50535 emaitza bilaketarentzat - [1601 - 1650] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH: AS.
EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-joko.
aizkora-jokoa.
- [E208]: "seguru gaude hau dela dagokien grafia? Gogoan izan, adibidez, euskal meza, euskal jokoak, eliz ataria..."
- [E116]: "Hemen arazo bat sortzen da. Hau hola ikusirik, badirudi 'aizkoljoko' sarrerak lehentasuna duela 'aizkora-joko' sarreraren parean, beltzean datorrelako ('aizkora joko' eraketa librea denez, ez da ageri ezta azpisarrera gisa ere). Ez da inolako dudarik, hala ere, askoz ere erabiliago izan dela 'aizkora joko' (marraren kontua alde batera), 'aizkol joko' (normalean bereiz) baino. Ez litzateke egokiago h jartzea (aizkol joko h. aizkora joko?) Edo gutxienez, 'aizkora' sarreran eman azpisarrera hauek. / Kontura gaitezen letra beltzean, bere horretan utziz gero proposamena, aizkoljoko agertuko dela, ez aizkora joko. Baina ez da dudarik hau askoz ere erabiliagoa dela bestea baino. Beraz, hori nolabait ere adierazi beharko litzateke, bestela jendea nahasten delako".
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): aizkolari onartu da baina aizkol joko ez // Erabakia (2002-06): "dagoen moduan utzi".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-keta 'lana'.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 |
AS gisa emateko eskatuz: aizkoran ; eta adib. gisa: aizkora-apustu, aizkora-begi, aizkora-joko, aizkora-kirten, aizkora-kolpe, aizkora-ukaldi.
- [E210]: 'Horren azpisarrera gisa gehi daitezke, esate baterako, aizkora-aho eta aizkora-buru. Nahitaez gehitu beharrekoa da aizkora-kirten, gorago ageri baita zerrendan bertan (aizkolgider* e. aizkora-kirten)'.
- [E116]: 'Gorago zer erabaki dugun, baina uste dut hauek guztiak [adibide gisa gehitzeko proposatuak zeuden aizkora(-)apustu, aizkora(-)begi, aizkora(-)joko, aizkora(-)kirten, aizkora(-)kolpe, aizkora(-)ukaldi] azpisarrera gisa eman beharko genituzkeela.
- Erabakia: Erabakia (2002-06): 'horiek denak, adibideak kenduta, AS gisa eman. Eta "aizkora ahoa" eta "aizkora buru" sartu AS gisa'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-gile.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
-gintza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1997-05-07 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-kada.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt:: AS / EskolaHE: -
-n: -an.
aizkora sarrerari dagokion azpisarrera.
Gaztetatik hasiak aizkoran ikasten; Aizkoran bezain trebea da laiaketan eta goldea erabiltzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
g.er.
aizkoraz landutako ohola.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ipar.
g.er.
haizeak jotzen ez duen tokia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko aizpil sarrera.
Ez dugu aurkitu.
aizpil : HiztEn ("Ik. basagurbe"), LurE; azpil : Euskalterm 1; basagurbe : Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.
Ik. basagurbe (Sorbus torminalis) fitxa Izendegian: azpil (azpill): Lcq, Irigaray Landareak, Bouda-Baum, X. Irigarai; maspil : M. Aizpurua Arbaiun, X. Irigarai, Azkue DVEF, JIr OnomBot; matspilla : Carreras y Gandi GGPVN, Guinea Vizcaya, Bouda-Baum, J.M. Faust, Ortiz de Portillo, Lcq, Irigaray Landareak; mazpil : JIr OnomBot, X. Irigarai, J.M. Faust; gurbi : J.M. Faust, Azkue DVEF, Bouda-Baum. Beste batzuk: mazpil-negro : JIr OnomBot; alikera : JIr OnomBot; gurbie : Lcq, Guinea Vizaya; osta-zuri : Polunin Arboles y Arbustos; ostazuri : Polunin Flores de Europa; pomal-falso : JIr OnomBot. // Nekazaritza Hiztegia: azpil : es sorbo silvestre; fr sorbier des oiseleurs; la Sorbus torminalis.
beste hiztegietan jaso dutena: aizpil : EuskHizt, ElhHizt ("Ik. basagurbe"), EskolaHE, DRA; azpil : HiruMila; aizpiltze : DRA (aizpilze), PMuj DVC. Ez dugu aurkitu hiztegiotan: Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: Ik. basagurbe / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Sorbus torminalis.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Bigarren mailan onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-01-09 |
BizBerba.
Arauak aipatua du forma, dagozkion marka eta azalpenekin («iz. Bizk. h. ahizpa»), eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
Bizk. Ik. ahizpa.
Familia-loturak.
- [E208]: 'Bizk. Sin. Ahizpa. Honek ez du logika handirik. Hitz beraren bi aldakien artean (berri/barri, ile/ule, gezur/guzur...) orain arte Euskaltzaindiak batasunerako forma bakarra proposatu eta bultzatu du, bestea aldaki dialektaltzat joz. Bistan da kasu honetan batasunerako ahizpa proposatu zenez gero (Cfr. ahizpa e. ahizpa), beste aldaki hori Bizkaiko aldaki dialektaltzat jo behar dela, eta ez literatura mailako sinonimotzat. Bestalde, ez dut oso logiko ikusten era dialektalari grafia ere aldatzea, erabiltzaileen nahasterako besterik ez baita. Ene ustez: ahizta Bizk. e. ahizpa'.
- [E116]: 'Ongi iruditzen zait XKk dioena, baina 'aizta' jarri beharko genuke, 'ahizta' ez baitu inork ere erabili (4 adibide aurkitu ditut EEBSn, denak modernoak)'.
- Erabakia: Erabakia (2002-06): 'aizta Bizk h. ahizpa'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-09-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
aiztagari (eta aiztagari-buru) 4, Zait Sof ("Api aldeko aiztagari entzutetsu ta bulartsuenetzat ziranak eraikirik, lerroka nere alde yarri ziran, zazpi aiztagari saillez eratutako gudari-ostea Tebe'ren gain yoaz", "aberriaren alde gudan il dan Eteokel, aiztagari argia", "Oiek, ba, oraintxe, zazpi sailletan, zazpi aiztagari-buruen mendean, Tebe'ko ibar osoa erasorik atandak aukeratu ditute"); aiztamakila (eta aizta-makilla, aiztamakilla, aiztamakil-guda, aiztamakil-lagun) 12: Zait 11 (adib.: "Pokeu'tar arrotza zerala, ta ain zuzen ere, Panoteu gizonak bidalia: ori baitute aiztamakil-lagunik altsuena", "Zuretzat babeskin eta aiztamakil arrotzak baño babesa garaiagoa izango baita, auzokoen buruzki", "aiztamakila iaurti zuenari, ala, aiztamakilari berari?"), Ibiñ Virgil ("etziren laztu buru-oskol eta aizta-makillen uztaz, baizik eta galburu iori eta Bak Masiken edariz bete ziran") // Eta OEH argitaratuan, gainera: aiztaga , Ol 1 Sm 13,19 ("Bestela ebertarrak ezpatak eta aiztagak egin litzakete"); aiztamakil , Ol Jn 19,34 ("Gudamutil batek, orratiño, aiztamakillez saietsa sakaildu zion"), Ol Zen 25,7 ("Aiztamakil bat eskuan arturik").
aiztaga 4: J. Lekuona ("Gure erria eiztaria zan eta leizetan bizitzen zan: ori esan nai digute, leizetan arkitu diran arri urdin eta kuarzitazko aizkora, aiztaga #mdash#latz antzean landuak#mdash# eta abere-ezurrak"), Jesusen jarraitzaile 1985 ("Iltzailleak beren aiztaga edo lantzaz sastiatu zituzten"), Elhuyar (metahizk., "aiztaga: iz. Burdinazko ezten batez hornitutako haga, lantzaren antzekoa"), P. Aristi ("azta-makila, gakoaz hornituriko aiztagak zaldun etsaiak eraisteko, ezpatokerrak, aizkora kirten luzeak eta lazoa, abilezia harrigarriaz erabiltzen zutena"); aztamakila (eta azta-makil, astamakilla) 6: Or Tormes ("Orduan nire yaun bialduak, yoko-lekuan egoan astamakil bat artu eban"), F. Zenarruzabeitia ("Itz oneik gudamutillak entzun eutsezan eta euretariko batek belakia, esponja, artu... ozpiñez beterik euken ontzi baten beratu... astamakillaren ertzean belakia ezarri ta edaten agora emon eutson...."), P. Aristi (cf. supra), Lab TOE ("Orretarako kaleko jendeari isilka adierazi bear diozute biar goizean, ezpata ta azta-makillak artuta Gaztela'ko ate inguruan erne egon ditezela"), S. Aizarna 2 ("Ez du zure aztamakilak / zeru-muga zaurituko / mendiaren babesak gordetzen du...", "Noizbait aztamakil tren hau lurraren larruan sartuko da ondoraino...").
aiztaga : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.
aiztaga : ElhHizt, HiruMila, DRA, PMuj DVC (eta aiztaga-antzeko, aiztaga-iltze); aiztagada, aiztagakada, aiztagari : PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
g.er.
lantza.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): aiztaga iz. g.er. 'lantza'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1992-04-23 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 |
- [E208]: Sin. ganibet proposatu du.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): oharra erretiratu du.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-05-07 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-kada.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1992-08-27 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
aiztur pl. Sin. guraize, artazi.
- [E202]: [pluralez erabilia aizturrak, aiztur horiek] (1993-02-09)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:32 | 1997-05-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
faltsua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:004 | 2002-09-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
ajatu 4: Tx B 2 ("trajia ere ajatu zaigu, / txapela zarra buruan, / ni bezelaxe beste asko're / ikusten ditut munduan", "polita zera, baño / ajatzen asiya, / gona motz oiñ azpiyan / daukazu etsaia"), JanEd II ("Lore-pilla biziak ta edertasunak / ajatzen dira danak pasarik egunak"), MAtx Gazt ("Emakume-izaera eguzkiak eta urak ajatu die"); cf. ajeatu 3, 'ajeak joa gertatu': AztPr ("Oraiñ ogei bat urte / Udarregi zarrak / junturak ez zituen / oso miarrak, / zartu ta ajiatu / masaillak igarrak, / sujetatutzen gaitu / guztiyok biarrak"), Ag G ("Pedro Anton ta Joanes, urtez bete beteak, zerbait erori ta ajeatuak zeuden", "Au dabil makal, Iñazio Mari dabil ajeatua"), eta OEH argitaratuan, And Eguns ("Ollo gaixotuk, bei ajeatuk / nori sartuko dizkan zai").
ajatu 4: Mekanogr ("Guztira sei egurrezko zalditxo eta sei jeep gorrixka zituen, ajatu samarrak haur modernoen gustorako"), M. Gonzalez ("sonbreiru berde-urdin ajatua"), J. Muñoz ("fraka marroixka ajatu batzuk"), P. Alberdi ("Jantzi arruntak zituzten, praka eta alkondara urdin ilunak zeramatzaten, eta beroki gisa, jaka ajatu bat, errauts kolorea").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez eta beste hauetan ere: EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal ajar / défraîchir formen ordainak: HiruMila: 1 higatu, ihetxetu, erroiztu, zakartu, (especialmente la ropa) marruskatu, mengeldu, maiztu, maraztu; 2 marchitar: maskaldu, zimeldu, ihartu // ElhHizt: 1 saretu, higatu, marruskatu, maiztu, ihetxetu; 2 zimeldu // Lur EG/CE: maskaldu, marruskatu, maiztu, higatu; eta EF/FE: histu, higatu // XarHizt: histu, zimaildu, pirtzildu, zimurtu // Casve FE: ximalarazi; se défraîchir: ahitü, histü, ximaltü // HaizeG FB: (couleur) histu, ihetxetu, zahartu // T-L LBF: (couleur) histu // PMuj DCV: 1 deslucir manoseando: igatu, marruskatu, ietxetu, istu, maiztu, zarpildu; 2 tachar: gaitz-etsi, maiseatu, aapaldikatu.
fr (DLLF): v tr défraîchir, user (desgastar); flétrir, faner; fig flétrir, rabaisser: humillar; froisser; v pr se flétrir, se faner (flores); it (S. Carbonell): tr guastare, sciupare, sconciare; fig offendere, maltrattare; r: ajarse, guastarsi, sciuparsi, sconciarsi; avvizzire (fiori, frutti, ecc.); en (Collins): 1 a) to crumple, crush, mess up; to ruffle, rumple; to tamper with, spoil; b) fig to abuse, disparage; 2 ajarse: to get crumpled, get messed up; Bot. to wither, fade; de (Langenscheidts): 1 v t zerknittern, zerknüllen; fig herunter-machen, -putzen; 2 v r, ajarse: abnützen, faltig werden, verblühen, welken.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. ajeatu.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): ajatu* e. ajeatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:18 | 1997-06-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1997-06-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
ajea, ajeatzen.
-tu/-atu.
da ad.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [K201]: "Ez dut uste aje(a)tu zabaldua dagoenik. "Aje(a)tu(t)a" ajez betea esango nuke nik" (2000-10-04)
- [I102]: 'ajetu (hori da euskarazko forma, literaturan ere agertzen dena)'.
- Erabakia: EArau 120: 'ajeatu, ajea, ajeatzen. da ad. Heg.'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-06-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
ajedrez behin agertu da corpusean (MEIG: "Ez da hori pilota-partida, ez ajedrez-jokoa, ez Urtainen borrokaldia, eta ez nabil inor gutxietsi beharrez"); xake ez dugu aurkitu.
EB dira ajedrez 1 (G. Nazabal); xake 28 (M. Aierbe 21, X. Gereño, I. Zaldua, E.J., J.A. Arrieta 2, Egin 1989-09-06, P. Iztueta); xake mate 2 (M. Aierbe).
ajedrez : DFrec 7; AB38 2; AB50 3 (eta ajedrez-zaldi, ajedrezista); xake : DFrec 1; AB38 6; AB50 1 (xake-joku); HiztEn-LurE; Euskalterm 3 (eta xake-dorre, xake-joko, xake-taula, xake-zaldi); xakejoko : AB38 3; xakelari : AB38 1; HiztEn; eta 'ajedrezado' (herald.) xakelatu 2 eta xakeztatu : 1 (Euskalterm).
Beste hiztegietakoak: xake : HiruMila; ElhHizt; EuskHizt; EskolaHE; Lur EG/CE; Lur EF/FE; Casve EF; PMuj (eta xake-antzeko; xake-joku); xakelari : Casve EF; PMuj; Casve FE: xakejokü , xakeka . Ez dugu aurkitu ondokoetan: HaizeG; Lh DBF; Azkue Aurkibidea; DRA
es ajedrez formaren ordainak: fr (DLLF): échecs, jeu d'échecs; it (L. Ambruzzi): scacchi; scacchiera; ca (DCC): escacs (jocs); en (DEIL): chess; de (Slaby-Grossmann): Schach, Schachspiel.
Prestas: 79 lek. (B 38 / G 41).
Ik. xake.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1997-06-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ikus OEH argitaratuan: ajustatu 9 (INav, ConTAV, LE Prog, LE Ong, Cb Eg III, AzpPr, PE, Ud); ajustadu 3 (OA 2, Astar II); ajustau 1 (JJMg BasEsc); eta ajuste 4 (AzpPr, Ud, EusJok, Tx); ez dugu ajustadore forma aurkitu.
EB dira ajustatu 5 (J. Iturbe: "Erreakzioa, ioi-elektroiaren metodoa erabiliz, adjustatu"; A. Sagarna: "Entzuleak entsegua egiteko maila egokia irizten duena, kontrol batez ajustatzen du"; Txill: "aurretik kola zazu zeure zink-xafla lino-puska batetan, eta hau orduan bere horretan egur baten gainean, zapailuan aisago doitu eta ajustatu ahal izateko"; Egin: "Manifestanteen dispertsio horrek erabat zaildu egiten du jendearen kopuru ajustatu bat ematea") eta ajustagarri 1 (J.M. Mendizabal: "Guk 500 watioko foku ajustagarriak erabiltzen ditugu beti, eta alde ikaragarria dago irudiaren kalitatearen aldetik"). Ez dugu ajustadore forma aurkitu.
adjustatu : AB38 1; ajustatu : DFrec 1; AB38 2; ajusta- itzulitako besteak: ahokatu : AB38 4, arauerako izan : AB50 1; aurrindu : Euskalterm 1; bete : AB50 3; doitu : AB38 10, AB50 2, Euskalterm 3; doitzaile : AB38 3; Euskalterm 9; ebaki : AB50 1; egokitu : AB38 29, AB50 2, Euskalterm 5; errenditu : Euskalterm 1; finkatu : AB50 1; kitatu : AB38 1, AB50 1; kontuak zuritu : Euskalterm 1 ("ajustar cuentas"); lotu : Euskalterm 2, - ri lotu : AB50 1; moldatu : AB50 1; Euskalterm 2; mugatu : Euskalterm 1; HiztEn-LurE entziklopediek ez dituzte ajustatu, ajustadore eman.
a) erdal ajustar/ajuster-en ordainak beste hiztegietan: HiruMila: "1. acomodar: egokitu, doitu; 2. ajustar cuentas: kontuak kitatu, zuritu, garbitu, egin; 3. arreglar, moderar: moldatu, eratu, atondu, taxutu; 4. concertar, acordar: adostu, berbatu, itundu, erabaki; 5. apretar: trinkatu, estutu; 6. (Mec.) erregulatu, ahokatu; 7. ajustarse a: -ei lotu". // ElhHizt: "1. estutu; 2. adostu, hitzartu; 3. bat etorri, -en araberakoa izan; 4. lotu, atxiki; 5. likidatu, kontuak egin; 6. (Tecnol.) doitu; 7. (Mat.) doitu; 8. neurrikoa izan, -en doi izan". // Lur EG/CE: doitu, egokitu. // Casve FE: ahokatü, heinealatü; (rectification) xüxentze. // HaizeG EF: ahokatu, juntatu, konduak garbitu, konduak agertu. // T-L LFB: juntatu, ahokatu. // PMuj DCV: "1. adaptar= doitu, egokitu, eraratu, adiñondu; 2. arreglar cuentas= kontuak zuritu (zuzendu, kitatu, argitu, garbitu); 3. arreglar= antolatu, tajutu, eratu, atondu; 4. encajar, empalmar= oatu, oakatu, gardaiñatu; 5. apretar= tinkatu, ertsatu; 6. contratar= akuratu, akuran jarri, tratu egin; -se= itundu; 7. -se, ponerse de acuerdo= elkar aditu, elkar bat egin, bat etorri, batera jarri, itz batu, itundu". // Azkue Aurkibidea: akaratu, akaratzen, doitu, egokitu, trizkatu, zerratu, katonatu, kitatu, zuritu; b) ajustado-renak: HiruMila: "1. adecuado, da: egoki, bete-beteko; 2. apretado, da: mehar, estu; 3. justo, ta: zuzen, bidezko". // Lur EG/CE: doi. // PMuj DCV: "1. apropiado= bete-beteko, egoki; 2. apretado, ceñido= mear, doi, estu; 3. justo, recto= zuzen, bidezko". // Azkue Aurkibidea: aiutu, bete-betekoa, istu, ixtu, kopau, mear, mehar, ortiro, otx, tanka; c) ajustador-enak: HiruMila: egokitzaile. // ElhHizt: "1. egokitzaile; 2. (Tecnol.) doitzaile". // PMuj DCV: limari. // Hiztegiotan ez ditugu aurkitu: EskolaHE, Casve EF, Lh DBF, DRA.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
ajusta, ajustatzen.
da/du ad.
1 Zah. bat etorri tratuan. 2 Saihestekoa da beste adieretan: a) 'neurrian jarri' adierazteko, ik. doitu, aurrindu, egokitu ; b) 'pieza bat beste baten barruan doitasunez sartu' adierazteko, ik. ahokatu .
- [E306]: "Jakin nahi genuke zergatik 'bat etorri prezioan' den adiera onargarri bakarra. OEHn denetik dago (ez dugu 'ajustatu' txostenean aipatzen diren adieretarako ere proposatzen; guk behintzat, 'ajustatu' ez dugu ezertarako erabiltzen)" (2001-01-23)
- [E116]: 'ez litzateke egokiagoa 'pieza bat beste batean doi sartu' edo holako zerbait? Iruditzen zait bestea ["... doitasunez sartu"] erderakada dela'.
- Erabakia: Erabakia (2002-06): '1 Zah. 'bat etorri tratuan' 2. 'neurrian jarri' adierazteko erabili doitu, aurrindu, egokitu eta 'pieza bat beste batean doi sartu' adierazteko erabili ahokatu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-06-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
g.er.
bukaera, amaia.
- [I202]: 'g.er. markarekin dator, baina Nafarroan oso ezaguna eta erabilia da. Bortzerrietan eta Malerrekan Akabilla esaten da eta Baztanen Akaballa'.
- [E116]: 'Nik uste AI zuzen dabilela. Ez da gutxi erabilia, baizik toki gutxitan asko erabilia, nire ustez. Arrue, Mendiburu, Kardaberaz eta Izetak erabiltzen dute. Nik uste dut "gutxi erabilia" hori kendu beharko litzaiokeela'.
- Erabakia: Erabakia (2002-06): 'kendu "g.er."'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-10-20 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 |
akabatu, akaba, akabatzen. du ad. 'hil'
akabatu, akaba, akabatzen
- [E116]: "Ez litzateke komeniko hemen akabaturi bigarren adiera bat, teknikoa, ematea lehenik (gauza bat baita 'hiltzea' eta beste bat 'azken ukituak egitea', eta azken hau ez da ageri han)?. Gainera, ondoren datorren akabatze sarreran ez da ezer ere esaten. Dena dela, adiera honetan Eibarko lekukotasuna besterik ez du, eta komeniko litzateke Iparraldekoei galdetzea kontu honetaz".
- Erabakia: Erabakia (2002-06): "1. du ad "animaliak bortxaz hil" 2. da/du ad. amaitu, bukatu 3. du ad. azken ukituak egin".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-06-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
azken ukituak egiten dituena.
- [E306]: "'azken ukituak egiten dituena' oharra du. Hobe litzateke adiera hori 'akabatu' aditzaren artikuluan sartzea (OEHn badago, eta UZEIren Teknologia Mekanikoan eta Elhuyar Hiztegian ere bai), bestela, nola izango du 'akabatzaile' hitzak 'akabatu' aditzak ez duen esanahia?" (2001-01-23)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-06-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-tze.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-20 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E306]: "Teknologian 'acabado' / 'finition' adierazteko erabiltzen da" (2001-01-23)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1993-10-20 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
akabo interj.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-06-10 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
izan.
akabo sarrerari dagokion azpisarrera.
Ipar.
da ad.
han akabo izanen dira gaitz guztiak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
akabu Bizk. 'amaiera'
adib. gisa gehituz: Jaien akabuko egunean.
- Erabakia: BAgiria (1995-09-29): onartu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2002-06 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-06-10 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
BizBerba.
ez dakigu zein erabilera duen (L. Baraiazarrak ez du ezagutzen).
- [E116]: 'Ez dakit nondik atera den hitz hau: ez OEHn eta EEBSn ez da ageri. Nik kenduko nuke'.
- Erabakia: Erabakia (2002-06): 'akaburengoan Adlag. Bizk. "hilzorian"'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Merkat | 1992-12-16 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-07-08 |
OfQuLF: ensemble de personnes savantes; école || Akadêmos || héros grec dans le jardin duquel Platon a enseigné
Izen propiotikoak.
- [E306]: "Oharra eranstea komeni?Alegia, gaztelaniaz 'academia = escuela' denean euskaraz 'eskola' erabiltzen dela esan ala 'academia'-k gaztelaniaz dituen adiera guztietan erabil dezakegula 'akademia'? (dantza-eskola', *'dantza-akademia'??)" (2001-01-23)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:09 | 1997-06-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh32 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 32 (Argia 6, Berria 8, Deia 1, EiTB 2, Elkar 2, Euskaltzaindia 2, Jakin 4, UEU 7); ETC 160
Elhuyar: akademizismo iz. academicismo / Adorez: akademizismo iz. academicismo / Labayru: 0 / NolaErran: 0.
Nazioartekoa eta jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh31 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 31 (Argia 6, Berria 8, Deia 3, Elkar 2, Euskaltzaindia 3, HABE 1, Jakin 1, UEU 7); ETC 86
Elhuyar: akademizista izond. academicista / Adorez: akademizista adj. academicista / Labayru: 0 / NolaErran: 0.
Nazioartekoa eta jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-09-19 |
akadiar 1, Onaind (Bai ta ikasi dabez Kam ta Sem'tarren izkuntzak: bereber, etiopiera, egiptarrena, koptarrena, akadiarrena, kutxitarrena).
HiztEn: akadera (hizkuntza semitikoa; [Akad: Mesopotamia Behereko hiri, eskualde eta erresuma]), LurE: akadiera (hizkuntza).
akadiar 2, ZTC (Elhuyar: akadiarren inperioa, akadiarren zibilizazioa).
es acadio (País de Acad); fr (Le Petit Robert): "akkadien [...] de Akkad, nom hébr. d'une ville de Mésopotamie".
Akad / akadtar.
-tar osaerakoak
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:40 | 1997-06-10 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-09-19 |
akayar 3, GBarand Ilias (Nola, baña, Akayar biotz zabalek eskuratuko dauskek saria?, Bestaldean, orobat, Akayar belaunpeko ederdunek eraso aldirik ba-zekarten Telpolema, ni goretsi bai-nozu ta Akayar'en erria, ostera, zapaldu bai-dozu).
akaiar: LurE (eskualdearen izena Akaia gr Akhaia); akeo: HiztEn (cf. Akaia).
es aqueo; fr Achéens.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: akaiarrak.
Akaia / akaiar. Cf. arauak daraman oharra (1429. or.): "Eskualdearen izenetik abiatuta ateratzen den eskualdeko herritarren izena ageri da 'Eratorria' izeneko zutabean. Zenbaitetan, eskualdearen izena konposatua denean edo latinezkoa dagoen-dagoenean hartzea proposatzen denean, '-ar' atzizkiaren bidezko izen eratorriaren ordez '-(e)ko' atzizkidun forma (izenlaguna) erabiltzea hobetsi da. Nolanahi ere, zutabe hori informazio osagarri gisa eskaintzen da; eratorria noiz erabili eta noiz ez "ez" da erabaki honen aztergaia. / Eskualdeko herritarren izena emanagatik ez da baztertzen beste testuinguru batzuetan erabiltzen den bestelako izendapena, hau da, herritarra ez eta bestelako esanahia duenean. Adibidez, 'lakoniar' ematen da Lakoniako herritarrak izendatzeko, baina 'lakoniko' hitza erabil daiteke bestelako testuinguruetan ('idazle lakonikoa')".
Onomastika batzordeari dagokio.
kategoriak aipatzea komeni da, lantaldearen ustez: «iz. eta izond. edo izlag.» (2007-07-04).
-tar osaerakoak.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-06-26): akaiar iz. eta izond. edo izlag. (herritarra). [kategoriak gehitu dira]
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
akain Ixodoidea
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
pareko forma forma gisa, kapar gehituz, eta AS gisa, akain-belar .
- [E302]: ik. oharra s.u. sits (1997-04-16)
- [E302]: Pareko forma bezala kapar jartzekotan, ez al du eskubide bera bakasta hitzak? (OEHn agertzen da!)" (2000-11-08)
- [E116]: 'ez dakit ongi nola interpretatu hori. Agian holako zerbait? Akain iz 1. 'armiarmaren familiako hainbat animalia bizkarroiri ematen zaien izena' (Ixodoidea) 2. 'kaparra' Eta gero, azpisarrera: 'akain(-)belar' Ricinus communis'.
- Erabakia: Erabakia (2002-06): 'ixoidea Esp 'kaparra' AS: akain belar Ricinus Communis'.