38 emaitza azido bilaketarentzat - [1 - 38] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau48 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-03-23 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
azido akrilikoa: kolorerik ez duen likido korrosiboa, erraz polimerizatzen dena (s.u. akriliko)
Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, komeni da maiztasun handieneko azidoak jasotzea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta akriliko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
artseniko 2 adj. Kim. Artsenikoa 5 balentziarekin daukana. Azido artsenikoa.
Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta artseniko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
askorbiko adj. Kim. Azidoez mintzatuz, zitrikoetan eta hainbat barazkitan (piperrean, brokolian...) aurkitzen dena, kolagenoaren sintesian garrantzi handikoa dena. C bitaminaren izen kimikoak, azido askorbikoak, latineko scorbutus izenean du jatorria.
Adibide zen lehen, baina komeni da azido askorbiko azpisarrera egitea eta askorbiko sarrerako adibidea azpisarrerara eramatea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta askorbiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ester iz. Kim. Gai konposatua, azido organiko baten hidrogenoa alkohol-erradikal batek ordezkatzen duenean eratzen dena. Lehengai horri lurrina azido azetikoak eta bestelako azido organiko eta esterrek ematen diote.
ester sarreran adibide batean jasoa dago azido azetiko, eta ondo dago dagoen lekuan, baina komeni da azpisarrera gisa jasotzea eta ester sarrerako adibidea azpisarreran ere jasotzea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta azetiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Azido azetilsalizilikoa (CH3COO6 H4COOH): aspirinaren osagaia den azido organikoa (s.u. azetilsaliziliko)
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, Ik. azido azetilsaliziliko jartzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta azetilsaliziliko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 23; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
boriko adj. Kim. Azido borikoa (H3B03): hauts zuri kristalinoa, industrian eta antiseptiko gisa erabiltzen dena.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, Ik. azido boriko jartzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta boriko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
desoxirribonukleiko adj. Biokim. Azido desoxirribonukleiko: izaki bizidunen garapenerako eta funtzionamendurako behar den informazio genetikoa duen azido nukleikoa (DNA).
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, Ik. azido desoxirribonukleiko jartzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta desoxirribonukleiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
erribonukleiko adj. Biokim. Azido erribonukleikoa (RNA): zeluletan, proteinen sintesia kontrolatzen duen gaia.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, Ik. azido erribonukleiko jartzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta erribonukleiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 10; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
foliko adj. Biokim. Azido folikoa: B taldeko bitamina, hosto berdeetan eta animalien gibelean aurkitzen dena, zenbait anemia sendatzeko erabiltzen dena.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, Ik. azido foliko jartzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta foliko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
fosforiko adj. Kim. Fosforoa 5 balentziarekin daukana. Azido fosforikoa
Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta fosforiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 8; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm -)
gastriko adj. Urdailekoa, urdailari dagokiona. Zunda gastrikoen bidez elikatu.
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta gastriko sarreretan.
Med.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
glutamiko adj. Biokim. Azido glutamikoa: proteinen osagai den aminoazido ez-esentziala, glutenean ugari dagoena, ur berotan disolbatzen dena eta alkoholetan, azetonan eta bentzenoan disolbatzen ez dena.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, Ik. azido glutamiko jartzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta glutamiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
hipokloroso adj. Kim. Azido hipoklorosoa (HClO): ura eta kloroa batzean sortzen den azidoa.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta hipokloroso sarreran Anhidrido hipoklorosoa moduko adibide bat jaso.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta hipokloroso sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:31 | 1998-01-13 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -
klorhidriko adj. Kim. Azidoez mintzatuz, kloroaren eta hidrogenoaren konbinazioz sortua dena. Azido klorhidrikoak metal guztiei erasotzen die.
lexia (asko dira azido-motak, eta ez dago denak jasotzerik).
Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta klorhidriko sarreretan.
- [E306]: "lantaldeak dioenez, 'asko dira azido-motak eta ez dago denak jasotzerik'; egia da, baina argi dugu 'klorhidriko' eta 'uriko', adibidez, jasotzekoak direla (Hiztegi Batuaren lehen itzulian, adibidez, 'zianhidriko' dago, 'klorhidriko' baino askoz ere 'arraroagoa' dena; bide batez, lantaldeari gogorarazi nahi diogu Hiztegi Batuaren lehen itzulian erabaki zen 'sulfidriko' sarreraren grafia aldatu behar dela, eta 'sulfhidriko' behar duela); beraz, batzuk badira hiztegian jasotzekoak, eta zerrenda bat egiteko prest gaude, azidoena ez ezik, honelako obra batean agertu behar luketen konposatu kimikoena ere bai; esan eta lantaldeari bidaliko diogu" (2002-09-02)
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): kendua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Azido klorikoa (HClO3): kloroz, oxigenoz eta hidrogenoz osaturiko azidoa, gai organikoak oxidatzen dituena (s.u. kloriko)
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta kloriko sarreran Anhidrido kloriko moduko adibide bat jaso.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta kloriko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
laktiko adj. Kim. Azidoez mintzatuz, esnearen laktosa hartzitzean sortzen dena. Azido laktikoa.
Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta laktiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 39; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
nitriko adj. Kim. Nitrogenoa 5 balentziarekin daukana. Azido nitrikoa (NHO3): likido koloregabe erregarria eta oxidatzailea, besteak beste, ongarriak eta lehergaiak egiteko erabiltzen dena.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta nitriko sarreran oxiko nitriko moduko adibide bat jaso.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta nitriko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
nitroso adj. Kim. Nitrogenoa 3 balentziarekin daukana. Ibilgailuek isurtzen duten oxido nitrosoa. Azido nitrosoa.
Adibide zen lehen, baina orain komeni da azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta nitroso sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
nukleiko adj. Biokim. Ik. erribonukleiko; desoxirribonukleiko. Azido nukleikoa: azido erribonukleikoa eta desoxirribonukleikoa izendatzeko erabiltzen den izen generikoa.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta nukleiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
oleiko adj. Kim. Azido oleikoa (C17H33COOH): gantz-azidoa, animalien eta landareen gantzetan dagoena, bereziki olioetan.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta oleiko sarreran Elikagai gutxi daude iberiar urdaiazpikoak adina oleiko dituztenak (oliba olioak soilik ditu gehiago) moduko adibide bat jaso.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta oleiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 9; EPG 1; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 10; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez 0; Labayru 0; Euskalterm +)
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 13; EPG 0; Elhuyar 0; Adorez +; Labayru +; Euskalterm +)
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
sorbiko adj. Biokim. Azido sorbikoa: konposatu organiko naturala, gatz eran janariak kontserbatzeko erabiltzen dena.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta sorbiko sarreran Fruta kontserbatzeko sorbikoa erabili du moduko adibide bat jaso.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta sorbiko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
sulfhidriko adj. Kim. Azido sulfhidrikoa (H2S): gas koloregabea, arrautza ustel usaina duena
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta sulfhidriko sarreran biozidak, bakterioek ez dezaten hidrokarburoa kontsumitu eta sulfhidrikoa sortu, horrek gasaren kalitateari kalte egingo bailioke moduko adibide bat jaso.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta sulfhidriko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
sulfuriko adj. Kim. Azido sulfurikoa (H2SO4): olio itxurako isurkaria, oso erregarria, ur-kentzaile eta oxidatzaile bortitza delako, industrian erabilbide ugari dituena
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta sulfuriko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
sulfuroso adj. Kim. Azido sulfurosoa (H2SO3): sufre dioxidoa uretan urtuz lortzen den azidoa
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Eta sulfuroso sarreran Beste aldetik, ozpinari (uher ez dadin) sulfurosoa eranstea onartzen den bitartean, azken produktuko sulfatoen agerpena ere mugaturik dago, litroko 3,5 gramotan moduko adibide bat jaso.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta sulfuroso sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:26 | 1998-01-13 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -
uriko adj. Kim. Azido urikoa (C5H4N403): gizakiaren eta zenbait animaliaren metabolismoaren hondakina, karbonoz, nitrogenoz, oxigenoz eta hidrogenoz osatua dena.
lexia.
Adibide azaldua da orain, eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Adibiderik gabe geratuko denez, Ik. azido uriko jartzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta uriko sarreretan.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): kendua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(LB 57; EPG 1; Elhuyar +; Adorez +; Labayru 0; Euskalterm +)
zitriko 1 adj. Kim. Azidoez mintzatuz, limoi, laranja eta kidekoetatik ateratzen dena, horiei garraztasuna ematen diena. 2 iz. Fruta garratza, adibidez, limoia edo laranja. (Batez ere pluralean erabiltzen da, fruta horiek osatzen duten multzoa adierazteko). Jakina denez, zitrikoek (laranjak, limoiak, pomeloak eta limak), tomateek eta piperrek bitamina C asko dute.
Erabili da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa azido eta zitriko sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau48 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2016-11-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2016-10-26): azidotu 19: Elhuyar 9 (adib.: Era berean, amoniakoak euri azidoan eta ekosistemak azidotzean ardura handia duela ere gogorarazi du FAOk), Consumer 5 (adib.: Azido laktikoa osatzean, bitartekoa azidotu egiten denez, proteinek eta gantzek aurredigestioaren antzekoa nozitzen dute, gure organismoarentzat elementu digestonikoago bilakatuz), Berria 3 (adib.: Batez ere kola edarietan egoten den azido fosforikoak odola azidotzen du), EiTB (Euria azidotu egiten da airetik karbono dioxidoa hartzean), Argia (Pinudiak lurra erabat azidotuta uzten du eta horri buelta eman behar zaiola iruditzen zait).
EPG: azidotu 2: Juan Garzia (Behin horretara ezkero, zaila da huts egiten: soluzioa irazi, azidotu, Kippa hartu, hidrogeno sulfuratua pasarazi), Irene Aldasoro (Haren barne-estaldurak hartzen ditu urdaileko eduki azidotuak; ez da harritzekoa, bada, inoiz duodenoko ultzerak zulatzea).
BerriaEL2016: Ez dugu aurkitu azidotu formarik.
es acidificar / fr acidifier: Elhuyar: azidotu / NolaErran: - / Zehazki: azidotu / Labayru: - / Adorez5000: azidotu.
Ondo osatua eta hedatua; hiztegietara ere pasatu da.
azidotu, azido(tu), azidotzen.
da/du ad.
Kim.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh34 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 34 (Consumer 28, Laneki 5, UEU 1); ETC 18.
Elhuyar: azidotzaile izond. (Kim.) acidulante / Adorez: 0 / Labayru: azidotzaile 1 iz., adj. Kim. acidulante / NolaErran: 0 // Euskalterm: azidotzaile (acidulante, Industria, 4) // ZTHB-Kim: 0.
Tekniko samarra, baina ezaguna. Jaso liteke.