OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: TXARRERA JO a) Pensar lo peor, pensar mal (de alguien). Asi ziran mar-mar, eta geienak txarrera jota, oi dan lez, ustia egin eben lapurretan edo beregandu ez ete ebazan dirubok. Kk Ab I 76. --Esan nazak ez dirala ura illakin poztu! --Orain ere txarrera jo dek. Lotsatzen ez aiz ire odolekoen kaltez beti onela itz egiten? ABar Goi 72. b) (V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. "Ir a malas. Txarrera joko bagenduke, galduta litzateke a, si fuéramos a malas, aquel estaría perdido" Etxba Eib. "Ir a malas (por la vía judicial, etc.) Jente orrekin onian konpontzia obe dozue. Txarrera jo ezkero galtzekuak dauzkazue" Elexp Berg. c) (V-gip; txaa- G-azp). Ref.: Gketx Loiola (txaarrera jo); Elexp Berg. Ir a peor. "Empeorar, agravarse una enfermedad. Gaitzak txaarrera jo omen dio alakoari" Gketx Loiola. "Egualdixak txarrera joko ei dau" Elexp Berg. Gaitz abetan susper-aldi oiek askotan izan oi dira, bañan geienetan txarrera jotzen dute. Alz Ram 87.

adib: susperraldi iz. Suspertzea; norbait edo zerbait suspertzen den aldia. Gaitz hauetan, susperraldi horiek askotan izaten dira, baina gehienetan txarrera jotzen dute. Euskal literaturaren bigarren susperraldia.

txarrera jo 6: Berria 2 (“Galindoren osasunak txarrera jo zuelako askatu zutela esan du Gallizok”), Jokin Muñoz (“Gainera, sukaldea ez da oso zikin egongo, apenas jaten ari dira-eta Andresenak txarrera jo duenez geroztik”), Andoni Egaña (“Lehenengotik oso egoki eran-tzunez gero, arrisku handia dago gero bertsoak txarrera jotzekoa”), Bernardo Atxaga (“Baina hurrengo goizean eguraldiak txarrera jo zuen”), Elizen arteko Biblia (“Ikusi zuen Jainkoak handituz zihoala munduan gizakiaren gaiztakeria eta honen burubide guztiek txarrera jotzen zutela beti.”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

txarrera jo 6: Elkar (“Eta orain, mister Silver –esan nion–, nik uste zeu zarela hemen gizonik onena, eta gauzek txarrera joz gero asko estimatuko nizuke sendagileari nola jokatu dudan jakinaraztea”), Berria 2 (“Egoera horri aurre egin ezin dioten neurrian, eurak ere laguntza jaso eta banku txarrera jotzeko bidean egon daitezke”), EiTB 2 (“Astearen lehen zatian, astelehenetik asteazkenera, giroa argiagoa izango da; ostegunetik aurrera, aldiz, eguraldiak txarrera jo lezake”), DiarioVasco (“Atsedenaldiak joera aldatu beharrean txarrera jo eta Euskaldunakoek bereak eta bi egin ondoren aurre hartzea lortu zuten lehenbiziko eta azkenengo aldiz”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kolokazioa da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa txar sarreran.