Pello - Pertsona-izenak - EODA
Pello
Ikus Peru. Honen aldaera ezagunena Iparraldean erabiltzen den Peio dugu. Hegoaldean ere zabaldu da azken urteotan, 'yeismo'-aren ondorioz.
-
pello -
(1830+)
Echag , 243
(...)
*Txanton koplari latza, *Pello kantaria, eta auzoko *Txomin arrabetaria, adiskide azkarrak ditugu gurekin, gau ona pasatzeko pozez elkarrekin
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
pello'k -
(1841-1906)
AB.Olerk , 43
(...)
Zortziko arin bat *Pello'k eskatu dit gaur goizean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
peillo -
(1852)
Gy , 111
(...)
Hala nola, *piarresentzat erraiten baitugu: *bettiri edo *peillo
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
peillok -
(1852)
Gy , 234
(...)
Horra, dio, bide net zuzenezkoa Nauena egoitza horren ni Bihurtu yaun eta nausi: Segidan pasa-razirik haurra-ganat aita ganik: *Peillok emanik *Simuni Gero hunek ni *Yanoti
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
peillo -
(1852)
Gy , 13
(...)
*Peillo, damurik ez hintzen Hire erretor Yaunak predikatzen duen Yainko haren kontsilluko, Hobeki lituzkek oro
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
peillori -
(1852)
Gy , 13
(...)
Segur, egille puxanta Hemen ekibokatu da, Nik ezen fruitu horier Gisa hurtan ezarrier, Zenbatez behatzenago, Hanbatez *Peillori zaio Legez iduritzenago, Bat hartu hemen ustean, hartu bertze izan dela ustekabean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
peillok -
(1852)
Gy , 14
(...)
Bego, bego Yaungoikoa, obrari soberanoa; Bedi bethi laudatua, *Peillok dio, xanyatuia Dezarla ezkurra goiean, Eta kuia beherean; Eta mundua gerora Bioa ohi gisara: Ez dagoku pleinta guri; Zer den konbeni hark daki
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0861. zkia., II. lib., 1002. or. [10. lib., 090. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Irurita, Mundua betiko utzi]: desditxatua etorri zaio atalondora Pedrori [...] Kristok Pedrori ots egin zion
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0233. zkia., I. lib., 0335. or. [03. lib., 084. or.]
(...)
Ponte-izena [BI, Lekeitio, Ni mendixara]: ni Mendixara San Pedroetan
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0241. zkia., I. lib., 0346. or. [03. lib., 095. or.]
(...)
Ponte-izena [BI, Mundaka, San pedro, zeruetako...]: San Pedro zeruetako giltzaren
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0612. zkia., II. lib., 0740. or. [08. lib., 015. or.]
(...)
Ponte-izena [GI, Amasa, Asentsio ta gorputz]: Aita San Pedro etorri danean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0669. zkia., II. lib., 0789. or. [08. lib., 064. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Lesaka, Ondarrabiatikan]: San Pedrok sartuko nau atarian barnen
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0754. zkia., II. lib., 0868. or. [09-b lib., 062. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Baraibar (Larraun), Goian temploan dago I]: San Pedro apostolua mezaren emaiten
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0891. zkia., II. lib., 1038. or. [10. lib., 126. or.]
(...)
Ponte-izena [BI, Lekeitio, San pedro, zeru altuko]: San Pedro, zeru altuko giltzaren yaubea
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0907. zkia., II. lib., 1056. or. [10. lib., 144. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Urdiain, Urdiaingo andra maria]: San Pedro zeru altuko giltzaren yabea
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
san pedrotxo -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0241. zkia., I. lib., 0346. or. [03. lib., 095. or.]
(...)
Ponte-izena [BI, Bermeo, San pedro, zeruetako...]: gora gora doa San Pedrotxoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
miarrez -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0375. zkia., I. lib., 0471. or. [05. lib., 011. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Etxalar, Aita nuen saltzaile]: Neure alaba Miarrez
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0417. zkia., I. lib., 0518. or. [05. lib., 058. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Ezkaroze, Legeak ni urkabera]: Pedro Carlos Mendi, aur gazte,
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0563. zkia. [0515], II. lib., 0697. or. [07. lib., 051. or.]
(...)
Ponte-izena [GI, Mutriku, Ikusi nuenean]: Ai ai ziri ziri Pedro [...] Pedro ziri ziri, zertarako ditugu errian onenbeste ordi?
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0886. zkia., II. lib., 1029. or. [10. lib., 117. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Lesaka, Pedro norekin]: Pedro, norekin ari aiz horrela?
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pello -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0138. zkia., I. lib., 0199. or. [02-a lib., 061. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Uitzi (Larraun), Pello joxepe tabernan dela]: Pello Joxepe tabernan dela
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pello -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0616. zkia., II. lib., 0743. or. [08. lib., 018. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Ezkurra, Auxen da lana]: Pellok bezala gizon zur batek
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pello -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0875. zkia., II. lib., 1014. or. [10. lib., 102. or.]
(...)
Ponte-izena [NB, Busunaritz, O pello pello]: ¡(H)O Pello, Pello!
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pello -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0959. zkia., II. lib., 1112. or. [11. lib., 050. or.]
(...)
Ponte-izena [GI, Zumaia, Iru errege marruakoak]: Amen Amen Pello Patxiko barrenen
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pedro -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0891. zkia., II. lib., 1038. or. [10. lib., 126. or.]
(...)
Ponte-izena [BI, Lekeitio, San pedro, zeru altuko]: Gora, gora Pedro Juan
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
piarres -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0039. zkia., I. lib., 0097. or. [01. lib., 097. or.]
(...)
Ponte-izena [LA, Gorputz ederra]: Duda anditan niagok, Piarres edo Gilen
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
piarres -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0881. zkia., II. lib., 1022. or. [10. lib., 110. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Bera, Orra oiloa]: Mendi gaineko Piarres ttiki lotsarik gabe zitzaion yaiki
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pierres -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0464. zkia., I. lib., 0597. or. [06-a lib., 043. or.]
(...)
Ponte-izena [NA, Baraibar (Larraun), Nere maitea]: goizean enkargatu da Bayonako Pierres
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
pellus -
(1945)
CB.MAT , X-2, P.218
(...)
Origen de pelli
(...)Zer:
Non:
Jatorria: CB.MAT -
PELLO -
(1972)
SATR.EI.72 , 44
(...)
PELLO, Pedro [addenda // Relación de algunos nombres, procedentes en su mayor parte del Santoral de Arana-Eleizalde, que por su gran difusión en el uso familiar y libre acceso a los libros parroquiales merece figurar en el Nomenclátor Onomástico Vasco]
(...)Zer: Gizon izena
Non: --
Jatorria: SATR.EI.72 -
Pello -
(1972 [1974])
TXILL.EI , 188
(...)
Addenda (Eleizalde-Aranarenak): Pello... Pedro
(...)Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: TXILL.EI -
PELLO -
(1977)
SATR.EI.77 , 33
(...)
Pedro
(...)Zer: Gizon izena
Non: --
Jatorria: SATR.EI.77 -
Pello -
(1983)
SATR.EI.83 , 37 s.v. Peio, 84, 112
(...)
PEIO / Pello [...] PELLO: Pedro [...] PIERRE: Betti, Kepa, Pello, Peru, Petiri
(...)Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: SATR.EI.83 -
pello -
(1992)
DRPLV , IV, 313. or. (11. oin oharra)
(...)
Jakina, pertsona bat Ingalaterran, Norteamerikan edo beste nonbait James, William, edo Peter, eta abar, deitzen baldin bada ingelesez izen bakoitzak dituen lelrak kopiatzen ditugu eta hor amaitzen da kontua, zeren izena Peter baldin bada ez baitugu izkribatuko ez Petri, ez Peru, ez Pedro, eta abar, synonymoak izanarren, historian zehar beste ohitura ezagunik sortu izan ez baldin bada behintzat, gaztelaniaz Pedro el Grande -frantsesez Pierre le Grand- eta antzekoak erabiltzen direnean bezala. Eta, jakina, ahoskatzerakoan [piter], eta abar, erran beharko dugu, baldin nola ahoskatu behar litzatekeen badakigu, hau da,-i-rekin, eta abar, bestela izkribatu badaroagu ere. // Euskaraz normalki erabiltzeko eredu egokiak zabaldu nahi direnean problemarik handiena Pedro el Grande eta bere antzekoak sortzen dute, kantitatez besteen aldean urriagoak badira ere. Nola eman halakoak? Petri Handia? -dudarik gabe hobe da Petri hartzea Peru, Piarres, Pello, eta abar, baino, azkenengook arruntegiak baitirateke-, eta Fernando Katholikoa? Karlomagno? Maria Stuart? Margarita Angulema-ko? Ludoviko Pio?, -frantsesez Louis le Pieux, latinezko textuetan Ludovicus I, cognomento Pius bada ere-, baina hala-ere Luis XIV? Kalvino? Martin Luther? Henrike VIII? Frederiko II ala Federiko II? San Frantzisko Asiskoa? San Frantses Xabierrekoa? San Ignazio? -zeren hor lnazio emaitea agian arruntegia bailitzateke-. // Eta erromatarren artekoetan Julio Zesar, -edota Kaesar?-, Kaligula, Ovidio, Britanniko Maximo, Germaniko Maximo, Diokleziano, Honorio, Traiano Hadriano, -inskripzioetan IMP CAESAR TRAIANVS HADRIANVS AVG-, Valeriano, Herennio, Flavio Severo, eta abar
(...)Zer: Ponte izena
Non:
Jatorria: DRPLV -
pello -
(1994)
KINT.PI , XXXIX (1994, 3), 1378. or.
(...)
Azkenean, ahozko tradizioan geratu diren forma hipokoristiko apurrak ere aipatu behar ditugu, adibidez, Pello, Betiri, Madalen / Matxalen, Pantxike e. a.
(...)Zer: Ponte-izena
Non:
Jatorria: KINT.PI -
pello -
(1994)
KINT.PI , XXXIX (1994, 3), 1378. or.
(...)
Ahozko tradiziotik heldu zaizkigun forma hipokoristikoak ponte-izentzat ematen dira zalantzarik gabe, eta pertsona-izen gisa erabiltzeko onartzen. Hala ere, lehenago esan dugun bezala, argi utzita izen horiek ezin daitezkeela inoiz ez sainduen izenak emateko, ez eta pertsonaia historikoen izenak emateko erabil: Betiri Santz bai, baina ez Jaundone Betiri, Pello Errota bai, baina ez Pello Ankerra, Gaztelako Errege.
(...)Zer: Ponte-izena
Non:
Jatorria: KINT.PI -
pello (giz.): (fr.) pierre -
(2001)
GOR.SAL.EIZ , 327
Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: GOR.SAL.EIZ -
pello (giz.) -
(2001)
GOR.SAL.EIZ , 154
(...)
Ikus Peru. Honen aldaera ezagunena Iparraldean erabiltzen den Peio dugu. Hegoaldean ere zabaldu da azken urteotan, 'yeismo'-aren ondorioz. // Véase Peru. La variante más conocida es Peio, utilizada en Iparralde. En Hegoalde también se ha difundido en los últimos años, como consecuencia del yeismo.
(...)Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: GOR.SAL.EIZ -
pello (giz.): (gazt.) pedro -
(2001)
GOR.SAL.EIZ , 323
Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: GOR.SAL.EIZ -
pello -
(2005)
IT.UNCIT , 101. or.
(...)
Pellorena: la (casa) de Pello, variante de Pedro. Lo mismo es el Peru de 1677
(...)Zer: Pertsona izena
Non:
Jatorria: IT.UNCIT
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
