Jatorrizko forma

metro barne

Euskaltzaindiaren Arauak

barne 1 iz. 'barrena, barrua': barne medikuntza. 2 Ipar. iz. 'gela'. 3 adlag.: salneurria, 5000 pezeta, zergak barne; ekainaren zortzitik hamabira, egun biok barne; *-en barne egon e. -en barnean egon / AS: barnean, barneko, barne-luzegoa* e. habearte, barnera, barneraino, barnetik, barneti(ka)ko, barnez, barnez barne

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: barne hartu , barne izan .

Leku-denborazko izenen eratorriak

cf. OEHko azpisarrerok: barnean, barneko, barnera, barneraino, barnerat, barnetan, barnetik, barneti(ka)ko, barnez, barnez barne

Kategoria

I iz.: 1 'barren, barru'; 2 'gela'; II adlag. ("Salneurria: 5.000 pezeta, zergak barne"; "Ekainaren zortzitik hamabira, egun biok barne"); III ("barne-medikuntza")

OEHko datuak [laburduren azalpena]

barne-belarri 5, denak ap. Or Aitork ("Esan ere didazu ozenki barne-belarrira, sorkari ta zerki guziak", "Esan ere didazu ozenki ta barne-belarrira, Zu atsegin zakion sorkari ua ere etzaizula betikide", "neri Egiak ozenki barne-belarrira Irazaillearen betieraz diostana", "Orobat, eni barne-belarrira diostana, etorkizunen itxaroa begiratu biurtzen dala datozanean, eta begiratu ori oroipen, aiek igarotzean", "Au erantzunen didazu, nere Iainkoa baitzera, ozenki barne-belarrira Zure otsein oni nere sogorkeria oiuka autsiz: A gizon!" #mdash# in aurem interiorem, in aure interiore itzuliz).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

barne-belarri (eta barne belarri 1) 6: Gorrak 1981 ("Perzepzio gorrerak barne belarriari jotzen dio, eta honek problema zailtzen du ez baitago apenas ezer lortzerik kirurgi eragiketaren bidez"), Natur/8 ("Sentimen honi gehien laguntzen dion organoa barne-belarria da eta horren baitan xahakoa, zakutoa eta hodi erdizirkularrak"), Zientzia eta teknika 1986 ("Entzumenari dagozkion arazoak gerta daitezke zelula errezeptoreen akatsen batengatik, edo zelula horiek kokatuak dauden barne-belarriko egituraren akatsen batengatik"), M.A. Unanua 2 ("Gaur egungo beren forma guztiek garezur barruan, gas-maskuriaren eta barne-belarriaren arteko lotura hestua dute", "Horrezaz gainera, albo-ganbara deiturikoa daukate #mdash# pterotikoan kokatua eta barne-belarritik ganbara batek banantzen duena"), UZEI ("Kanpo-belarria: Entzumen-aparatuaren kanpoko zatia, belarri-pabiloiak eta kanpoko entzun-bideak osatua, barne-belarrira doana eta bere barnekaldean mintz tinpanikoak itxia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

barne-belarri : HiztEn (definiziodun adibibide gisa, s.u. belarri: barne-belarri edo labirintoak, tenporalean kokatua hau ere, oreka-organoa [...] eta entzumen-aparatua [...] ditu bere baitan) // eta 'oído interno' itzulia, barneko belarri : AB38 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

barne-belarri : ElhHizt (Anat. oído interno) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal oído interno / oreille interne formen ordainak: barne-belarri : ElhHizt (Anat.), Vox es-eu (barne belarri); belarri-barne : PMuj DCV // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF.

LB: 33 (Argia 1, Berria 7, EiTB 1, Elhuyar 12, Consumer 7, Laneki 3, UEU 2); ETC: 165

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: barne-belarri (Anat.) oído interno / Adorez: 0 / Labayru: barne-belarri 1 iz. Anat. oído interno / NolaErran: 0. // Euskalterm: barne-belarri, barneko belarri (Termino onartuak dira).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: adib.: barne belarria s.u. belarri / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

estribu 2 iz. Anat. Ugaztunen belarriko hezurtxoa, alde batetik ingudearekin giltzatzen dena eta bestetik barne belarriarekin lotura egiten duena. // sakulu iz. Anat. Barne belarriko zaku txikia. // belarri 1 iz. Entzumenaren organoa; bereziki, organo horren kanpoko zatia, buruaren bi alboetan gertatzen dena. Belarriak apal atera nintzen, oihuen eta irrien azpian. Asto belarri-handia. Belarriak ernatu. Belarriak itxi, tapatu. Belarriak erne dituela. Belarri batetik sartu eta bestetik atera. Begiak ikusi ez duena eta belarriak entzun ez duena. Belarriak ixten dituzte eta burua beste aldera itzultzen. Euskaldunen belarria ez dago punturik gabeko bertsora egina. Hots belarri-mingarriak. Albistea erregeren belarrietara heldu zenean. Ahotik belarrira aritzen diren bertsolariak. Belarrira mintzatu. Belarri bat emango luke hori lortzeko. Barne belarria.

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Anat.

barne hartu 44: Unai Brea, Daniel Udalaitz, Monika Madinabeitia, Saioa Labaka, Nagore Irazustabarrena, Naiara Arregi, Berria 3, Leire Ventas 8, Maite Asensio, Ramon Balentziaga, Idoia Aldalur, Xurdana Imatz, Victor Alexandre, Jon Rejado, JB. Andueza, EiTB.com 20.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: barne hartu Berria 44, Herria 10, Piarres Xarriton 229, Eneko Bidegain 16, Iñaki Mendiguren 14, Marzel Etxehandi 12, Imanol Unzurrunzaga 12, Elena Tourayou 6, Karlos Zabala 4, Aingeru Epaltza 4, Isabel Arrigain 4, Iñaki Iñurrieta 4, Xabier Olarra 4, Xabier Montoia 2, Rafa Egiguren 2, Amaia Lizarralde 2, Patxi Altuna 2, Juan Garzia 4, Ramuntxo Etxeberri 2, Irene Aldasoro 2, Patxi Ezkiaga 2, Joxemari Iturralde 2, Joan Mari Irigoien 2, Jose Angel Irigaray 2, Josu Zabaleta 2, Anton Garikano2, Joxe Austin Arrieta 2, Xabier Mendiguren Elizegi 2.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Aldeko arrazoi handirik ez dago

esapide berria da, baina oso hedatua; onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari.

Esapideei dagokien sistematika

hartu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa sartzekoa barne sarreraren barruan. Eta barnean hartu azpisarrera ere sartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

izan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

barne sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

hiru liburu lodi, tesia barne dela; Eskualtzale batzarrean barne direnak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu barne(-)sustapen formarik.

barne(-)sustapen 70: Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 2, Euskal Herriko Agintaritza, Espainiako Gobernua 44, Laneki 21.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

barne(-)sustapen 3, Berria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: barne-sustapen (Hezkuntza; Lan-harremanak).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa sustapen sarreran.

LB: 67; ETC: 198

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ElhHizt: 0; Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0. Euskalterm: barne-tentsio (tensión interna , tension interne /contrainte interne, internal stress [teknologia mekanikoa]).

pultsio iz. Psikol. Norbait zerbait egitera bultzatzen duen indar bizia, helburua lortzean asetzen den barne tentsio batek eragina dena. Pultsio kontzeptua oinarrizkoa da Freuden psikoanalisian eta behinolako instintu edo sen kontzeptuaren moldaera bat bezala azaltzen da harengan. // adib: tenple 1 iz. Heg. Teknol. Tenplatzea. Tratamendu hau tenplearen ondoren egiten da eta tenpleak sortzen dituen barne tentsioak arintzeko erabiltzen da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Hitz teknikoa da eta jasotzekoa, Teknol. markarekin. Horrez gain, erabilera librea ere badu, eta hori adierazteko aski da adibide bat jasotzea tentsio sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa barne eta tentsio sarreretan.

Jakite-arloak

Teknol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: 0

LB: 56 (40 Consumer), plantil(l)a 350 (barne-zola adierakoak 16, guztiak Consumer - Oinez ibiltzeko zortzi zapatila, banan-banan), ETC: 48.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: barne-zola plantilla jarri barne-zolak zapatetan: ponte plantillas en los zapatos; Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: (Merkat.) barne-zola (TN).

Erdaretako formak

es plantilla fr semelle: Elhuyar: 1 s.f. barne-zola ponte plantillas si tienes los zapatos grandes: zapatak handiak baldin badituzu, barne-zolak jarri / Adorez: suela interior: barne-zola / Labayru: s.f. Ref. al calzado plantilla, barne-zola / NolaErran: de chaussure zapata zola semelles (intérieures) barne zolak.

plantilla 1 iz. Heg. Enpresa edo erakunde bateko langileak. Banaketan aritzen diren baina plantillan banatzaile bat bera ez duten enpresak. Sailburuak bere kargua hartzean agindutakoa beteko da: ertzaintzaren plantilla ahalik eta azkarren osatzea. 2 iz. Heg. Kirol talde bateko jokalariak. Iragan larunbatean Sadarreko zaleek argi erakutsi zuten plantillako jokalaririk miretsiena zein duten.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa barne eta zola sarreretan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa sartzekoa barne sarreraren barruan.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

barnekoi 'barrukoa, sakona'.

Formen arteko bereizketa semantikoak

'barruko, sakon' (cf. barnerakoi)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan ('profundidad, intimidad' adierakoak guztiak) barnetasun : Lç Mc 4,5; Or Aitork; barnatasun : Lç; Dv Apoc 2,24; Dv; Arb Igand; H; Lander RIEV 1907; barnatarzün : Mst III 14,3; Ip Apoc 2,24.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira a) 'sakontasuna / intimitatea' adierako barnekotasun 5 (A. Azkargorta; A. Etxeberria) eta barnetasun 3 (J.M. Odriozola; J. Azurmendi; A. Etxeberria); b) logikaren arloko barnekotasun 2 (E.J. Hezkuntza Saila: "arbola logikoa, ukazioa, konjuntzioa, disjuntzioa, barnekotasuna, partekotasuna, parte edo azpimultzoa..."). Ikus testuinguruak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

barnekotasun : DFrec 1, AB38 7 ('pertenencia'; "barnekotasun-erlazio" 1), HiztEn ("Mat. Multzo bateko elementu izatearen ezaugarria"), Euskalterm 3 ('pertenencia'); barnetasun : AB38 8 ('pertenencia' 3; 'volumen interno' 1; "barnetasun-elkarpide" 'relación de pertenencia' 1), HiztEn ("Sakontasuna"), Euskalterm 2 ('interioridad'); barnatasun : LurE ("Sakontasuna, barrentasuna"). Ez dugu aurkitu ap. AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Bestetakoak: barnatasun : EuskHizt ("Sakontasuna, barrentasuna"), ElhHizt ("Profundidad, intimidad"), HiruMila ("profundidad"), EskolaHE ("Sakontasuna, barrentasuna"), XarHizt ("profondeur; v. sakontasun"), HaizeG BF ("profondeur"), DRA ("profundidad"), PMuj DVC ("hondura, profundidad"); barnatarzün : Casve EF ("profondeur"), DRA ("barnatarzun: profundidad"); barnetasun : ElhHizt ("1 Profundidad. 2 Interioridad"), HiruMila ("1 Inferioridad. 2 profundidad"). Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 barnekoa denaren nolakotasuna. 2 Log. multzo bateko elementu izatearen ezaugarria.

Forma berri tradizioko oinarri handirik gabea, baina beharrezkoa

berria da, baina 'introvertido' adierazteko barnekoi baino garden-egokiagoa dateke -ra- artizkia daraman hau, atzerakoi, aurrerakoi, kanporakoi bezalako formekiko paralelismoagatik, besteak beste

Formen arteko bereizketa semantikoak

'bere barnean murgiltzeko joera duena' (cf. barnekoi)

LBeh (2013-06-10): barneraldi 41: Berria 38 (adib.: “Griezmannen barneraldi batean”, “Blumsek ere egun ona izan zuen erasoan, barneraldietan bereziki“), EiTB 3 (adib.: “Romaricek erdilari zuri-gorriaren barneraldi bat moztu zuen“); barnealdi 25: Berria 23 (adib.: “Prigioni barnealdiak egiten hasi zen, taldekideentzat jaurtiketa onak bilatuz, eta Splitter ere bikain aritu zen”), EiTB 2 (adib.: “De Marcosek eta Susaetak barnealdiak bilatzen dituzte, eta Munianek sakontasuna”); barnekaldi 3, EiTB (“Edu Oriolen barneraldi zoragarri bat zuri-gorrien sareetan amaitu du bilbotarren defentsa bigunak lagunduta”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: barneraldi 2: Berria (“Erasoan barneraldi ikusgarriak egin eta erasoko errebotean izugarri lagundu zuen”), Joxan Elosegi (“haren herrikideek ez zuten zertan damutu azken gerrari zegokion alorrean eta indigenak naziengandik babestea izan zen Asian zehar bideratu zituzten barneraldien helburua”); barnealdi 13, Berria (adib.: “Pablo Prigionik barnealdi bat hasten duenean badakit non egon behar dudan”); barnekaldi 16, Berria (adib.: “Kalitatez soberan ez, erasokorrak dira eta baloia aurkariaren area ertzean kokatzeko gaitasun handia dute hegaletako barnekaldiei esker”)

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: barneraldi (barnealdi*, barnekaldi*). Ryan Giggs ezkerraren barneraldi arriskutsu bi salbu, Gales apenas hurbildu zen ingelesen atera.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es internada (Kirol.) / fr -: Elhuyar: barneraldi / Nolaerran: - / Zehazki: lasterraldi / Labayru: barnealdi / Adorez5000: lasterraldi, barneraldi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

barneraldi: Euskalterm (termino normalizatua).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Onartzekoa da arloa zehaztuz. Ondo osatua eta hedatua barneraldi forman.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

Euskaltzaindiaren Arauak

barneratu, barnera(tu), barneratzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

barneratu, barnera, barneratzen

LBeh (2016-10-26): barneratzaile 40: Laneki (“egokia, jasangarria eta barneratzailea izanez gero, onura handiak eragingo ditu gune horretan”), Berria 34 (adib.: “Eta, noski, jardueraren oinarriak aipatu sektore guztien arteko eztabaida ireki, askotarikoa eta barneratzailearen ondorio izan behar dute”), Berria 34 (adib.: “gatazka politikoa gainditzeko akordio barneratzaile bat lortzeko alde askotako elkarrizketa eta negoziazioa bultzatu, erraztu eta ahalbidetzea”), EiTB (“Eta bestaldetik, beste alderdi abertzaleek, "ahal den neurrian", txostenari babesa eman behar diotela gaineratu du, proiektu "barneratzailea" baita”), Argia 4 (adib.: “Elkarbizitza barneratzaile batek beharrezko ditu elkarrizketa eta akordioa”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: barneratzaile 2, Berria (adib.: “Eskola espazio barneratzailea izan behar da; sexu, arraza edo erlijio sinesmenenak ezin du umeen elkarbizitzan eragin”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: herritartasun inklusibo, herritartasun barneratzaile.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es inclusivo / fr inclusif: Elhuyar: - / NolaErran: - / Zehazki: sarkari, inklusibo / Labayru: - / Adorez5000: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ondo eratua eta erabilgarria. Horrekin batera onartzekoa da inklusibo forma.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS