Jagonet

Zer alde dago samar eta nahiko hitzen artean (esanahian, erabileran...)?

Zer egoeratan erabil daiteke zertan edo hartan esapidea?

Zuzenak al dira hauek guztiak: Internet bidez, Interneten bidez, Internet bitartez, Interneten bitartez? Letra larriz idatzi behar da Internet? Eta izen berezi gisa deklinatu?

Zuzena al da alkatesa deitzea emakumezkoa den alkateari?

Noiz esan behar da euskara-irakaslea eta noiz euskarazko irakaslea, noiz ingeles-irakaslea eta noiz ingelesezko irakaslea? Zuzenak al dira erabilera biak? Zuzenak badira, zer alde dago batetik bestera?

Gure familian XIX. mendearen bukaeran eta XX. mendearen hasieran hil ziren arbasoen hilobietako datak ikustean, ezin ditut ulertu hilabeteen izenak. Argituko al dizkidazue, mesedez?

Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuak xuri forma okertzat jotzen du, eta 'e. zuri' dio; baina Euskaltzaindiaren Hiztegiak xuri forma zuzentzat dakar, eta adierazkorra dela dio [EH:xuri]. Bi hiztegiak arauemaileak izanik, zeini egin behar diogu kasu?

Gure inguruan, Gipuzkoako Beterrin behintzat, ilargia handitzen ari den garaiari ilgora edota ilberri deitzen zaio; eta txikitzen ari denari, ilbehera. Eta nik ikusitako hiztegietan ere horrela azaltzen da. Baina aurtengo 2019ko egutegi batek honako hau dio:

ilgora: ez du esan nahi ilargia handitzen ari denik, egunetik egunera zeruan goragoko orbita egiten duela baizik (gaztelaniaz, luna ascendente).

ilbehera: ez da ilargia txikitzen ari dela, baizik eta egunetik egunera zeruan egiten duen orbita gero eta beheragokoa dela (gaztelaniaz, luna descendente).

Egutegi horren arabera, apirilaren 19an, apirileko euren ilbehera omen delakoaren erdi-erdian... ilargi betea izango da!

Nahaste-borraste horrek eragin dizkidan zalantzak argitze aldera, hona nire galderak:

1. Zuzena al da egutegi horrek dioena ilgora eta ilbehera hitzen esanahiari dagokionez?
2. Ilargiaren zein aldi egokituko da 2019ko apirilaren 15ean?
3. Euskaraz nola adierazi behar dira gaztelaniazko luna creciente, luna menguante, luna ascendente eta luna descendente?

Zuzena al katu gizajoa esatea?

Zuzena al da polikiroldegi esatea? Hala ez bada, zergatik ez da zuzena?