Euskaltzaindiaren Hiztegia

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Alfabeto grekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu nubiar formarik.

nubiar 62: Argia 31 (“Hedabideek eta zinemak erantzukizun handia daukate nubiarren inguruan ematen den irudi desitxuratuan”, “Geroztik, nubiarrak bigarren mailako herritarrak izan dira egiptoarrentzat eta estereotipo zein aurreiritzi anitzei aurre egin behar izan diete”), Berria (“Aldaera hori ez da ageri aurreko eskuizkribuetan. Antza denez, hiru herriren arteko emaitza dira nafarrak: nubiarren, irlandarren --eskoziar deritze testuan-- eta Kornuallesko kaudatien artekoa”), EiTB 25 (“Orduko nubiar zibilizazioak berdinez berdintratatzen zuen erromatarrekin”), Elhuyar 4 ("Gobernuetako ordezkariek onartu dute legezko hitzarmen bat taxutu behar dela Libia, Egipto, Txad eta Sudan bitartean hedatzen den nubiar hareharrietako akuifero sistemari buruz”), Elkar (“Nubiarren artean -dio- bada mantikora izeneko piztia bat”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

nubiar 1, Iñaki Mendiguren (“Estatu unibertsal egipziakoko nubiar marketako jainko ilun bat mitologia helenikoaren jeinuak etiopiarren errege hilkor bihurtu zuen, Erosek - Egunsentiko jainkosa hilezkorrak - maitatua izateko zorigaitza izan zuelarik”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Nazioartekoa eta jasotzekoa. Nolanahi ere, Exonomastikak berrestekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

nudista 1, Egunk 1995 ("besteak Hendaiako hondartza nudistara").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

nudismo : AB50 1, HiztEn; nudista : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

nudismo : ElhHizt; nudista : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Kategoria

iz.

Kategoria

iz. eta izond.

Izenondo erreferentzialak

-ar izond. erref.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.; Kim.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Biol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-olo: cf. albeolo, foliolo, gladiolo, nukleolo (ik. oharra s.u. flagelo); bestelakoetan, cf. arauak jasotako dipolo, idolo, polo, protokolo, sinbolo, baina apostolu.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Jatorrizko forma

angelu ezdeus, angelu nulu.

Euskaltzaindiaren Arauak

Mat.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ulu.

Jakite-arloak

erabileremu oso mugatukoa dela seinalatuz.

Euskaltzaindiaren Arauak

Numantzia / numantziar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mitol.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: numerario; numerario ez den irakasle: profesor no numerario.

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Heg.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Opuseko kide numerarioa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan numerazio sarrera: Izeta DirG ("Eman zion Friedrich yaunak erlojuen numerazioa").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

numerazio 1, EHAA 1987 ("tiradari buruz adierazitako kopuru-mugapenak eta numerazioa, esandako neurri-neurrian errespetatu beharko dira produkzio bakoitzean").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

numerazio : DFrec 1 (Vill: "Tomoen numerazioan"), AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

numerazio : HiruMila (1 ik. zenbakikuntza; 2 ik. zenbaketa, zenbakuntza) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal numeración / numération, numérotage, numérotation formen ordainak: HiztHand: 1 proceso zenbaketa; 2 sistema zenbakera, zenbaki(ak); numeración arábiga arabiar zenbakera/zenbaki(ak); numeración decimal sistema hamartar; numeración romana erromatar zenbakera/zenbaki(ak) // ElhHizt: zenbakikuntza // HiruMila: 1 zenbaketa, numerari; 2 zenbakera, zenbakikuntza, numerazio, zenbakuntza // Lur EG/CE: zenbaketa // Lur EF/FE: zenbaketa / zenbaketa / Ø // XarHizt: zenbaketa / Ø / Ø // Casve FE: zonbaka, zonbaketa; numération décimale hamarnaka; lümerostatze, zonbakitze / lümerostatze, zonbakitze // HaizeG FB: zenbaketa / hostadura, hostaldi / Ø // T-L LFB: Ø / Ø / Ø // PMuj DCV: zenbaketa, zenbakera, numeración romana Erroma-ko zenbakera, n. hablada aozko zenbakera; n. escrita idatzizko zenbakera, zenbakintza; numeración decimal amarnaketa.

Erdaretako formak

fr (Larousse): numération; en (Collins): numeration, numbering; it (S. Carbonell): numerazione, de (Langenscheidts): 1 Zählen; 2 Numerierung.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: numeración.

Baldintza minimoa betetzen duen ikusi behar da

ikusi beharra dago zein neurritan den nazioartekoa, formaz eta adieraz (cf. fr numération eta numérotage, numérotation); eta cf. zenbakera, zenbaketa arautuak (eta erabili izan den zenbakikuntza — zenbakitu oinarria eskatzen duena).

Euskaltzaindiaren Arauak

Gram.

Jakite-arloak

gramatika erabileremuan (behintzat) beharrezkoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

numidiar 1, Berron Kijote ("Numidiarrak, bada-ez-badakoak emandako itza betetze ortan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

numidiar 3, G. Bilbao (adib.: "Zama eta zamaldarik gabe atera zituen negua igarotzen bere menpe zuen legioa eta ahal izan zituen zaldizko numidiar guztiak", "Hain egoera latzean, numidiarrak erabat suminduta ziren").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ez ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm) ez eta hiztegietan ere (EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

numidiar : G. Bilbao (“zaldizko numidiar guztiak”, “laharrartean baitzeuden numidiarrak eta zaldiak”, “numidiarrak erabat suminduta zirelarik”); Azurm EspEusk.

Erdaretako formak

Le Petit Robert: "numide [...] de Numidie".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren Arauak

Numidia / numidiar.

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ntz-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu nutriente eta nutritzaile formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

nutriente 8: Medikuntza 6 (adib.: "gorputzak, nutrienteek hartu, transformatu eta erabili egiten ditu", "Nutriente gehiegi ala gutxiegi hartzen baditugu, gorputzean funtzio eta organiko aldaketa batzu sortzen dira", "Alkoholak kaloriak ematen ditu baina ez inongo nutrienterik"); Elhuyar ("elikagai eta nutrientetan aberatsa den hondoetako ura"); J. Butron ("zeuzkaten nutrienteak agortu ondoren, degradatu eta berehala higatu dira"); nutritzaile 5, Medikuntza ("Nutritzaile lar hartzeagatik", "Nutritzaile gutxi hartzeagatik", "nutritzaileak gordetzeko tokia", "nutritzaileak erabiltzeko era eragotzita dagoenean"; "nutritzaile iraizpena gehituta dagoenean").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

nutriente : HiztEn, Euskalterm 2 (nutriente-eskakizunak 1); nutritzaile : Euskalterm 2 // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

nutriente 12: Jabier Agirre Lasarte 4 (adib.: “nutriente hori behar bezala xurgatu”), Berria (“nutrienteetan aberatsagoa”), Arantza Lorenzo (“hainbat nutrienteen gabezia”), Edorta Agirre 3 (adib.: “nutrienteez elikatu behar dugu lurra”), Cristina Perez (“Nutrienteen defizitagatik”), Arantza Iraola (“bakoitzak zer joera duen nutriente ezberdinekin”), Txaro Idiakez (“belarrak nutrienteak galtzen ditu”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: nutriente 6: Berria (“Nutriente guztiak”), Edorta Agirre 5 (adib.: “nutriente bikainez osatutakoa”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

elikagai aski da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

erabilia da, eta premia dago, elikagai formak ez baititu hartzen ezaugarri guztiak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu nutritibo formarik.

nutritibo 85: Aizu 2, Argia 5, Berria 16, Deia, Elhuyar 6, Consumer 48, Goiena, Jakin, Laneki 5.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

nutritibo 4: Berria 2, Fernando Rey, Edorta Agirre.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

es nutritivo, -a / fr nutritif, -ve: Adorez: elikagarri, hazkurritsu, nutritibo; no nutritivo: elikagaitza / Elhuyar: (Biol.) elikagarri, nutritibo, hazkurritsu / Labayru: elikagarri, hazgarri, gizenkor (que engorda) / Zehazki: hazkurritsu / NolaErran: hazkurritsu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago maileguaren premiarik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Baldintza minimoa betetzen du eta badirudi nutrizio- osaerakoak ez direla nahikoa. Jasotzekoa.

Izenondo erreferentzialak

-ibo izond. erref.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: nutrición.

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

elikadura, elikapen, elikatze bezalakoak aski dira.

LBeh (2016-10-26): nutrizio(-)balio 29: Consumer 26, Berria 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu nutrizio(-)balio formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: nutrizio-balio (4).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta beharrezkoa. Azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa nutrizio sarreran.

LBeh (2014-04-03): nutrizional 218: Deia (“Filmetan ikusten ditugun pilula sintetikoak, bitaminaz gainezka eta osagai nutrizionalak erruz eskaintzen dituztenak?”), Elhuyar (“Europan berariazko legedia dute medikamentuek eta erabilera nutrizional bereziko elikagaiek”), Consumer 195 (adib.: “Artua laginak du saturatuen proportzio apalena (%17) baina trans motako gantz intsaturatuen -odoletako kolesterolean duten eragin nutrizionala saturatuen parekoa baita- eduki handia (%15) kontuan harturik, gantz-azido saturatu edo baliokideen edukia %32koa dela ikusten dugu”), Berria 18 (“Alde batetik, behar nutrizionalak; bestetik, behar emozionalak astebete eta kultura errespetatu”), Argia 3 (adib.: “Zuen borroka, gastronomiaz mintzatzean faktore nutrizionala eta alde ekonomikoa baizik aipatzen ez dituzten hedabideen aurrean jateko plazera aldarrikatzea da?“) // (2020) nutrizional 411 (horietatik Consumer 373).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: nutrizional 3, Edorta Agirre (adib.: “Ikuspegi nutrizionaletik, berriz, ez dugu ahantzi behar azido oleiko eta linoleikoen iturri behinena bera dela”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es nutricional / fr nutritionnel: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

[s.u. nutrizio] nutrizio balio, nutrizio-balio Elikagai batek nutrizioaren aldetik duen balioa. Etiketetan gehien begiratzen diren datuak dira iraungitze-data, ontziratze-data, nutrizio-balioa eta osagaien zerrenda.

Geroago erabakitzekoa da

Badira ordain egokiak (nutrizio-), nahiz eta erabilia den. Aurrerago erabakiko da; oraingoz bebil.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adjektibo erreferentziala asko erabiltzen da, eta jasotzekoa da.

LBeh (2014-04-03): nutrizionista 51: Elhuyar (“Bata zein bestea erabilgarri izan daitezke, ez bakarrik unibertsitateko irakasle eta ikasleentzat, baita nutrizionista eta dietistentzat ere”), Consumer 8 (“Egun, berriz, nutrizionisten arabera, elikagai hau neurriz kontsumitzen bada, dieta orekatuan ederki sar daiteke”), Berria 18 (adib.: “nutrizionistak taula batzuk buruz ikasi ditu eta loritoak bezala errepikatzen ditu irratsaio denetan”), EiTB 17 (adib.: “Idoia Noain D'elikatuz zentroko nutrizionista eta Bittor Rodriguez nutrizionista izan dira gonbidatu "Faktoria"n prestaturiko mahai-inguruan”), DiarioVasco 2 (adib.: “Maite Gonzalez nutrizionista eta osteopatak eskainiko du”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: nutrizionista 2, Berria (adib.: “Nutrizionista bezala haurren oreka bilatzen dugu eta gero eta kasu arruntagoak dira pisu arazoak”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: nutrizio, nutrizionista (dietista*).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es nutricionista / fr nutritionniste: Elhuyar: - / Nolaerran: nutrizionista / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

dietista forma aztertzean lantaldeak nutrizionista forma proposatu zuen (2014-07-22).

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Baldintza minimoa betetzen duen forma da, eta onartzekoa; dietista forma aztertzean proposatua.