Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sense-1
I .
(Sust.).
azpiadiera-1.1
1.
(
V-arrig (-tz- ), G-azp; A Apend , que cita el msOch
),
ozkirrio (
Mg PAbVoc , Izt 116v (otz- ) ),
oskirri (
V-gip )
Ref.:
Garate Cont RIEV 1933, 100; Iz UrrAnz (oskirrixa ); Elexp Berg ; ZestErret (hozkirri )
.
Escalofrío.
"
Ozkirrijua, tiriteo del frío"
Mg PAbVoc.
Barruko garra gorabeera, ozkirri ta otzikara-antza suma eban beregan. Erkiag Arran 156. Izuaren ozkirriak zarrast dagitzula. Ibarg Geroko 81. Uretatik irtetzean, alako ozkirri bat nabaritu du. Vill Jaink 71.
azpiadiera-1.1.1
Azken-aldeko unitzeko orrek, barren guziyak ozkirri biurri dizkit. Inzag RIEV 1933, 415.
azpiadiera-1.2
2.
Frescor.
Auxe da ozkirri atsegingarrija!
Altuna 16.
Lurra eguzkiaren begira dago, iintzez ta ozkirriz yantzirik .
Or Mi 67.
Goizeko ozkirri atsegiñean .
TAg Uzt 77.
Egun-sentiko oskirrian esnatzen zirenean .
Mde HaurB 64.
Itzalaren ozkirriak [...] laztandu .
Txill Let 117.
[Gorputza] ozkirriak iraun-eraziko dion toki batean uztea .
Etxde Egan
1961 (1-3), 94.
Gabeko / ozkirri urria .
Gand Elorri 50.
v. tbn. Zait Plat 37. Ibiñ Virgil 34
sense-2
II .
(Adj.).
azpiadiera-2.1
(
V-ger-ple-arr-och-m-gip ),
ozirri (
V-ger-m )
Ref.:
A (ozkirri, ozirri ); A Apend; Etxba Eib (otzkirrixa ).
Frío; fresco.
"Fresco. Eguraldiau ozkirri daukagu
"
A .
Ipar-aixetxu bigun ozkirrija.
Kk Ab I 65.
Alpe ozkirri osasungarrietara yoanak ziren [artaldeak]
.
Or Mi 101.
Iturriondo ozkirrian.
TAg Uzt 86.
Itzalpe ozkirria eskeñi oi nien.
Zait Gold 88.
Goiz ozkirriak berriz ere betiko mundua esna eraziko zuen.
Mde HaurB 12.
Eguraldi ozkirri ta kaxkarra zegoela-ta.
Txill Let 51.
Aize ozkirriak.
Erkiag BatB 81.
Pago zugaitzak zuri-zuri agertu zitzaizkigun. Laiñoak eta aize ozkirriak eragindako izurdea zan.
AZink 68.
Ur ozkirria pol-pol boteaz .
Ib. 152.
v. tbn. Zink Crit 34. Laux AB 37. Ol Prov 25, 13. SMitx Aranz 55. Etxde JJ 11. Onaind in Gazt MusIx 154. Ibiñ Virgil 86. Ker Prov 25, 13.
azpiadiera-2.1.1
(Uso pre..
Itsasaize urrunsamarrekoa itzalpean ozkirri artuaz, aro egokian arratsalde ederra emoteko ustez.
Erkiag Arran 121.
azpisarrera-1
HOXKIRRI
(Forma con palat. expr.).
a)
(Sust.). Frescor.
Goizaldeko oxkirria / xital dala! Ldi UO 42.
Frío.
Beldur naiz, eneño, arrats gorriotan, / erio-oxkirria dabiltzun zaiñetan. Ldi UO 20.
b)
(Adj.). Fresco.
Aize oxkirrietara. Zait Plat 84.
c)
(V-gip ap. Elexp Berg ). Escalofrío.
azpisarrera-2
HOZKIRRI EGON .
a)
(Impers.). "Ozkirri dago, hace tiempo fresco" A.
b)
"Ozkirri nao, cuando se siente un poco frío con cierto temblor" Iz ArOñ. "Oskírri nao " Ib. "Ozkirri egon, estar destemplado, tener escalofríos. [...]
Oxkirri nago " Elexp Berg.
azpisarrera-3
HOZKIRRI IZAN .
"Ozkirri naz, tengo fresco" A Apend.