Tr. Al Sur es empleado por Mendiburu, Lizarraga de Elcano y autores guipuzcoanos desde mediados del s. XIX, así como algunos vizcaínos desde finales de dicho siglo. Al Norte lo emplean Etcheberri de Ziburu, Pouvreau, INav, Goyhetche, J.B. Elissamburu, Barbier, Iratzeder, Lafitte y Mirande. La forma ttartte se encuentra en Goyhetche, Barbier y Lafitte. En DFrec hay 119 ejs., todos menos uno meridionales.
sense-1
I .(Sust.).
azpiadiera-1.1
1.
(V, G, AN ap. A
; SP, Dv, H). Espacio (entre), distancia."Un entre-deux, espace"SP.
"Intervalle, espace entre deux objets"H.
Zeren tarte hurren neurrigabeko bat baita zure goratasunaren eta ene beheratasunaren artean. "Un espace presque infini"
.SPPOB 31.
Iragaten badire suesterat arrapatuko dute tarte bat portutxoas suesteratago. INav 130.
Tarte estuduna zan langa ori ta ezin atera zuan arkuma kanpora. MujPAm 71.
Bata besteângandik aski tarte dala. "Distancia" Or Eus 66. Boskarrenak auzia ebakiko du ustez, / Antxok tarte luzean egin baitu gaiñez. "Ha sobrepasado mucho el tiro anterior"
.Ib. 33.
Elizarako tartea, / oraindik falta bidea. SMitxAranz 134.
Landaretik landarera zer tarte eman bear zaio? Munita 59.
Etxe inguruan ondo arakatzea komeni zala pentsatu zuten, batez ere barrutitik etxerako tartea. EtxdeJJ 250.
Tarteak sortu, tarteak asmatu, ibilbideak billatu: onatx agian gizonaren salbazioa. TxillLet 119.
Gure beiak ondo egoten dira, bakoitzarentzat metro terdiko tartea utzi ezkero. OñatibiaBaserria 15.
Bientzako lain tarte ta leku egin eben. ErkiagArran 139.
Egunak eta egunak sorgiñaren atzetik, azkenerako bertaratzen ari zitzaion, tartea jaten ari zitzaion. Egan 1958 (3-6), 194.
Erdian, ormarik gabeko tarte bat kanpora irtetzeko. NEtxAntz 30.
Lau besteko tartea. ZaitPlat 55.
Erriek, berreun, irureun, lareun eta geiago kilometroko tarteak izaten dituzte beren artean. AnabAprika 9.
Lenengoz tarte extu bat aukeratzen da, are extuagotzen dena zeregin ontarako. IbiñVirgil 113.
Gazte lotsagabe batzuek bien artean zeramaten tartea neurtu zuten, eta beti, gutxienez, bata besteagandik pare bat metrora alderaturik ibiltzen ziran. NEtxLBB 123.
Tretza bakotxak berreun amu inguru izaten zituan, ogetabost zentimetro inguruko tartea ebela.EtxabuKontu 116.
Metro baten tartea, ta uraxe ezin igaro. AtañoTxanKan 231.
Errenderi ta gure etxeak / tarte txikia daukate, / erri artako gertakizunak / danok entzun dituzute.MMant 131.
Kamiñoa eta trenbidea alkarren ondoan dira. Iru edo lau metroko tartea, gutxi gora-bera. BAyerbe 99.
Eta hain zuzen ere, hau hutsuneak, tarteak, ematen die: hauek baitira, gorputz ia egindako plastika-lanaren dundurio agiria. MEIG IX 137 (en colab. con NEtx).
azpiadiera-1.1.1
(Fig.).Distancia.
Katinekin ordea, adiskide mamiak izanagatik, gero ta geiago, tarte aundia uzten zuan. AnabPoli 128.
Banatu nituan guztien artean xigarro piñak, nik ere zerbait jarri nezan, aienganako tartea gutxitu lizaidakean. AnabAprika 72.
azpiadiera-1.1.2
(V, G, AN ap. A
; Dv). "Fissure"Dv.
"Resquicio"A.
"
Latin ikasten genbizanean, tartetik ikusten genduan maisua noiz etorren (V-m), [...] veíamos por el resquicio (de la puerta) cuándo venía el maestro"Ib. Nola iguzkiak baitu / iragaiten beriña, / nion ere egin gabe / tarte edo hirriskiña. EZNoel 105.
Zulo, tarte, utsune ta inguruetatik sartzen jakoe ura polito polito [atxai]. AgKr 139.
Egurrari, danik eta estuen pillatuta ere, tarteak gelditzen zaizkio; eta tarte oiek ez dira beti berdiñak. Munita 151.
Esi, ataka, sasi edo langaren batetik bere igaroeran, txipotx edo arantzen batek ille banakak kentzen baizizkiok, tarte artan ongi lotuta alanbre [...]bat txibistean jartzen genioken [erbiari]. AtañoTxanKan 73.
Egurretan nola zuloak gelditzen ziran, tarte aietan sua azaltzen zan.BBarand 18.
Hor-hemen zirrituak eta tarteak agertzen dira. MEIG IX 129 (en colab. con NEtx).
azpiadiera-1.1.3
(Como segundo miembro de comp.). Erriberaetan bezin gauza onak edo obeak eta piñagoak badirala arkaitz tarteetan. IztC 157.
Ez naiz agin-tarte bat / zuri betetzeko. ItFab 81.
Emen ari nintzan orain kofre tartien batian ote dagon billa. PArt(
inBil 173
).
Mendi artan, arkaitz tarte batian, Jesusen pasiuaz asko oroitzen etzan lapur bat. BvAsL 148.
Zuaitz-tartetandiko urre nabarra / bezagun udaaren bitxi bakarra. LdiBB 124.
Mendi tarteetan bera etozan uretan. EtxabuKontu 190.
Sagarpe ta arri-tarteak laiaz [irauli]. AtañoTxanKan 59.
Mugarriluzeko zartaka tarte batean sartu. AZink 161.
Guzur tarte orretatik ateraten genduzan [kanpoko barri batzuk], eta aurrera. Gerrika 108.
Zentauro hark behatz-tarteak zabalik jasotzen zuen [es]ku zabalaren antzera ari da. MEIG IX 123 (en colab. con NEtx).
azpiadiera-1.1.3.1
Igandeetan uneak luzeago dira, zeru tarteak zabalago. "
Los intervalos despejados del cielo"
.LasaPoem 83.
azpiadiera-1.1.4
Espacio limitado. Soseguaren mugarrietan eta tartetan sartzen da. "Ingreditur fines pacis & quietis" SP Imit III 23, 1 (Pi mugetan). [Hitz Saindua] nekhez baizen ezin itzul eta ezin heda baititeke gizonen hitzkuntzako tarte eta mugarri hersietan. "Le petits espaces"
.SPPOB 54.
azpiadiera-1.2
2.Diferencia. Ezin erranezko tartea eta diferenzia. SPImit III 58, 6 (Ch diferenzia, Mst hürrüntarzün, Ip tregoa, Ol bitarte, Pi bide
).
Lurreko gauzakin ikustekorik gabekoak diralako zerukoak, ain aundia da batzuen eta besteen tartea. InzaAzalp 113.
Zuberoan ene etxekoen edo hauzoen gandik orain artean entzun dudan bertsioneak ere, [...] ez zuen Sallaberryk dakarren bertsionetik tarte handirik. MdePr 185.
Oinbeste tarte ez dago orain / gizonetik gizonera. Basarri 61.
azpiadiera-1.3
3.
(V, G, AN, L-côte; SP, Urt IV 334, H, ZamVoc)
Ref.:
A;
BEchegNombr 188;
GteErd 76
. Intervalo, (lapso de) tiempo, momento."
Tarte hartan, en cette entrefaite"SP.
"
Tarte hartan, durant cet intervalle. Tarte on bat hartzea aski da, il suffit de prendre un bon moment"H.
"Intervalo, coyuntura"A.
"
Tarte aundia egin duzu etorri gabe
"GteErd 76.
Dendako lanen tartietan juaten zan arzulo batera lagun on batekin. BvAsL 35.
Kontu itxusiyak / ortikan asiyak, / ortzak erakutsiyak, / eman gabe utziyak, / tarte ortan dituzu / oiek guziyak. AzpPr 78.
Goizean, arratsaldean edo gabaz, asti apur bat daukien tarte danetan. AgKr 129.
Zeñek artu gizon txirimol arrekin itz egiteko tarterik? AgG 97.
Tarte unetan basora joanda / aizkoran ikasitakua. EusJok II 157.
Iru orduko tartea eman nion Santa Kruzi. OrSCruz 116.
Atertugabeko ekiñean ari bear izan zizula, lantegi-arazoak utzi-tarteetan, zertxorik utxenak ere ain landuki emateko. Markiegi(
inLdiIL 11
).
Irazle batek [...] iru aldiz irabazi-ezkero, berrirotzeko gutxienez launa urteko tarteak bear ditu. LdiIL 98.
Bizkortxegorik iparrak jo du / maizago egiñaz tarte. "Intervalos"
.OrEus 317.
Bi gizaldion tarte eder oni / Urrezko Aldi deritza. SMitxAranz 104.
Tarte egoki bat ez zuten izan biek bakarrik itz egiteko. JAIrazBizia 110.
Ernai egonetik lotara zenbat tarte dago une batean! OrAitork 278.
Hizkuntzak hitz andana bat hartu zuela, tarte luze hortan, latin landuagotik. MdePr 248.
Tarte au arrapatu bear beraz, Xalbat erailtzeko. EtxdeJJ 147.
Bi illabetetako tarte luze onetan. TxillLet 48.
Ordu laurdeneko tarte orretan biek alkarrekin gosaltzen zuten. AnabPoli 42.
Tarte ori alik eta oberenik bete zuen Sokratek, oi zituen elkar-izketaz. ZaitPlat 104s.
Badira beste batzuk ain ondo berezi ta banandu bageak, olako tarte luze-labur mugaezak. Onaind(
inGaztMusIx 152
).
Tarte artan, Iñaziri, aspaldi aztuta zeukan oroipen zulatzailea nausitu zitzaion. NEtxLBB 56.
Beren ezjakiñean, etzuten atzera begiratzeko tarterik. Ib. 33.
Zuekin, Argibide irratia. Soiñua, nolanaikoa tarterako. Ib. 203.
Noiz egin zan, urte kontuan zeaztasunik emon ezin dodalako ipinten dot amar urteko tarte ori.EtxabuKontu 72.
Ogei eguneko tartea ematen dizut erantzuteko. TxGarmBordaB 164.
Makiña bat errosario izango zan tarte artan.Albeniz 16.
azpiadiera-1.4
4.Hondonada. Ordeka bazan medarra, deituko zioten Ibarra; baldin bazan tartea, esango zioten Arrua. IztC 22.
Gipuzkoako mendietan ondo dator. Mendi-gañak naiago tarteak baño. Munita 44.
azpiadiera-1.4.1
"Passage étroit, venelle"Dv.
"
Tarterako itxuria, la pente qui méne au passage"Ib.
sense-2
II .(Adv.).
azpiadiera-2.1
En medio.Cf. TARTE IZAN, TARTE JARRI. v. TARTEAN (b). Senar ta emazte, / mutil zar ta gazte, / maite-eriak tarte, / mutxurdiñak naste, / fuifi-fuife. LekEunD 26.
sense-3
III .(Tema nudo usado como posposición).
azpiadiera-3.1
1.(Precedido de tema nominal nudo).Durante. Itxedoten du bi "kredo" tarte. "Por espacio de dos credos"
.OrEus 81.
azpiadiera-3.2
2.(Precedido de gen.).Entre. Tellatu ta bodegaren tarte, bide erosoak daudela esango nuke. Basarri XX.
azpiadiera-3.2.1
(Precedido de alativo). Iraetatik Zeztuara tarte, ur zakarrak irauli dute. Basarri 103.
sense-4
IV .(Precediendo a un sintagma nominal).
azpiadiera-4.1
(V-gip ap. EtxbaEib). "Como mediante, por mediación. Urten neban alakoren baten, tarte Jaungoikuan laguntasuna
"EtxbaEib.
azpisarrera-1
AHAIDE-TARTEv. ahaidetarte.
azpisarrera-2
MENDI-TARTEv. mendiarte.
azpisarrera-3
SENIDE-TARTEv. senitarte.
azpisarrera-4
TARTEANv. artean.
azpisarrerakoSense-4.1
(V-gip) . (Precedido de gen.).Entre.
"
Ez ari orren tartian sartu, gaixki urtengok eta
"ElexpBerg.
Legua erdiko bidastian ez da arretzen, aitz bizien tartean datorrelako. IztC 107.
Illarramendi atzian / irriyo biren tartian. Xe 237.
Murru kiskali oen tartean / bear al dute gelditu?Otag(
inFrantzesB II 130
).
Ikusten dira arkaitz batzuek goitik bera ebakiak, eta aien tartean leize illunak. BvAsL 183.
Olatuen tartian / ito biarrian. Arrantz 98.
Bularraren gaiñean tolosturik eukazan eskuak, eta bien tartean zurezko kurutzetxo bat.AgAL 100.
Zezenari bi adarren tartean tximista erortzen bazaio. UrruzZer 141.
Janan tartian ardo on pixkat / oso gaizki ez dijua. JanEd II 108.
Gizaseme ta emakumiakin / beterik zegoan plaza, / oien tartean etzan atsegiñ / artutzen ere arnasa. EusJok 61.
Izar eder bat estali zuten / oroi askoren tartean. TxB I 52.
Bien tartean jarririk. AlzRam 126.
Cacasenoren edestitxubak lixunkeri sundadun berein gauzatxu dakaz txaldankeri asko ta zurtasun ez ain askoren tartian. Otx 6.
Bien tartean an beste [ardi] batek / neke-bage egin du umea. OrEus 224.
Ogi-zerrenda biren tartean atera zion lukainka errea. TAgUzt 204.
[Aurrak] gizon edo emakume egiñen tartean otordu eske kalean daudela.EAEg 7-11-1936, 239.
Boleroa ta hamacaren tartean bizi dira; batean ez danean bestean. JAIrazBizia 29.
Ostoak, beren urdin argiarekin, oso ederki ematen dute beste zuaitzen tartean. Munita 83.
Bertsolari zaar asko baño txukuntxeago arkituko nazu, baña gure olerkariak baño narratxago. Bien tartean aukeratu nai izan det neretzat kabia. Basarri XX.
Bi santu oien tartean egun bakarra dago. AndAUzta 40n.
Egia, bi oien tartean dago. VillJaink 185.
Aditza galdekizunen tartean ezarriz. GaztMusIx 66.
Mendizabal onek beti ematen zigun eguerdian, [...] aragi-xerra bana ogiaren tartean. Salav 103.
Ain maite zituan lore aien tartean, lur eman nai izan zioten. NEtxLBB 96.
Aizia ere ain otza dabil / etxe eder aben tartian. UztNoiz 113.
Pipa liburu montoien tartean dagoana. LasaPoem 83.
Aulkiaren eta eztribuaren tartean anka arrapaturik daukat. BerronKijote 211.
Irabioka zebillen saltokien tartean. MEIG I 203.
v. tbn. Anab Poli 82. Ibiñ Virgil 70. Onaind STeresa 12.
azpiadiera-1.1
(Precedido de tema nominal nudo). Zer egiteko da zere esku-tartean dakartzun galgarria? MbIArg II 331.
Berboa egin ze arági eta bizitu zé gu-tártean. LEIo 1, 14 (Leon gutartean; Lç, He, Dv, Ker, BiblE artean, TB gurekin, Ol gurean
).
Botikako sendagarria goxo tartean artu. IztC 219.
Ikusi zuen beko aldean aitz tartean zirritu bat. ArrGB 42 (cf. haitzarte
).
Legorrez ta itxasoz / dijoaz ta datoz, / dabiltza nekean / Indio tartean, / edo errege-etxean. AranSIgn 216.
Barrera tartian / zezana pasatu da. Xe 204.
Uso txuriak diruritenak arbol-tartean. ZabGabon 108.
Burrunbadan igoak turmoi tartean.SBaroj(
inFrantzesB II 122
).
Jende tartian galdu gabe. AlzSTFer 130.
Pago ta aritz tartean, agiri dira kurutze astunak. AgKr 214.
Asi ziran gu despeditzen, altxaturik besoak, bogan apar tartean aienatu ziran artean. IllTestim 4.
[Katu] onek ondo emango dik / egazti tartian. JanEd II 98.
Berdiñik ez dezula / garbitasunean / lirio ederrak dio / arantza tartean. ArgiDL 166.
Harri tartean ogi bihia. Ox 75.
Artzai-neska eder bat / ardi-tartean. JaukolBiozk 51.
Semea xextuan zeukan / zarpa tartean jarriya. TxB 193.
Otordu tartean ez dedalarik apur bat ere artzen. LabEEguna 62.
Gizontxo bat zutitu da, Unamuno ta Maura tartean. LdiIL 23.
Begientzat, lurrin-tartean, / Opari-Ogia zuri. OrEus 229.
Laister kausituko dira, gudari altsuen deadar-tartean. ZaitSof 136.
Sasi tartean ezkutatu naiean bezela. JAIrazBizia 12.
Dantzan eta dantza ondoan beti galtza tartean ibiltzen omen duk. EtxdeJJ 54.
Itzali egin da eguzkia odei-tartean. TxillLet 30.
Aurtxoa bertan ipiñi ta ibai-ertzeko seska tartean utzi zun. OlEx 2, 3 (Ker tartean; Dv, Bibl, BiblE artean
).
Ni, txilaba tartean, itzik atera gabe. AnabAprika 22.
Begirunezko laiño tartean nai dute atxiki. VillJaink 133.
Nire gogoa, goiko aidean, / izarren argi tartean. GandElorri 184.
Maiteak lili tartean ats artu dezan. Onaind(
inGaztMusIx 155
).
Mendian gebiltzan kañonazo eta tiro tartean. Salav 101.
Oitura au ez dakit / nik zenbat urtian / zabalduta daguen / euskaldun tartian. UztSas 213.
Arbol-tartean sarturik zegola konturatu zan Don Kijote. BerronKijote 225.
Ortxe dago Bezedas muiñotxo baten, Salamanka ta Avila tartean. OnaindSTeresa 46.
Hitz "garbiak" (garbiak komila tartean esaten dut). MEIG VII 130.
v. tbn. It Fab 63. Ud 116. Apaol 113. Goñi 25. Mok 22. Aitzol in Laux BBa VI. Otx 135. Iratz 88. Ugalde Iltz 50. Gazt MusIx 79. Ibiñ Virgil 54.
azpiadiera-1.1.1
(Precedido de -rako
). Errikoitasun gorritik bertso ikasietarako tartean izen aiek iru mugarri bezela yotzen ditut. LdiIL 82.
Berrogeita emezortzi urte zeramazkin bizkar gaiñean eta [...], bazirudin irurogeitabostetik amarrerako tartean zebillela. EtxdeJJ 274.
azpiadiera-1.1.2
(Precedido de -ko
). Arizkun-enea ta Erri-etxeko tartean, berriz, beste gorabelaria. AnabPoli 81.
azpiadiera-1.1.3
Eguarditik ordubitako tartean lo-kuluxka ederra egin zezakean Polik. AnabPoli 42.
azpiadiera-1.1.4
(Precedido de -rainoko
). Baiña kontuak Kofradixa ertzetik Zubi-Barriraiñoko tartean dira.EtxabuKontu 215.
azpiadiera-1.1.5
(Precedido de gen.).Entre, en un grupo de, en un conjunto de. Nere amar ardiyak / orra, Peru emen, / esaminatu itzik / mardul ote dauden, / mardularen tartian / argalik daguen. Bil 118.
Gure tartian deretxo gabe / asi nai zuben auzian. PE 44.
Emoidazu zeure eskumati / lekua ardien tartean. AzcPB 30.
Lotsa galdurik ezta / gure tartian. AzpPr 75.
Bestien tartian, or dator karabineruetako ofiziale arpegi gaiztoko zar bat. Iraola 131.
Dei areri erantzun eutsoenen tartian euzkeldun mutil gazte bat zan. KkAb II 174.
Zuen tartean soillik arkitu ditut-eta, gizaseme errukibera, biotz on eta ao-garbiak. ZaitSof 138.
Huizingak dionez gizonek egiten duten dena jolasa besterik ez da, eta jolas oien tartean guda ere bai.JAIrazBizia 23.
Kanpoko banda orren tartian Plaentxiakua be urtero ekartzen da. SMZirik 20.
Ez daki nortzuen tartean dagoan. ErkiagBatB 190.
Irakorlia jakiñerazten dogu, ipuiñ onen tartian, ez Nafarruako Erregiñaren eztenkadatsuenak. EtxbaIbilt 453.
Agintarien tartean euskaldunik bai al uan?AtañoTxanKan 57.
Kuadrilla aundia giñan ta askoren tartean beti izaten berdeak edo mingain txarrekoak.BAyerbe 52.
azpiadiera-1.1.5.1
(Precedido de tema nominal nudo). Españiko leoia / denbora luzian / zanik ezagun etzan / naziyo tartian. Afrika 132.
azpiadiera-1.2
b)En medio.
Arto urte ona izateko, obillua bear du izan tartean [gaztañak], au da, gauza koskor beltz bat. SorBar 100.
Ogei edo berrogei legua bakarrik ba genduzke tartean, pozik etorriko nintzake berrorengana, sakristau bederik izateko. OrSCruz 76.
Laztan zagun elkar anai aingerua dugula tartean. OrPoem 528.
Andoniren gela lau oiekoa zan: bi eskubitan eta bi ezkerretan, bata bestearen gañean, tartean oieratzeko toki estu bat zala. JAIrazBizia 20.
Ez det uste aritz gorri edo Amerika aritz banaka batzuek tartean gaizki etorriko lirakenik. Munita 70.
Ez det uste aritz gorri edo Amerika aritz banaka batzuek tartean gaizki etorriko lirakenik. FLab(
inMunita 9
).
Ezin izaten da pasa aurreko aldetik atzeko aldera gañetik ez bada, tartean galdarak eta makinak egon oi diralako. AnabPoli 62.
Euskerazko asabak itzan, tartean dagoan aba itz orrek aita esan nai du ere, noski. AnabAprika 90.
azpiadiera-1.2.1
Dentro (de un grupo). Euskalerriko neskatx aundiki sorta ugari bati, are markesak ere tartean baibaitziran, euskera utsez yardun arazi. LdiIL 140.
Ama tartean genduala, senideok bazkari eder bat egin genduan. Basarri 27.
Bixente asko tartian dirala. SMZirik 86.
Batez be fralle gizajuak euren gain ditxuela burlarik larrixenak, Fray Gerundio de Campazas tartian dala. EtxbaIbilt 453.
Mezetara askotan / sei zazpi senide, / tartian an ni're. UztSas 110.
Neskatxa onak badira emen, / txarrak ere bai tartian. In . UztLEG I 284.
Treiñeruko erramulariak, Beitia lemazaiña tartean zala. EtxabuKontu 104.
Lekukoak ere baitun. Bidasoz arunzkoak ere bai tartean. AtañoTxanKan 104.
Zaharragoak, ni ere tartean naizela. MIH 60.
azpiadiera-1.2.2
(Con verbos como ibili, izan...
)."Andar en el ajo, tartean ibili (V)"AEY III 242.
"
Autu artan, zu be tartian ziñan
"EtxbaEib.
"
Atzo burrukia egon zan Tartufuan da zuen semia be tartian ei zan
"ElexpBerg.
Gero serpiente bat / sartu da tartian. PE 66.
Gatxa edo zailla izaten da auska edo burruka bat adierazotea, batez bere tartean emakumarik badabil. ABGuzur 149.
Baimena ematea ez da gutxi, zer nolako jai diran jakin gabe, zeintzuek tartean dabiltzan ta, ta... LabEEguna 78s.
Nai ta nai ez zu tartean bear zaitugu. Ib. 94.
Nere illoba nola tartean baizan. ABarGoi 68.
Auzitegian ez dagola bera tartean artzen duan auzirik. "No tener pleito pendiente"
.EAEg 24-10-1936, 125.
Kondea tartean dala, ezingo dezu atzera egin. NEtxAntz 40.
Ikusi banu bezela... egingo nuke Ximon Urruzkiñeko zala tartean! NEtxLBB 177.
Gizona beti galtzeko, andrak tartean diranean. (V-m). EZBB I 128.
Adierazo eziña zirudian [...] gauzak ain egoki ta zuzen eratzea. Baiña Jauna zan tartean ebillena. OnaindSTeresa 75.
Nagusiak beti tartean arrapatzen niñuan. Albeniz 28.
azpiadiera-1.2.2.1
(Ref. a cosas). Maianak eta Maider-ek alakorik egiteko arrazoi gogorren batek bear zun tartean. EtxdeJJ 251.
Esplikatzeko naikoa al da semearen aitaganako lokarria? Edo-ta Jainkoaren fedea dabilkigu tartean? VillJaink 167.
Adimen bat tartean ba-dabillela erakusten digu. Ib. 171.
Arrazoibide teknikoagoak ere bazebiltzan tartean. MEIG VII 35.
azpiadiera-1.3
c)De vez en cuando, a ratos.
v. tarteka. Haurrak bezala yostetan ari; / tartean amodiozko begi-kolpe bat hegalpean denari. ElzbPo 206.
Baña batzutan aditzen dira / itz zakar batzuk tartian. JanEd II 105.
Disgusto ederrak artuak ere / izango dira tartian. EusJok 145.
Athe aintzinean jarririk, tartean eskuak begien gainean emaiten zituela. BarbSup 133.
Tartean oiu ta irrintzi / egin, ez den pekatu. "
A trechos"
.OrEus 65.
Tartean etxerat naizenean jiten, / Irri gutiago zaiku segur jauzten. Iratz 15.
Zuaizti aietan milla milloi azitatik bat erneko omen da; baño tartean ere landare gazteak sortzen omen dira. Munita 100.
Otoitz eta sakramentuz indartu zure anima dantza-egunetan... Utzi tartean pieza batzuk pekatarien onerako...MAtxGazt 71.
A-a-a-a luze bat kantatu zin, abotsa metu ta lodituz, alako biurri ta dardarak egiñaz; kio ederrik ere bai tartean. AtañoTxanKan 78.
Etxeko andreari / ikutuz tartean, / nagusia tabernan / zegon bitartean.Insausti 284.
azpiadiera-1.4
d)Mientras, entre tanto.
Jokuba eginda berrogei egun / eskatzen ditu tartian. EusJok 103.
Tartên palanka joaz zioten onela. "
A trechos"
.OrEus 65.
Entzun bitez Kaxildaren kurrixkak. Eresi biziren bat tartean. NEtxLBB 142.
ndemas beintzat kobrantzaren bat / izaten badu tartian, / ez daukazute ori ikusirik / aiek gastatu artian. (In UztLEG II 82
).
Tartean, lizar-ostoak egin bear izaten ziran. Gero arta-lorea. JAzpiroz 78.
azpiadiera-1.5
e)En ese intervalo de tiempo.
Seiretatik zortzirak arte maiatzean eta urrian, tartean afalduaz. EtxabuKontu 29.
azpisarrera-5
TARTEAN BEHIN. "
Tartean beiñ, de vez en cuando"(G-azp, comunicación personal)
azpisarrera-6
TARTEAN SARTU. Inmiscuirse.
Guztion oiu ta zarata zala bide, gugana egin eben arrotzak eta auzokoak, tartean sartzen zirala. OrTormes 107.
Eztiat uste zer egin aundirik izango dukenik bestea tartean sartu zaiken ezkero. EtxdeJJ 116.
Egilleak, Jainkoak, zuzen-zuzen eta berez tartean sartu gabe, guztia berritu ta ugaritzen du. MAtxGazt 25.
Oitura onak galdu nairikan / sartu zaizkigu tartean. Olea 180.
v. tbn. Berron Kijote 116.
azpisarrera-7
TARTEAN TARTEAN. De vez en cuando.
An ikusten dira tartian tartian gizon gutxi gora berako erretratuak printzipiak balira bezela. Iraola 110.
Jauna artzen be tartian-tartian juaten ziran. Egan 1958 (1-2), 69.
Tartean-tartean ardia galtzen eta zein zakur zan ezin arrapatu. JAzpiroz 25.
azpisarrera-8
TARTEAN TARTETIK. De entre, de en medio.
Emen ezin ditzakegu ezarri bertsolariak ordu laurden bateko jardunean bota zitun bertso guztiak, baiñan bai ordea banaka batzuk tartean tartetik aterata. EtxdeJJ 174.
azpisarrera-9
TARTE-ESALDI. Frase intercalada.
Badirudi [...] galdegile eta aditzaren bitartean ontzat hartzen ditugula halako tarte-esaldi edo hitz andana aski luzeak. MEIG VI 166.
azpisarrera-10
TARTE GABE. Sin interrupción.
Noiz egin bear degu otoitz?... Tarte gabe, beti otoi. EgutAr 14-10-1960 (ap. DRA
).
azpisarrera-11
TARTE IZAN . (Con el suf. -la
).Haber, estar de por medio.
Ardoa edo sagardoa tarte dala, ez da zalla bertsolariren bat aizearen tokitik azaltzea. AnabUsauri 15.
Lagunak tarte dirala ez da oker aundiago. Ib. 91.
Bera tarte zala, ez al zuan senarra galdu? Ib. 92.
Paper-mutur batzuk baneuzkan gordeak ango kontuekin eta oriek tarte dirala ta nere orimenak amor eman dezakeanarekin, arako kontu zaarrez noraño nintzakean gai ikusi dezadan. AnabAprika 8.
azpisarrerakoSense-11.1
Haber, estar en medio. Batzutan palmerak eta ondarra oso poliki alkartzen dira ta etxe bat edo beste tarte dirala, egokiz jarriak dirudite. AnabAprika 86.
azpisarrera-12
TARTE JARRI. Interponerse.
Urrea janez, tarte jarri da / Santa Klarako ugartea. "Se ha interpuesto"
.OrEus 401.
azpisarrera-13
TARTEKOv. tarteko.
azpisarrera-14
TARTERA . (Precedido de tema nominal nudo o gen.; valor local). Aita-lenak erregla izkiribitu zuan aitz tartera. BvAsL 183.
Sartu zuan lenengo bere kollara aza tartera. ZabGabon 49.
Munduben akaberaño, naiz izan jela lekura artza tartea [sic, seguramente contracción de -era]. Ib. 52.
Zuaz emendik, asto tartera. AlzBern 77.
Sartu ezkaitezen / etsai gaiztuen tartera. EusJok 106.
Bialdu dute billete ederrik / españolaren tartera. EusJok II 146.
Yauregien tartera, arri-nabarrezko Yauretxeen itzalpera amiltzen da erri oldartua. OrMi 132.
Aldegik emendik Camarga baztarreño zekor tartera. Ib. 60.
Bi aur gaxoen zorionaren tartera, zuk ezin garbitu litekela uste dezun zoritxar bat erantsitzea, ez da gauza zuzena. AlzRam 54.
Anima asko da argatik juana / etsai gaiztoen tartera. TxB I 33.
Soñeko aberatsakaz zuk jantziko bagindduzuz eta zure jarraigoko andikijen tartera bialdu. Otx 122.
Dotore baño dotoriago zaldi-tresnakaz txukunduta zaldi-arin tartera bialdu eban. Ib. 121.
Ez ni sartu, noski, batzarre tartera. LdiIL 94.
Bat edo batek maiz zorrozten du / laiño tartera begia. OrEus 299.
Gertutzen ari diran erri-lanen tartera igaroa izan bedi. "Pasará [...] al plan"
.EAEg 1-3-1937, 1182.
Erri-zaia azaldu zan aien tartera. AnabPoli 102.
Pixka bateko irristaka asi ta olatu tartera erori zan. Ib. 66.
Nora tokatua zan / nua esatera: / parterik aundiena / soldadu tartera. UztSas 274.
Eskua amorrai tartera.JAzpiroz 154.
Ni pozik sartzen nintzan aien tartera.BBarand 11.
azpisarrera-15
TARTERAKO Onen goxo ordez saldu diteke / tarterako egin-âla. Arian ere atsegin zaie / noizbeingo izketa leiala. "Intermedio de esfuerzo"
.OrEus 309.
azpisarrera-16
TARTERIK TARTE. A intervalos.
Aizea tarterik tarte sartzen dan antzera. ZubkZArg 1957, 263.
Erriberako zeru-sapai gardena, tarterik-tarte izkutatzen ari dute Orba-mendiren gandor urdiñak, ego-alderuntz.Mok 21.
azpisarrera-17
TARTETAN. De vez en cuando; por intervalos.
Baga irakiñ, aize puztsu ta / ekaitz indriska tartetan. ABAmaE 53.
Ziraun luzerik, satagin motxik / sumatzen badu tartetan, / oro suge du. "De trecho en trecho"
.OrEus 317.
Tartetan emakume batzuk, almojabanaz eta iukarekin egindako ogia zeramatela. JAIrazBizia 44.
Egunen batzuk juan gabe ere / pasako ditu tartetan. UztSas 184.
Eresia tartetan indartu ta ixilduaz. NEtxLBB 195.
azpisarrera-18
TARTETIK . (Precedido de tema nominal nudo o gen.).De entre, de en medio (de); por entre, por enmedio (de).
Enperador onek hereji gaiztoen atzapar-esku tartetik atera zituela. MbIArg I 198.
Urre, zillar ta beste edozein menasta, zaborraz ta tortikaz naspillaturik egon arren, erdoi tartetik garbiro bereizten dituen bezin ondo. IztC 7.
Mendia estaltzen zuen odei-tartetik altxatzen zan su eta gar-antz eder bat. Lard 79.
Nere bista iragaz baliteke arbol oien eta lañu lori orren tartetik. Bil 163.
Ogei milla duro orren errex uzten al dira bada esku tartetik? SorGabon 61.
Pello aita semiak / biyen partetikan, / beti arrazoi txarra / oien tartetikan. AzpPr 80.
Pinariko zugatzak bana banaka iarten iakoezan aurreko aldean, euren tartetik zeintzuk eioazan ikustera urtengo baleuke legez. AgAL 162s.
( s. XX)Atera zaiote sasi tartetik guarda bat. Iraola 38.
Ator! --zioten bideko lokatz tartetik. JaukolBiozk 86.
Izar tartetik or daude beida / jendia nola bizi'an. TxB II 51.
Otsegin zuen Mireik zugatz-inda tartetik. OrMi 17.
Burni-tartetik giltzape beltzean sartzen. LdiBB 28.
Eztek errez libratu / oietxen tartetik. TxB 188.
Ni ere juango nitzake oraintxe, zuen tartetik iges egiteagatik. AlzBurr 24.
Irripar dagie artaburu elduak zorro igartuen tartetik. TAgUzt 277.
Arri borobillen tartetik, arbazta legorrak tximaz beteak. AnabPoli 106.
Biok an geratu giñan zur-sare tartetik zer ikusi ta zer entzun. UgaldeIltz 20.
Iratze aundia omen zegoan eta aren tartetik jarri omen zan begira. Salav 14.
Papelera Española eta Papelera Oarsoren tartetik dago bertarako bidea. Ib. 26.
Eortzi itzatzu lurpean arri egartsuak eta maskor ximurrak ere, aien tartetik ura ixuri eta aize piña sartu dedin landarak pizkortzeko. IbiñVirgil 89.
Rozinanteren anka-tartetik begira. BerronKijote 226.
Jendearen tartetik or irten da.Alkain 111.
Beatzakin zorne tartetik artu nuan [galmintza]. JAzpiroz 182.
Lañu tartetik Pozu Aundiari begira.Gerrika 208.
Lore eder batek altxa zuen burua belar tartetik. MEIG IX 103.
azpisarrera-19
TARTETIKAKO. "Qui provient du passage étroit"Dv.
azpisarrera-20
TARTETIK KENDU. Quitar de en medio.
Bere maitakeriaren asegarrizko itxaropen bakarra Xalbat tartetik kentzea zan. EtxdeJJ 169.
azpisarrera-21
TARTETIK SARTU. Intervenir, inmiscuirse.
v. TARTEAN SARTU. Leitzako Barun / sartu zaiote tartetik, / ez bat et'ez bi, bitan aukera, / zaitela bidezkoenik. "Intervino"
.OrEus 303.
Ez dedilla tartetik sar, ez indarrez, ez amurruz. OrAitork 240.
azpisarrera-22
TARTE-UNETAN. A ratos, de vez en cuando.
Tarte unetan basora joanda / aizkoran ikasitakua. EusJok II 157.