago (V-arr-gip, G-goi-azp)" Gte Erd 105. * Sekundino Esnaola / deritzan kalian, / aroztegira jesten dan / eskail barrenian, / erorita miñ artu / nuan belaunian. MendaroTx 44. Sarrerako iskillara barrenean mai bat jarri. BBarand 11. Eskillara barrenean azaltzen da ondo jantzitako bat. Gerrika 130.

LB: 4 “Oraingoan ere nagusiaren etxearen aurreko eskailera barrenean zeuden, umorerik onenean biak ere, argazkilariari irribarrerik beteena eskaini nahi baliote bezala” (Elkar); EPG: 15 “Eskailera barrenera iritsi zenean, gorantz begiratu zuen, eta Jack ikusi zuen, botilak itzultzen ziren gelako atetik berari begira” (Irene Aldasoro); ETC: 48 “Eskailera barrenean zegoela, ate-danbada bat entzun zuen, eta Filomena ikusi zuen korrika eskaileretan behera: "Dorrekoa da, baina beldurra eman dit hara igotzeak".” (Antton Olano).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.

eskailera iz. (Singularrean nahiz pluralean). Igotzeko eta jaisteko mailen saila. Ik. zurubi. Eskaileraren lehen mailan. Eskaileretan behera jaitsi. Eskailerak igotzen. Eskailera barrena: eskaileraren beheko aldea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kolokazioa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa eskailera eta barren sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Forma garden-ulergarria da

forma garden-osoa hobetsi da, eskailburu trinkotua bigarren mailan onartuz

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ESKAILERA-MAILA (AN-larr; Añ; eskella-malla G-azp; eskilla-malla G-azp). Ref.: Asp Leiz2; Gte Erd 177. "Escalón, grada, malla, eskallera-mallea" Añ. "Eskalleamalle, tramo de escalera" Asp Leiz2. Ez daiteke belhaurinka aldarearen oinetako thaularen edo eskalera mailen gainean? CatLav 251 (V 127). Eskallera malleetati jasteko. Mg PAb 118. Baso, mendi, erreka [..] gau izartua, dira eskaller maillak gu Jaunaren ezaguerara etortzeko. Ibaiz 24-8-1902, 2. Lau eskallera-mailla jeisten ziran. JAzpiroz 13

eskailera(-)maila 49: Deia, Consumer 8, Berria 26, EiTB 6, Jakin, Karmel, Argia 4, Erlea, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

eskailera(-)maila : Berria 5 (“Berekoi, gaizto jokatu zuen Simonik Cunegoren lidergoari bizkar emanda, baina maglia arrosa ez zen larritu, eta zintzo eta sendo, Milango podiumeko eskailera maila garaienera igoko da gaur”), Lopez de Arana 5 (“Antzigarrak eskailera-mailetan eta espaloietan dirdaitzen zuen”), Josu Zabaleta 9 (“Batzuk eskailera mailetan jarri ziren, eskulekuei helduta, besteak trenaren babesetan eseri ziren, eta bakanen batzuk bagoi gainera ere igo ziren”), Anjel Lertxundi 4 (“Astiro-astiro igo zituen eskailera-mailak”), Fernando Rey 4 (“Bi eskailera-maila eta alde banatan bi seinale urdin argitsu, gogoan dut, eta honela zioen errotuluak: polizia”), Xabier Olarra 3 (“Leiho bakarra jarri zion behean biren ordez; zutabe bat kendu zion gorapeari, eta eskailera-mailak handitu”), Anton Garikano, Patxi Zubizarreta, Ramon Saizarbitoria, Aitor Arana…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa eskailera sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "eskailerapea = lugar debajo de la escalera".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe.