Harremana

    18 emaitza ahul bilaketarentzat - [1 - 18] bistaratzen.

    ahul
    1 adj. Indar, kemen edo bizkortasun urrikoa. Ik. makal2; argal 2;  + flako; erkin; maskal; mengel; pattal; txakal2; txakil; kaskail; kaden; meko; mendre; hebain 2; herbal 1; hozkil 2; zaurgarri 2; zingil; makar2; malet; enul; enkel; entoil; kemengabe; malin; indargabe; gelbera; erpil1; motel1 2; bano1. Gizon zahar, ahul eta gaixoa. Gizona herbal eta ahul da: ezin hel amesten dituen xede handietara. Indarrez ahul eta gorputzez mehar. Gogo, oroimen, arrazoi, sineste, borondate ahula. Argi ahula. Ahots mehe ahula. Su ahul bat. Gure hizkuntza ahulak izan dezakeen indarraren egoitza nagusia Hegoaldean dugu.
    2 adj. Elikagaiez mintzatuz, motela edo mami gutxikoa, indarrik edo bizitasunik ez duena. Salda ahula. Han hamalau kafesne erraz hartzen dira; batetik, katilu txikiak direlako eta, bestetik, kafea ahula delako. Hasi ginen gurina egiten, eta gero esnea ahulagoa hartu behar, gurina kendutakoa.
    3 adb. Fedea eskas eta ahul dabil haiengan. Haren eragina edozeinengan da nabari, non sendoago, non ahulago.
    4 iz. jas. Ahultasuna. Sabelean ahul bat hautemanik, pala sorbaldara goititurik, badoa etxera. Gorputzeko ahularen ordain, emazteak badu espirituko zorroztasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    Azpisarrerak

    Aztergaia: ahul

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-06-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03
    ahulaldi
    iz. Ahultasunezko aldia. Horrek bizkortu nau nire ahulaldietan. Finantza sistemaren ahulaldiak kezka sortu du.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahulaldi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -aldi.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E210]: '(2001-07-18) Zalantzarik ez sortzekotan, aldamenean 'ahulunea' jarriko nioke'.

     - [E116]: '(2002-04) Bi sarrerak daude, 'ahulaldi' eta 'ahulune' proposamenean, baina 'ahulaldi'ri eman zaio lehentasuna bien artean, 'ahulune' hitz harekin definitu baitugu, erabiliago izan denez: 'ahulune' ez da agertzen ez OEH ez EBBSn. Nik dagoen moduan utziko nuke, aldatu gabe'.

     - Erabakia: EArau 119: 'ahulaldi'.

    ahularazi, ahularaz, ahularazten
    du ad. Ahultasuna sorrarazi. Errazkiago garaituko zituela gosez ahularazten ahal bazituen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: ahularazi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-10-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    ahularazi, ahularaz, ahularazten. du ad.

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -l(du)+a-.

    ahuldade
    iz. gip. Ahultasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahuldade

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    ahuldade Gip.

    ahuldu, ahul/ahuldu, ahultzen
    da/du ad. Indarra, kemena edo bizkortasuna urritu. Ik. makaldu; erkindu;  + erpildu1; pattaldu; mekotu; zainildu; herbaldu; hiratu; argaldu 2; hebaindu 2; moteldu 2; flakatu 1; histu 4; maskaldu 1; mendratu. Jan gabe ez ditut igorri nahi, bestela bidean ahul litezke. Aita zaharra, urteek ahuldua eta lanak akitua. Indarrak ahuldu. Kareak ongarria ahuldu egiten du. Pultsua ahuldu egin zaio. Ikusmena ahuldu. Gipuzkoarren ospea ahultzen hasia zen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Sukalde gizenegiak jabea du ahultzen eta etxea aurritzen.

    Aztergaia: ahuldu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:06 1993-10-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    ahuldu, ahul(du), ahultzen. da/du ad.

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    ahuldu, ahul(du), ahultzen

    ahuldura
    iz. Ahultasuna. Eta begiak itxi zituen, ahulduraren azken mugan amets egiteko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: ahuldura

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Dv, JE.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Lantaldearen irizpideak
    Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

    Iparraldekoek esango dute, behar edo komeni den.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [I102]: 'era egokian sorturiko berba delarik, ez dakusat arrazoirik sarrerarik ez emateko. Era horretan gainera, hiztunari aukera eta eredu ematen zaizkio bere golkotik hitzak modu egokian sortzeko. Sinonimo gisa 'ahuleira' eta 'ahulezia' eman daitezke'.

     - [E123]: 'Iparraldekoek esango dute, behar edo komeni den. OEHko datuak ikusita ez dirudi literaturan gehiegi erabili denik: badira, halere, Povreauren eta Jean Etxepareren adibideak. Merezi ote ahuleria eta ahulezia dagoeneko arauturik ditugula hirugarren hau sartzea?'

     - [E116]: '(2002-05) nik uste dut ez duela kalterik egiten hiru sarrerak ematea. EEBSn ere pare bat aldiz ageri da'.

     - Erabakia: EArau 119: 'ahuldura'.

    ahuleria
    iz. Ahultasuna, indar falta. Egun osoan jan gabe, ahuleria dut. Gure hizkuntzak izan ditzakeen ahuleriak eta gaitzak ez ditut aipatzen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahuleria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    ahuleria 'indar falta'

    ahuletsi, ahulets, ahulesten
    da/du ad. Ipar. g. er. Ahuldu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahuletsi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    ahulets, ahulesten.

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Ipar.

    Aditz-erregimena

    da/du ad.

    Maiztasuna

    g.er.

    Forma baten adiera(k)

    ahuldu.

    ahulezia
    1 iz. Ahultasuna. Bihotzaren ahulezia da tentazio gaizto guztien iturburua. Baina, pazientzia soberakina ez ote da ahulezia? Hor baitago arrazoibide horren ahulezia.
    2 iz. Kemen edo adore eskasa adierazten duen egite edo jokaera. Ik. ahulkeria. Herriko jende handien ahuleziak agerian jartzen. Gora joan da, ez aingeru gisa, baizik eta bere ahulezia guztiekin.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: ahulezia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:10 1993-10-20 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Zerrendako onartua baino forma gomendagarriagoa(k)

    ik. ahuldade, ahuleria, ahulkeria, ahultasun

    ahulgarri
    1 adj./iz. Ahultzen duena. Bero zakar eta ahulgarria. Ahulari ahulgarria etortzen zaio.
    2 (-en atzizkiaren eskuinean, artikulurik eta kasu markarik gabe). Testuak uste horren indargarri agertzen zaizkigu hemen, ahulgarri baino areago.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahulgarri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond. eta iz.

    Forma baten adiera(k)

    ahultzen duena.

    ahulgune
    iz. Norbaiten edo zerbaiten alderdi edo gune ahula. Anton. indargune. Urtetik urtera, Euskal Herriaren ahulguneak indartzeko egitasmoak aurkeztu dira.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahulgune

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -gune/-une: biak dira onartzekoak, lekua/denbora bereizketa eginez.

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    gune ahula.

    ahulkeria
    iz. Ahultasun gaitzesgarria. Ik. ahulezia 2. Piarres gizon izutia zen, baina ahulkeria hori ez erakusteko, irri egiten zuen berak ere. Dena jaulki zion, bere gezur, duda eta ahulkerietatik bat ere ezkutatu gabe. Euskaldunon ahulkeriaz, urtetik urtera euskara makalduz doa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahulkeria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    ahulkeria 'kemen falta'

    ahulki
    adb. Indar gutxiz. Ulertzen zuela erakusteko, eskuineko besoa ahulki mugitzen zuen edo ninikak zituen higitzen. Argiak ahulki du distiratzen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: ahulki

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:35 1997-05-06 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -ki.

    ahultasun
    1 iz. Indar, kemen edo bizkortasun urritasuna. Gorputzaren ahultasuna suspertzeko. Bere indarretan ahultasunik ezagutu gabe. Ahultasun ikaragarria dut belaunetan. Egitura politikoen ahultasuna.
    2 iz. Kemen edo adore eskasa adierazten duen egite edo jokaera. Ez naiz, berez, inoren ahultasunak agertzen zalea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahultasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    ahultxo
    adj./adb. adkor. Ahula.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahultxo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -txo: ez da automatikoa, adieraren aldetik, baizik mailakatzearekin lotua ('aukeran ahulegia' edo esan nahi du); "x-ren txikigarria" moduan agertuko dira honelakoak.

    Informazio lexikografikoa
    Atzizkien araberako bereizketa semantikoak

    ahul-en txikigarria.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E114]: 'ahultxo eta ahulxko. Sinonimoak badira, ahultxo hautuko nuke, besteak beste ahoskatzeko errazago delako'.

     - [E116]: '(2002-04) nire ustez, ez du kalterik egiten biak ematea, biak ongi eratuak direlako. Gainera, ahulxko maizago ageri da literaturan. Gero nahi duenak nahi duena erabil dezala'.

     - Erabakia: EArau 119: 'ahultxo 'ahul-en txikigarria; ahulxko 'ahul-en txikigarria''.

    ahultzaile
    adj. g. er. Ahulgarria.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahultzaile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Maiztasuna

    g.er.

    ahulune
    iz. Ahulaldia. Gizadiak ere baditu ahuluneak, krisi garaiak, lozorro orduak, eritasunak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahulune

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH: AS: ahul-une.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -gune/-une.

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    ahulaldia.

    ahulxko
    adj./adb. adkor. Ahula. Bista, ahulxkoa jada, ahuldu zitzaion oraino gehiago, eta galduko zuela beldurturik, alemanek igorri zuten etxera.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: ahulxko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-05-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -.

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -xko.

    Informazio lexikografikoa
    Atzizkien araberako bereizketa semantikoak

    ahul-en txikigarria.

     

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper