Azkue Hiztegia
Azkue Hiztegia
ulertu
-
(B-a-deust-g-o-ts̃, G?) entender, comprender
/ entendre, comprendre
-
Altareak, altararriak eta berean dagoan kurutzeak ulertuten emoten dau kalbarioko mendia eta Kristo il zan kurutzea el altar, el ara y la cruz que está en el altar dan á entender el monte Calvario y la cruz en que murió Cristo l'autel, la pierre sacrée de l'autel et la croix qui est sur l'autel représentent le Calvaire et la croix sur laquelle le Christ est mort (Añ. Esku-lib. 82-20.)
-
Ulerrezak lenago ta itz egik geroengo entiende primero y habla postrero comprends d'abord et parle ensuite (Refranes, 195.)
-
Berba eratsi ta gats̃ onek bear ebela azaldaketa luze bat ta guztiaz bere ezin ondo ulertuko zituela euskaldun utsak que estas palabras compuestas y difíciles necesitaban una larga explicación, y que sin embargo el Vasco que no supiere otra lengua no las podría entender bien que ces mots composés et difficiles nécessitaient une longue explication, et que cependant le Basque, qui ne savait pas d'autre langue, ne pourrait pas bien les comprendre (Per. Ab. 163-15.)
-
Egiak ulerretan emaiteko para dar á entender verdades pour donner à comprendre des vérités (Capan. 81-17.)
-
Ulertzen eztan itza, prestuez habla que no se entiende, no vale nada langage que l'on ne comprend pas, ne vaut rien (Refranes, 217.)
-
Edonok ulertuko dau ts̃arto egitetik baiño bide geiago dagoala bapez egitetik ondo egitera cualquiera comprenderá que hay más camino de no hacer nada á hacer bien que de hacer mal al mismo término n'importe qui comprendra qu'il y a plus de chemin de ne rien faire à faire bien que de faire mal au même point (Bust. Euzk. 196-12.)
-
-
(B) barruntar, sentir
/ soupçonner, sentir
-
Ulertu edo sentidu ebanean jente andia iragoten, itandu eban zer zan cuando sintió que pasaba mucha gente, preguntó qué era quand il s'aperçut qu'il passait tant de monde, il demanda ce que c'était (Ast. Urt. I, p. XVIII-12.)
-
-
(G?) percibir
/ percevoir
-
Laztan artan Jakoben soiñekoen usai gozoa Isaakek ulertu edo sentitu zuenean cuando Isaac percibió en aquel abrazo el olor agradable de los vestidos de Jacob quand Isaac perçut dans cet embrassement l'odeur agréable des vêtements de Jacob (Lard. Test. 40-10.)
-
© Euskaltzaindia
© Aplikazio informatikoaren gainean Aurten Bai Fundazioa.
Eskubide guztiak erreserbatuta.
Eskubide guztiak erreserbatuta.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
