Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: mi Mi (nota musical): Izt Po (“Ut, re, mi, fa, sol, la, si / oju ta garraixi”), Azc PB (“Orduan kantau doguz / Ozamako Ninfak / lengo aldietako / la, si, do, re, mi, fak”), (BN-lab) (“Do, re, mi, fa, sol, la, si, do; / zapetazolatik zilo”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mi L. Fernandez (“Tarrapatak Do, Mi, Fa eta Si notetan egin daitezke”, “Mi eta Si notetan debekatuta dago”), Hizkilimin/3 (“Afinatu ura kendu edo gehituz eta azkenean eskala osoa izango dozu: do, re, mi, fa, sol, la, si eta do”, “do-re-mi do-re-re-do-si-do-sol”, “do-re-mi do-re-re-do-si-do”), J.M. Irigoien (“zeruko astroen musikarekin bat eginik, entzumena eta ikusmena, do-gorri, mi-hori, sol-zuri;”), Kantutik jolasera (“Haurrekin lan egiten baduzue, uste dugu fa, mi edo re direla tonika egokienak”), Musika (“Irakasleak estudioaren datu teknikoak emango ditu: Tempoa: Andante. / Konpasa: 2/4. / Erritmo irudiak: beltza eta beltzaren isilunea. / Notak: do, re, mi, sol”, “Konpasa: 2/4. / Erritmo irudiak: beltza eta zuria. / Notak: do, re, mi, sol”, “do, re, mi, fa, sol eta la notak erabiliko ditugu”, “Ikaslea zoruko pentagramaren ondoan jarriko da. Irakasleak lau beltz kantatuko ditu hurrengo tonuok erabiliz: do, re, mi, fa, sol, la”, “Erritmo irudiak: beltza, kortxea, zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren isilunea. / Notak: do, re, mi, fa, sol, la. / Konpas guztietako pultsazioak zenbatuko ditugu”), Mi M I. Urbieta (“Tonalitatea: Mi M.”, “Melodiaren azpiegitura tonala: Mi M”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mi: HiztEn, LurE, Euskalterm

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

mi: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila.

Erdaretako formak

es (RAE): mi; fr (DLLF): mi; en (Collins): E; it (S. Carbonell): mi; de (Langenscheidts): e.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Musika.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mus.

Forma baten adiera(k)

(musika-nota).

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'miatuz'.

Erabileremu dialektala

Ipar. batez ere.

Forma baten adiera(k)

miatuz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa — Euskaltzaindiak 108. arauan eskainia du (hiztegian jasotzea, berriz, geroago egingo da).

Euskaltzaindiaren Arauak

miatu, mia, miatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

miatu, mia, miatzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Kategoria

iz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

kontzientziako miatze edo etsamina.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

miauka.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

miau sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

miazkatuz.

Euskaltzaindiaren Arauak

miazkatu, miazka(tu), miazkatzen. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

miazkatu, miazka(tu), miazkatzen.

Euskaltzaindiaren Arauak

miaztu, miaz, miazten. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

miaztu, miaz, miazten.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: mielga: Squalus sp.; mielga arre; Blainville mielga: Squalus blainvillei; mielga pikart: Squalus acanthias.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Squalus sp.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mielina 4: J. Jauregi 2 ("Axona mielina izeneko substantzia lipidiko batez estalia [...] Mielinazko magina"), J. Azkue 2 ("A zuntzak mielinaz estalirik daude [...] C zuntzak [...] ez daude mielinaz inguraturik"); mieliniko 1, J. Jauregi ("Estaldura mielinikoa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mielin- : AB38 2 ('mielínico'); mielina : HiztEn - LurE (Biol.), Euskalterm 1; mielinizatu : HiztEn; mielinizazio : Euskalterm 1; mielitis : HiztEn - LurE (Med.) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mielina : ElhHizt (Biol.), HiruMila, EskolaHE (Biol.); mielitis : HiruMila - EskolaHE (Med.) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

fr (Le Petit Robert): myéline; en (Webster): myelin; myeline // Ez dugu aurkitu ap. it (S. Carbonell), de (Langenscheidts).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mieloblasto 1, Tx. Txakartegi ("Indize hori txikiagoa da askoz ere mieloblasto leuzemikoen artean"); mieloide 3: J.A. Abrisketa ("Leuzemia mieloide kronikoan"), I. Egurbide ("Metaplasia mieloidea"), Tx. Txakartegi ("Hezur-muineko blastoak zelula normalen ordez kokatzen dira, eta aitzindari mieloidez, eritroidez eta megakariozitikoz husten dute muina"); mieloproliferatibo 1, I. Egurbide ("Talde honetan sartzen ditugu zenbait sindrome mieloproliferatibo, sindrome preleuzemikoak eta gammapatia monoklonal onberak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mielografia , mielograma , mieloma : HiztEn - LurE (Med.); eta ap. HiztEn: mieloide (Med., eta leuzemia mieloide AS), mielomatosi (Med.) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm // eta 'mielógeno' itzulia Euskaltermen: muskulu-atrofia progresibo (Aran-Duchenne-ren eritasun sinonimoarekin, 'atrofia muscular progresiva mielógena' eta 'enfermedad de Aran-Duchenne').

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mielografia , mieloma : EskolaHE (Med.) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

fr (Termium): myéloïde; en (Collins): myeloide // Ez dugu aurkitu ap. it (S. Carbonell), de (Langenscheidts).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Med.

LBeh (2014-04-03): migraina 98: Elhuyar 4 (adib.: “Halaber, baliagarria da estrabismoa zuzentzeko, dardarak gelditzeko, muskuluen tentsioak sortutako migraina arintzeko, eta guruinen neurriz kanpoko jariatzeak sortzen dituen arazoak eragozteko, hala nola listu gehiegi ekoiztea edo neurri gabe izerditzea”), Consumer 67 (adib.: “Migraina haurtzaroan edo nerabezaroan hasten da”), Berria 3 (adib.: “Dueñasen, Lander Maruri presoa 15 egunez bertigoekin, sukarrarekin eta migrainarekin egon den arren, ez dutela espetxetik aterata medikuarengana eraman kontatu dute”), EiTB 11 (adib.: “Emakumeek gizonezkoek baino gehiago pairatzen dituzte migrainak, 10 urteetatik 46 urteetara arte gehiago azaltzen dira eta, kasu batzuetan, herentziazko eritasuna da”), Argia 13 (adib.: “Baina posible da migraina atakeak denboran zehar bakandu eta berandutzea, esperientziak egiaztatutako faktore abiarazleak baztertuz”); migraña 2: DiarioVasco (adib.: “hala nola migraña, zerbikaletako mina...”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: migraina 5: Berria 3 (adib.: “Migraina: Kalamuak emaitza onak eman ditu migrainak tratatzeko, baina azterketa sistematikoak egiteko daude”), Xabier Olarra (“Bere migrainak ere "motelak" iruditzen zitzaizkion orain: lehenagokoekin batera, haluzinazio geometriko koloretakoak izaten zituen, baina koloregabeak ziren orain haiek ere.”), Iban Zaldua (“haurtzarotik jasaten omen zuen parasitosi horren ondorioen artean migrainak, arreta falta eta lan luzeei aurre egiteko ezintasuna egon zitezkeela jakin zuen”); migraña 1, Josu Landa (“Lehen bezeroak migrañaren kontrako txaplata eskatu zion, eta biharamunerako gertatu beharrekoaren oroigarria paper batean idazten zuen bitartean, Mentxuk begi jostalariez egin zuen ate aldera”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es migraña / fr migraine: Elhuyar: (Med.) migraina / Nolaerran: mingrana; buruko min / Zehazki: (Med.) migraina / Labayru: (Med.) migraina / Adorez5000: (Med.) migraña.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa Med. markarekin.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EH2016: “migratzaile adj. Migratzen duena. Txori migratzaileak ehizatzea debekatu dute Filipinetan eta Palestinan.”

LBeh (2016-10-26): migrante 46: ElCorreo, Berria 39, Jakin, Argia 5.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: migrante 1, Berria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: migratzaile (es migrante; fr migrant; en migrant).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu migrante formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es migrante / fr migrant: Elhuyar: migratzaile; migrazio- (hitz-elkarteetan) / NolaErran: migratzaile (g.er.) – emigratzaile / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta beharrezkoa; immigrante eta emigrante formekin koherentziaz onartzekoa.

Kategoria

iz. eta adj.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

adjektiboaren adibide gisa: pertsona migranteak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

migratu 7: UZEI 2 ("Sahara idortzen hasi zen garaian [K.a. III. milakadan] lurralde horietako jendea Tropiko-aldera [hegoaldera, Sudan-eko lurraldeetara] migratzen hasi zen", "Beste batzuetan, polo begetatiboko zelula solteek migratu egiten dute; kasu honetan gastrulazioa migrazioz izan dela esaten da eta ez da blastopororik eratzen"), NZ/BBB1 ("Espezie asko, sasoi honetan, lekuz aldatzen dira, elikagaia ugariagoa den tokietara migratuz"), Balea eta euskaldunak ("Baina migratzeko ordua heltzen denean, kumeek berriz ere amarenganako harreman hestuagoa azalduko dute, lehen lortutako askatasuna berriro galduz"), I. Aldabe ("Beste espezie batzuk ez dute gauez urgaineruntz migratzen bakarrik"), Ingurua/LH ("Euskal Autonomi Elkarteko pertsona asko ere, Espainiako gainontzeko lurraldeetan bezala, beste toki batzuetara migratu dute, baita beste herrialdeetara ere"), Gipuzkoako flora ("Halaber, debekatuta dago hauek suntsitzea: animalien habitata eta, bereziki, habia, ohatzea eta ugaldu, negua pasatu, atsedena egin, elikatu edo migratzeko eremuak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

migratu : AB38 6, HiztEn (du ad. migrazioa egin), LurE (du ad. Habitat edo bizileku batetik bestera joan) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

migratu : EuskHizt (du ad. *1977 [erd.] habitat edo bizileku batetik bestera joan), ElhHizt (du ad. migrar), HiruMila (du, emigrar), EskolaHE (du ad. habitat edo bizileku batetik bestera joan) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

migra, migratzen.

Aditz-erregimena

du ad. (nor kasurik gabea).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tzaile/-ari.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zio/-pen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

mihi forma eta konposatuak (aho-mihietan erabili, mihi-arrain, mihi gaizto...) dira nagusi 659 agerraldirekin; batez ere IE-ZuAm dira: IE 499: Lç 32; Mat; EZ 64; Harb; Volt; Ax 28; O; Hm; SP 40; INav; Gç; Mong; ES; Ch; He Gudu; Lg; Mih; Monho; Dh; JesBih; CatLuz; Gy; Hb 52; Dv; Bordel; ECocin; Laph; ChantP; Elzb; Zby; Jnn SBi; Arb Igand; HU; CatJauf; JE 32; StPierre; Barb Sup; Ox; Etcham; Zub; Iratz; Zerb IxtS; Lf Murtuts; Mde; Zerb Azk; Balad; JEtchep; Larz Senper; Ardoy SFran; Xa; Mattin; ZuAm 48: Tt; Bp; AstLas; Mst; CatLan; Egiat; Xarlem; AstLas; UskLib; Etch; Arch Fab; Ip Hil; CatS; Xikito; Const); G 103 (Mb IArg; Ub; Mg CC; AA; Or 69; SMitx Aranz; NEtx LBB; Zait Plat; Vill Jaink; Gazt MusIx; Ibiñ Virgil); EB 7 (MEIG; Osk Kurl); mingain (mingaiñ, miñgañ...) forma 425 aldiz azaldu da. Agerraldi gehienak G (363) dira (Lar Carta a Mb; Mb IArg I; Cb; Mg CC; VMg; Gco; AA (30); Echag; It Fab; Izt C; Lard; Arrantz; Bil; EusJok II; JanEd I; Arr; Aran SIgn; PE; Ud; Xe; Sor Bar; Zab Gabon; Bv AsL; Urruz; Apaol; AzpPr; A Ardi; Ag G; Goñi; Iraola; EusJok; EusJok II; JanEd; ArgiDL; Inza Azalp; Muj PAm; Or (49); Tx B; Alz; Ir YKBiz; TAg Uzt; Lab EEguna; Lek EunD; EA OlBe; Zait (23); Etxde (27); JAIraz Bizia; NEtx; Munita; Anab; Basarri; Uzt; And AUzta; Gazt MusIx; MAtx Gazt; Ibiñ Virgil; Azurm HitzB; Berron Kijote); etaB 37 (AB AmaE; Ag; Enb; Erkiag; SM Zirik; BEnb NereA), IE 16 (EZ Man I; FIr; Mde Po; Xa; Balad) eta EB 9 (MEIG); min formak (mihin, miñ...) 257 agerraldi ditu: B 247 (Añ 26; Mg 10; JJMg BasEsc 13; fB Ic 107; Astar II 51; Ur MarIl; AB AmaE; Azc PB; Ag Kr; A; Itz Azald; Kk Ab; Or; Enb; Otx; Eguzk GizAuz; Erkiag BatB) eta G 6 (It Fab; Lard; Or Eus; Or Aitork; Ldi IL), ZuAm 1 (UskLiB)eta EB 3 (Arti Tobera); mizto forma, aldaera eta konposatuak (ezten-mizto, miztor, mizto-jario...) 31 aldiz azaldu dira: G 27 (AA; Lard; Or Eus 6; JMB ELG; Etxde JJ 8; NEtx 5; Zait Plat; Ibiñ Virgil; Azurm HitzB), eta B 1 (Erkiag Arran), EB 2 (MEIG).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

IEan eta EBan gehien erabili dena mihi da (107 ager.:IE 30; EB-EgAs 77; HM 4: G 3, B 1); Bn erabiliena mihin da, 43 agerraldietatik 32 Bkoak dira (eta IE 1. EB-EgAs 10); mingain nagusiki G da (86 ager.etatik G 50, eta B 7, IE 1, EB-EgAs 28); mizto : erabilera urriko forma da, G 5 ager.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: mi(h)i (18), mi(h)in (1), mingain (12); AB38: mi(h)i (29), mi(h)in (7), mingain (5), mizto (6); AB50: mi(h)i (6), mi(h)in (1), mingain (8); HiztEn-LurE: mihi, mingain, mizto.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: mihi(-)arrain Fam. Soleidae.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: mihian, mihi-gaizto / mihigaizto, mihi-luze / mihiluze, mihi-tzar / mihitzar, mihiz, mihizko .

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

mihi da hobestekoa; min eta mingain , berriz, bigarren mailan onartzekoak, Bizk. eta Gip. markatuz hurrenez hurren.

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. lengoradu.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Fam. Soleidae.

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, maileguen kaltetan

hori da batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma: cf. lengoradu / zola.

Landare eta animalien taxonomi izena

Fam. Soleidae.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa bifido sarrera proposatu berrian; mizto bikoitz forma aztertzean proposatua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mihi eta bifido sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MIHIA ATERA. a) "Mihia atheratzea, braver quelqu'un, lui faire une grimace. Horren gainean mihia athera zioen" H. --Zer merezi dabe onelako gaiski esala eskandalagarriak? --Ondotik mina atera ta belenatza batera botatia. CrIc 59. Eskuaz burua igurtzi ta mihia athera zion fraileari atzetik. Osk Kurl 76. b) "Se fatiguer. Lana egin duzu, bainan mihia atheratu duzu" H. "Miñe kanpora atarata ibilli, laborar en trabajo muy penoso (V-ger)" Ort Voc 140.

adib: mihi 1 iz. Goi mailako ornodunen ahoko organo haragitsu, gihartsu eta higikorra, miazkatzeko, dastatzeko, irensteko eta ahots-soinuak ebakitzeko erabiltzen dena. Ik. mingain; mizto. Hortzek mihia ausikitzen dutenean. Ardi mihia. Mihi muturrean. Mihia atera. Aho-mihiak. || Esr. zah.: Haginean min duenak, mihia hara. Orak non mina, han mihia. || Irud. Suzko mihiak.

mihia atera 15: Consumer (“haurtxoak gose dela adierazteko egiten dituen seinaleei erreparatu eta ohartu orduko eman behar zaio bularra: burua kulunkatzen hasten denean, mihia ateratzen, eskua ahoan sartzen edo deitzeko hotsak egiten”), Elkar 7 (“Denbora guztian irribarrez eta mihia ateratzen segitzen zuen, halako modu baldar eta susmagarrian non ume batek ere antzemango baitzuen azpikeriaren bat amarauntzen ari zela”), Berria 3 (“Gaztetxoenak agertzen dira ahoa zabal-zabalik dutela kamera jan beharrean, edota mihia ateraz edo esku zeinuak eginez”), EiTB 3 (“Begi bat ixten du, mihia atera, dianari begiratu, eta eskua kulunkatzen hasten da”), Laneki (“Hori izango litzateke desmuntatzeko modu ideala, zeren eta, bestela, mihiaren albo-aurpegietan kolpekatu beharko baita zizel batez edo egozkailu batez, eta kalteak eta tinkadurak sortuko baitira, behin mihia atera ondoren konpondu beharko direnak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

mihia atera 18: Joxe Austin Arrieta 4 (“Konturatu zenean, mihia atera zidan Sabethek; eta nik mihia kanpoan zuela filmatu, harik eta, benetan haserre, errietan egin zidan arte”), Iñaki Mendiguren 4 (“Esperientzia praktikoa? - esan zuen Harryk, lotsagabe mihia aterata dantzan zebilen iratxo bat harrapatu ezinik”), Joan Mari Irigoien 2 (“Mihia aterako niekek egun batean, eta irri eginen niekek, zeren eta irri egiteko modukoa baita jendea hain inozenta eta hain ergela izaitea...!”), Txiliku 2 (“Hor dago bada zakurrek mihia aterata ibili behar izatearen arrazoia”), Karlos Linazasoro (“Borreroari zenbait zenduk mihia ateratzen dio azken trufa makabro gisa”), Koldo Izagirre (“Egin zidan, eta bertotik hasi zen polaroida mihia ateratzen”), Juan Martin Elexpuru (“korritzen ari zen gizona, mihia atera eta isurkin bero hura edaten saiatu zen, zera zioen bitartean”), Elizen arteko Biblia (“Mihia ateratzeko agindu ziotenean, berehala atera eta besoak ere luzatu egin zituen ausarki”), Oskar Arana (“Txakurrak ahaleginean jarraitzen du, mihia aterata, inguruan batera eta bestera begira, ikusia izateko lotsaz bezala”), Monika Etxebarria (“Une batez begiratzen utzi dio honek, eta gero itsumustuan mihia atera dio, aurpegiarekin keinu izugarria eginez”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta, irudizko adiera ere baduenez, azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, mingaina atera forma ere azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mihi sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa, adierak bereiziz: fisikoa eta irudizkoa (isilarazi).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS: mihian, mihi(e)tan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib.: mihian / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kendu oharra eta gehitu adibideak (oharreko izan eta eduki falta dira). Gainera, mihi-punta azpisarrerako bigarren adiera ezabatu eta desglosatzea komeni da sudur-punta azpisarreran egin zen bezala: mihi-puntan eduki, mihi-puntan izan eta mihi-puntara etorri azpisarrera bihurtzekoak dira. (2021-11-23)

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mihi sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

kio -- (Lar, H (+ kh-)). (Fig.). "No tiene pepita en la lengua, kiorik ezteu miyan" Lar. "Au fig., on dit d'une personne qui parle beaucoup et facilement. Kioik eztu mihian, [...]. Et encore d'une personne qui ne mange pas ou qui se tait et refuse de parler. Zer dezu? kio al dezu?, qu'avez-vous? Vous devez avoir la pépie" H. * [Apaizak] nesken oituera berrik astinduz, jarraitu zun. Meza ondoreko abestitan, neska gaixoak kioak jo balitu baño okerrago zeuden. JAIraz Joañixio 23. mihi 1 Lengua. "Mihiraz gero, mihiaren mokoraz gero, gibelatu dut, après m'être venu sur le bout de la langue, je l'ai retenu" SP. "(No tiene) pepita en la lengua, kiorik ezteu miyan" Lar. mingain -- "(No tiene) pepita en la lengua, kiorik ezteu miian, aririk, illerik eztu migañean" Lar. "(No tiene) pepita en la lengua, aririk [...] eztau miñean, (G) mingañean ez du" Añ. * Gerturik zeunden erabakiak / zirt edo zart emateko, / Zure mingañak etzun illerik / ziran gauzak esateko. Basarri 31. Mingañe(a)n ez du erdoirik. (AN-larr) 'Mingain zorrotza du' . Inza NaEsZarr 469.

LB: “Baina, nola esango nuke, Sahararen ordezkaria banintz errezelo apur batez joango nintzateke babes eske badakidanean aurrean izango dudan Espainiako ordezkaria, Garcia Margallo ministroa, Kataluniako autonomia suspenditzeaz lasai asko mintzatu zela aurreko batean, mihian batere kiorik gabe” (Mikel Elorza); “Berriki jakin dut, ordea, gizarte gaietaz arduratzeko fundazio bat zuela, baztertutako gazte eta beren senideak artatzeko, eta maiz deseroso zitzaiela agintari, mihian kiorik ez bai tzuen gizarte inbertsioetako murrizketak salatzeko, adibidez” (Pilar Kaltzada); EPG: 0; ETC: “Baina, nola esango nuke, Sahararen ordezkaria banintz errezelo apur batez joango nintzateke babes eske badakidanean aurrean izango dudan Espainiako ordezkaria, Garcia Margallo ministroa, Kataluniako autonomia suspenditzeaz lasai asko mintzatu zela aurreko batean, mihian batere kiorik gabe” (Mikel Elorza)

kio iz. Aholegarra. Mihian kioa duen oiloak ezin jan dezake. Ez du kiorik mihian: berritsua da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mihi eta kio sarreretan.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

mühüillü ondo forma bakarrik jaso dugu, Z 3 (Const).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

milu: G 1(J. Agirre); mihilu-muin: EB 1 (X. Intxausti).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mihilu: Euskalterm (3); HiztEn; Elkar; (LurE: "ik. milu"); itsas mihilu: Euskalterm (1); HiztEn; milu: LurE; HiztEn ("ik. mihilu"); itsas milu: LurE.

Euskaltzaindiaren Arauak

Foeniculum vulgare subsp. Vulgare var. Azoricum.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: itsas mihilu .

Landare eta animalien taxonomi izena

(ik. Izendegia): Foeniculum vulgare subsp. Vulgare var. Azoricum.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

mimen formak bi agerraldi ditu: B (Otx) eta G (Ibiñ Virgil).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez da forma hau azaldu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: mimen (1). HiztEn: mihimen, mimen.

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

Iparraldekoei galdetuko zaie bizirik dagoen.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. izara, maindire / AS: mihise(-)denda.

Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa

izara, maindire.

Jatorrizko forma

mihisedenda, oihaldegi, oihaldenda.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Hitz-elkarketari dagokion grafia

Ik. mihise-denda (ik. oharra, s.u. altzaridenda).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-teria/-eria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mihi sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mihi sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

mihiztadura (Dv→A)."Ensambladura, unión a muesca y lengüeta de los tablones" A. Bi mihiztadura baziren ohol bakharka, bata bertzeari iratxikiak izan zitezentzat. Dv Ex 36, 22 (Ol opo, Ker miin, BiblE mingain). Bi oin ezartzen ziren ohol bakharraren azpian, bi izkinetan, non-ere akhabatzen baitzen izkinetan sahetsen mihiztadura. Ib. 24.

LB: 68 (Elkar 51, Irud.); ETC: 234.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: mihiztadura 1 iz. (Teknol.) ensambladura, ensamblaje, unión 2 iz. encaje, ajuste, acoplamiento, Adorez: mihiztadura 1 iz. ensambladura, machihembrado, Labayru: mihiztadura 1 ensambladura, machihembrado.; NolaErran: 0 / Euskalterm: mihiztadura, aho-zirikako mihiztadura, miru-buztan formako mihiztadura (Industr. Termino onartuak dira; es ensamble, ensamble de caja y espiga; ensamble de cola de milano).

mihiztatu, mihizta, mihiztatzen 1 du ad. Mekan. Bi pieza ahokatu, baten mihia bestearen ahoan sartuz. Elkarrekin mihiztaturiko oholak. 2 du ad. Inform. Hizkuntza sinbolikoan dagoen programa makinak uler dezakeen lengoaiara itzuli.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berria eta, lantaldearen ustez, egokia.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

mihizta, mihiztatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Mek., Inform.

Euskaltzaindiaren Arauak

Viscum album.

Landare eta animalien taxonomi izena

(ik. Izendegia): Viscum album.

Jatorrizko forma

mihuri "alea".

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. g.er.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

'mingotsa'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Gip. Ik. mingots.

Euskaltzaindiaren Arauak

'mingostasuna'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Gip. Ik. mingostasun.

Euskaltzaindiaren Arauak

mikaztu, mikatz/mikaztu, mikazten. da/du ad. 'mingostu'.

Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

mikaztu, mikatz/mikaztu, mikazten.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Gip. Ik. mingostu.

Jatorrizko forma

mikelete (Gipuzkoa).

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mikologo 4: SM EiSet ("Gure herrian perretxikuak deitzen ditugu [...] Eta horiek biltzeko zaletasuna dutenei, mikologoei, Eibarren "perretxikutalaria""), M. Lorda ("Zenbait mikologorentzat, espezie hontako barietate dena"), E. de Miguel 2 ("Nahiz eta mikologo batzuen ustez jangarria izan [...] Mikologo guziek ez dute ezaugarri bera hautatzen sailkapena egiteko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mikologo : AB50 1, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mikologo : ElhHizt (Biol.), HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal mikologo / mycologe formen ordainak: mikologo : ElhHizt (Biol.), HiruMila; onddo-jakintsü : Casve FE; perretxikozale : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. HiztHand, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): mycologue; it (S. Carbonell): micologo, dotta in micologia // Ez dugu aurkitu ap. en (Collins), de (Langenscheidts).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-s grekotikoetan.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. mikroi.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. mikroi.

mikro 28: Estitxu Eizagirre (“mikroak hasieran ez zuela funtzionatzen”), Eider Rodriguez (“mikroa itzalita”), Iñigo Astiz 2 (“mikrorik gabe, entxuferik gabe”, “Ordorikak mikroa hartu”), Oier Guillan (“Hegoak mikroarekin hitz egiten du”), Beñat Zamalloa (“mutilan mikrora”), Fredi Paia (“isiotu mikroa”), Hur Gorostiaga (“ministroa mikro eta kamarez lagundurik”), Itxaro Borda 2 (adib.: “gazteak mikroa eskuan”), Harkaitz Cano (“bajuegi geratzen zaion mikrora”), Xabier Lasa 2 (“Faktoria-ko mikroan sumatzea opa diogu Manu Etxezortu esale finari”, “mikroa eta biak bakartasunean ordubetez), Urtzi Urkizu 4 (adib.: “mikro aurrean kantatzea gustatzen al zaizu?”), Nora Arbelbide 2 (adib.: “euskaraz mintzatzea mikroetan”), Aitor Renteria (“mikro antenek 20 kilometroko hedadura har dezakete”), Andoni Tolosa (“bertan grabatu zuten lana hamar mikro eta ordenagailu eramangarri baten bidez”), Irati Anda (“Ahotsaren tonua, mikroaren garaiera”), EiTB 6 (adib.: “gitarrak eta mikroak”, “Ondo agertu du Txetxu Urbietak mikro aurrean”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: mikro 87: Berria 24 (adib.: “modernoa izateko mikroa erabili behar dugu”, “mikroaren aitzinean”), Herria 9 (“mikrotik zenbait hitz erranen ditu euskaraz”), Andoni Egaña 2, Jon Muñoz 9, Edorta Jimenez 2, Koldo Izagirre 12, Fernando Morillo 2, Itxaro Borda 7, Ramuntxo Etxeberri 6, Pello Zabala, Harkaitz Cano, Unai Iturriaga 4, Iñigo Aranbarri, Joxan Elosegi, Iñaki Iñurrieta, Pako Aristi 2, Aurelia Arkotxa, Eneko Bidegain, Menane Oxandabaratz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "mikro=mikrofono".

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

erabilia da, eta hedatua.

Laburdura sarrerarik ez dagokiona

laburdura (edo hitzaren zatia).

Kategoria

iz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

mikro aurrean kantatu zuen.

LBeh (2014-04-03): mikrobiologiko 139: Elhuyar 12 (adib.: “Azterketa mikrobiologikoak eskuko berogailu batekin eta laminokultiboekin egin genituen”), Consumer 116 (adib.: “Azpimarra dezagun, nolanahi ere, egoera mikrobiologikoari dagokionez, legeak ez duela patea berariaz arautzen”), Berria 4 (adib.: “Medikuak analisi mikrobiologikoak egin zizkion bikoteari, eta gripea zutela baieztatu”), EiTB 5 (adib.: “Bien bitartean 3 urteko eta 18 hilabeteko beste bi haurren meningitis kasuak baieztatzeke daude oraindik, eta ikerketa mikrobiologikoen zain dira”), Argia (“Analisi fisiko-kimikoak, mikrobiologikoak eta, garrantzitsuenak, organoelektrikoak, burutzen dira guztia aztertzeko”), DiarioVasco (“Aurrerakuntza teknologiko garrantzitsua izan ziren 50-60ko hamarkadan, sulfitoek ardoaren bizia luzatu eta gora-behera mikrobiologikoak ekiditen baitzuten”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu mikrobiologiko formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es microbiológico / fr microbiologique: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: mikrobiologiko, mikrobiologia-.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

analisi mikrobiologikoa.

LBeh (2014-04-03): mikrobiologo 35: Elhuyar 23 (adib.: “Hori gainditzeko, Britainia Handiko Elikagaien Ikerketa Institutuko mikrobiologoek hesteetako bakterio bat genetikoki eraldatu dute, sendagaia (proteina bat) sortu eta aska dezan. Eta emaitza onak lortu dituzte”), Berria 2 (adib.: “Mikrobiologoek uste zutena berretsi dute Kanadako eta Alemaniako ikerlari batzuek”), EiTB 7 (adib.: “Mikel Alvarez mikrobiologoa, medikuntza prebentiboko irakaslea eta Mondragon Taldeko osasun arlo zuzendariak, A gripea eta bidaia osteko gaixotasunen inguruko xehetasunak eman ditu”), Argia (“Shiv Chopra Kanadako Osasun Zerbitzuko mikrobiologo ohia”), DiarioVasco 2 (adib.: “Usurbilen Roberto Cavallo mikrobiologoa izango da hizlaria”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: mikrobiologo : Berria 2 (adib.: “1965an, bestalde, Harold Morowitz mikrobiologoak bakterio sinpleak aztertzea proposatu zuen”), Juan Garzia (“Luzaroan, bakterioen eta birusen atzetik ibiliak dira mikrobiologoak eta medikuak, haiek jorik eritasun kutsakorren erantzuletzat”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es microbiólogo / fr microbiologiste: Elhuyar: (Biol.) mikrobiologo / Nolaerran: - / Zehazki: (persona) mikrobiologialari / Labayru: - / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta besterik gabe onartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.