Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Es más frecuente en la segunda acepción. La forma epeldasun sólo la hemos encontrado en Aguirre de Asteasu.
sense-1
1.
(V, G, AN, L; SP, VP 23r, Lar, Añ; -ph-H),
epeltarzun (ArchUFH; -ph-Gèze)
Ref.:
A;
EtxbaEib
. Tibieza, templanza."Tiédeur"SP.
"
Ezer gozua bada, bai neguko auzkixan epeltasuna
"EtxbaEib.
Ongi nastu ondorean idukitzen da bere epeltasunean. "En su temple"
.ItDial 86 (Ur, Dv ep(h)eltasun, Ip epeltarzün).
Eguzkia, geroago ta goizago, epeltasun bizigarri bategaz agertuten zan. AgKr 36.
Epeltasunik epelenean, arima kabi altuan. GandElorri 186.
Eguzkiaren epeltasun gozoa gorputzera erakarri guraz. ErkiagBatB 193.
azpiadiera-1.1
Garaipentxu orren sariaren epeltasuna susmauaz.Erkiag BatB 31. Bertsoen epeltasun goxora / ikusi nola dan bildu. Olea 71.
sense-2
2.(Zam Voc), epeltarzun,epeldasun.Tibieza, falta de fervor, pereza. Bero ezazu ene epeltasuna, erra itzazu ene inperfezioneak. Mat 254.
Obra onak egiten dituztela espirituzko epeltasunarekin. SPGudu 56.
Oi gure denborako laxotasuna eta epheltasuna. Ch I 18, 6 (Mst hotztarzüna).
Ustez, [...] epheltarzüneki hareganat hüllant eraziren dütian. Mst IV 10, 2 (Ip epheltarzüneki).
Naiago zukela epeltasun nagi artan baño bekatu larri agerian hura ekustea. MbIArg I 86.
Nere biotzeko epeltasunaren ura ardo guziz gozo ta indarsu biurtuko duela. CbEg II 78 (Dv LEd 144 epheltasuneko).
Ez ahal da estatu kaltekhorragorik salbamendukotzat nola epheltasuna. Lg II 197.
Nondik heldu da hain maiz epheltasunerat eta bekhaturat erortzen bai zare?Brtc 183.
Daude epeltasuneko estadu kaltegarrian. MgCC 231.
Ekanduko enas egitera neure egitekoak ganora baga ta epeltasunaz. AñLoraS 178.
Dakar berekin, oztasun bat, eta gogoaren epeltasun, urritasun eta uzkurtasun bat. Gco II 74.
Aiena itzatzu nigandik bekatuaren kutsuak, eta onerako epeldasunak. AA I 455 (v. tbn. III 55).
Entseia zaite ongi aditzerat zer den ta zertan datzan epheltasuna. Dh 323.
Zelako oztasun, zelako epeltasun, eta zelako nagitasunagaz esan oi dozu Aita Guria?Astar II 268.
Entzutean epeltasun oek, esan zeban, ezik, baldin iñori jalkitzen bazitzaion errendatzeko zantzuaren itzik, berak bere atzaparraz kenduko ziola bizia. IztC 349.
Epheltasuna eta graziari ihardeste eskasak. MarIl 63.
Loikeria ez-aditu au epeltasun andian bere begiakin ikusi ondoren. Lard 198.
Nere animaren esposoa epeltasunik andienaz artzen det. ArrMay 99.
Ikusten dire, epheltasunean, hoztasunean egoiten direnak, Erlijioneko gauzen eta egien gainean. Lap 42 (V 23).
Nagia, itxitasuna, epeltasuna ta alperreria dira pekatu ta gaiztakeri guztien ikastegia. Ezale 1897, 243b.
Bere epeltasuna izango zan: begitanduerea, emetasunezko bildurra. AgAL 163.
Semearen erdal soñekoak begiratu, epeltasuna ikusi, [...] ta maitetasunik eza igarri ziotenean. AgG 116.
Epeltasun hori izkribuz agertzen da bakarrik, ez ahoz. MEIG IV 126.
v. tbn.
msS 9 (epheltarzün). Itz Azald 183