Euskaltzaindiaren Hiztegia

13 emaitza ondoko bilaketarentzat - [1 - 13] bistaratzen.

ondoko1
1 adj. (Lekuzko testuinguruan; dagokion izen sintagmak -en atzizkia hartzen du, baina bizigabe bati badagokio eta determinatzailerik ez badu, atzizkia eta mugatzailea gal ditzake). Eliza zaharraren ondoko etxetxoan jaio zen. Sukalde ondoko aulki batean eseria. Oñati ondoko harrobi batean. || Elizaren ondo-ondoko etxe batean.
2 adj. (Dagokion izen sintagmarik gabe). Judea guztian eta ondoko bazterretan. || Trabarik handiena uraren harrabotsa genuen, ondo-ondoko errekatik.
3 adj. (Denborazko testuinguruan). Ik. ondorengo. Meza ondoko otoitzean. Euri ondoko eguzkiaren irribarre bustia. Hurrengo egunaren ondokoa. || Handik ondoko maiatzaren 21ean.
4 adj. (Dagokion izen sintagmarik gabe). Hitzaldiak euskaraz eman nituen, nahiz ondoko elkarrizketak erdaraz izan ziren. Pazko bezperatik hasi eta ondoko aste guztia. Orduan Jesusek ondoko parabola hau esan zien: (...). Ikerketak ondoko egunean jarraitu zuen, egunsentian (Ik. biharamun). Ondoko egun batez, ama hark jakin zuen (...). Lehen partea dei daiteke gaztetasuna; ondokoa, adin ona; azkena, zahartasuna.
5 adj. (Aditzaren partizipio burutuaren eskuinean). Bekatutik ilki ondoko poztasuna.
6 adj. (Harridurazko esaldietan, errepikatzen den hitz baten eskuinean, entzun berri denarekiko desadostasuna edo nolabaiteko asperdura adierazteko). —Ipuin horrekin zure amamagana, mutil, berak sinetsiko du! —Ze amama eta amama ondoko!, egia da!

Aztergaia: ondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau94
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-03-27 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: izlg.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ondo 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

52.1: izlag.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]:  ondo hitzaren azpisarreren artean agertzen denean izenlaguna dela adierazi.

 - Erabakia: BAgiria (1998-12-18): azpisarrerari izlag. oharra erantsiko zaio.

ondoko2
1 iz. Ondoan edo ondotik datorren pertsona. Ik. ondorengo. Gu hilko gara, gure ondokoak ere bai. Hizkuntza ondokoei helarazteko. Ikazkinaren federik ez dugun Kanten ondoko batzuek besterik jakin nahiko genuke.
2 iz. Kargu edo egiteko batean beste baten ondorengo den pertsona. Ik. oinordeko 2. Apezpikuak dira apostoluen ondokoak. Onartu behar izan zuen aita Ignazioren ondoko bilakatzea. Eneko Arista utzi zuen ondoko.

Aztergaia: ondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau94
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-03-27 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: izlg.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ondo 2 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

52.1: izlag.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]:  ondo hitzaren azpisarreren artean agertzen denean izenlaguna dela adierazi.

 - Erabakia: BAgiria (1998-12-18): azpisarrerari izlag. oharra erantsiko zaio.

begi ondoko, begi-ondoko
iz. Begi ondoan ematen edo hartzen den kolpea. Ik. betondoko.

Aztergaia: begi ondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: iz. Sin. betondoko

belarrondoko
iz. Belarrondoan ematen edo hartzen den kolpea edo zaflada. Ik. masaileko. Belarrondoko ederra eman zion. Zenbat belarrondoko eta masaileko ez zituen Jesus onak hartu.

Aztergaia: belarrondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-11-25 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E115]: 'belarrondoko | EArau: iz. leku gehienetan aurpegian ematen den ukaldia da, tokika burko (Santa Grazi, Plentzia)'.

 - [E116]: 'Bai, horregatik arautu zen, eta onartu genuen, lehenbiziko itzulian. Uste dut ez duela merezi gehiago zehaztea toki guztietan gauza bera esan nahi baitu'.

 - Erabakia: Erabakia (2005-02-25): 'zegoen bezala uztea onartu da'.

betondoko
iz. Betondoan ematen edo hartzen den kolpea. Ik. begi ondoko. Betondoko bat emanda bidal ezazu lapur hori. Betondoko ederra hartu du.

Aztergaia: betondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz. Sin. begi(-)ondoko.

Informazio osagarria
Sinonimoa(k)

begi-ondoko

bihotzondoko
1 iz. Nahigabea.
2 iz. Bihotz zirrara. Zauriak eta heriotza aipatu arren, ez digu halako bihotzondokorik ematen. Lan honek bihotzondoko zoragarriagoa ematen du, gizaldi hartako olerkari bikainenak baino. Bihotzondokoa hartu. Erdaraz esan ez diren gogoeta eta bihotzondokoak.

Aztergaia: bihotzondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-12-30 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

garondoko
iz. Garondoan hartzen edo ematen den kolpea. Garondoko bat eman.

Aztergaia: garondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-07-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ko izengilea.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

graduondoko
iz. Unibertsitate graduaren ondorengo espezializazio ikastaroa. Ik. master. Oraindik ez dituzte graduondokoetan matrikulatu diren ikasleen datuak eman. Masterrei eta graduondokoei pisu handiagoa emateak ekar dezake graduek balioa galtzea eta hezkuntza elitistagoa bultzatzea?

Aztergaia: graduondo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2013-10-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh241 2020-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2013-06-10): graduondo lematizatuak dira graduondo eta graduondoko. graduondo 22: Berria 15 (adib.: “Planak dio graduondoetan hizkuntzen presentziak parekidea izan behar duela, eta proiektua euskaraz egiteko aukera egon behar duela beti”), EiTB 5 (adib.: “Trenton ikasi zuen graduondoa”), Jakin (“Graduondoa egiteko [masterra egiteko] urte 1 edo 2, aurreko hautuaren arabera”), Argia (“Mondragon Unibertsitateko HUHEZI fakultatean jorratu dute euskal kulturgintzaren transmisioaren gaia, horretarako propio eratutako graduondoan”); graduondoko : Consumer 2 (adib.: “lan bila hasi edo ikasten jarraitu eta graduondoko bat egin”); Berria 25 (“’Euskal Kulturgintzaren transmisioa’ graduondokoa egingo dute urtarriletik aurrera”), EiTB 19 (adib.: “Garabide Elkartetik bultzatzen dituzten proiektuez eta HUHEZIN datorren ikasturtean emango duten graduondoaz hitzegiten digu”), Jakin 46 (adib.: “Graduondokoa egin beharko da”), Argia 17 (adib.: “Graduondokoaren helburua ondoko lau ezaugarritan laburbildu daiteke”).// graduondoko 268: Aizu 4, Argia 38, Berria 79, Deia 11, DiarioVasco 2, Euskal Herriko Agintaritza, EiTB 26, Elhuyar 3, Consumer 17, Espainiako Gobernua 3, Euskaltzaindia, Goiena 8, Gomylex, HABE 7, Jakin 51, Laneki 5, UEU 11.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: graduondoko 52: Berria 51 (adib.: “EAEko Unibertsitate Legea garatuko delako eta gradu eta graduondoko ikasketetarako dekretuak argitaratuko direlako”), Oskar Arana (“Graduondoko ikasle eta literaturako akademiko ohiak eztarria leundu zuen, eta nirekin ados ez izatea damu zuela esan zuen”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: graduondo (postgradu*). Graduondoko ikasketak.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es postgrado / fr -: Elhuyar: graduondo / Nolaerran: - / Zehazki: graduatu ondoko ikasketa / Labayru: - / Adorez5000: -.

Lantaldearen irizpideak
Geroago erabakitzekoa da

oraingoz ez sartzea erabaki da, gaztelaniazko erreferentziaren arabera moldatu delako.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Izen-kategoriarekin lexikalizatua, sarrera gisa jasotzekoa.

hilondoko
adj. Hil ondorengoa. Betiko galderak: Jainkoa, hilondoko irautea ala ezereza.

Aztergaia: hilondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau75
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

ondoz ondoko
adj. Ondoz ondoko hitzak.
Loturak

Aztergaia: ondoz ondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau94
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:HBB 1995-07-26

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Zerrendakoa da hobetsi eta indartzekoa, mailegu onartuaren aldean

ik. oharra s.u. kontsekutibo.

ume ondoko, ume-ondoko
iz. Karena. Ardiek ume-ondokoa bota dezaten, mihuraren ura egosita ematen diegu.

Aztergaia: ume ondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:HBL 2004-01-13 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

karen arautuaren definitzailea da.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondoko.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ume sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

iz.

zuzendariondoko
iz. Zuzendariari bere lanean laguntzen dion pertsona. Carlos Urroz, ARCO azokako zuzendari berria, azokako zuzendariondokoa izan zen lau urtez.

Aztergaia: zuzendariondoko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1997-02-25 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Ik. BarnErrot: Zuzendariondokoa: Director Adjunto.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondoko.

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus