Harremana

    Euskaltzaindiaren Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Hiztegi orokorrak
    4. Euskaltzaindiaren Hiztegia

    517 emaitza hi bilaketarentzat - [1 - 100] bistaratzen.

    hi
    izord. Singularreko bigarren pertsonaren izenordaina, hitz egiten ari denak aurrean duen entzulea adierazten duena. (Lagunarteko hizkeran baizik ez da erabiltzen). Ik. zu; heu. Hi heldu haiz lehen. Hi haiz mutila, hi! Hi haiz hi, gezurtia. Hi, Pello, zertan ari haiz? Aizak, hi! Hi heu haiz okerrena. Hik galdu behar gaituk. Ez dagokik hiri auzi hori konpontzea. Hire etxea erre dinagu. Ez dutela hirekin joan nahi. Orain hireak egin din. Hi bahaiz, ni banauk.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Esaera zaharrak

    Elur-melur, ez nauk hire beldur; etxean badiat arto eta egur. Erakuts iezazkidak heure lagunak, nik gero hiri heure atunak. Hi arraza handiko, ni seme jauregiko; egur hori nork digu hautsiko?. Hiretzat nahi ez duana ez besteri opetsi.

    Aztergaia: hi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:Hletra
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    hika.

    bereak (nireak, hireak...) eta asto beltzarenak (entzun, esan...)
    ad.-lok. Berebizikoak, egundokoak (entzun, esan...). Bereak eta asto beltzarenak entzun beharko zizkidan lotsabako horrek. Jakina, bereak eta asto beltzarenak erran dizkiot alproja horri. Isilik egoteko?, ez nireak eta asto beltzarenak bota gabe. Gureak eta asto beltzarenak aditurik gaude.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    bereak (nireak, hireak...) eta bi (entzun, esan...)
    ad.-lok. Berebizikoak, egundokoak (entzun, esan...). Ik. bereak (nireak, hireak...) eta asto beltzarenak (entzun, esan...); bereak (nireak, hireak...) eta bost (entzun, esan...);  + epelak entzun; gorriak ikusi; kristorena(k) egin; kristorena(k) eman; kristorenak entzun; kristorena(k) esan; kristorena(k) harrapatu; kristorena(k) hartu; elorrio(ak) ikusi. Aditu behar dizkit bereak eta bi. Zer esanik asko ez duen bertsolariak bereak eta bi ikusi beharko ditu aukeratu duen egitura luzea itxuraz betetzeko. Bereak eta bi egin bazituen ere, Henryk ez zuen modurik aurkitu izurriari aurre egiteko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    bereak (nireak, hireak...) eta bost (entzun, esan...)
    ad.-lok. Berebizikoak, egundokoak (entzun, esan...). Ari gara entzuten geureak eta bost. Argibideren bat edo beste itzuri bazaigu ere, ez da inoiz izan geureak eta bost ez ditugulako egin bilaketan. Ez dago gustura lantegian, bereak eta bost maiz aski esaten dizkiotelako. Bereak eta bost esango dizkiote elkarri, ez bata ez bestea ez baitira isilik egotekoak. || Ez dut ikusten inork gaitzesten dituenik horrelakoak eta bost hizkuntzaren aldetik.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    hialino
    adj. fis. Beira itxura duena, beiraren gardentasuna duena. Ik. beirakara.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hialino

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:39 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ez dugu aurkitu.

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    hialino 3: I. Aizpuru 2 ("Hostoak ia-eseriak, edukiz lehen foliolo-parea zurtoinetik oso hurbil; folioloen ertza hialinoa, transluzidoa", "Hostoetan 2-6 foliolo-pare, 2-10(15)x(1)2-7 mm, eliptikoak edo obobatuak, +- mamitsuak, ertzean hialinoak eta transluzidoak"); UZEI ("Hiru kartilago-mota bereizten dira: hialinoa, elastikoa edo malgua eta fibrokartilagoa, substantzia interstizialeko zuntzen arabera").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    hialino : HiztEn; Euskalterm 4 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec; AB38; AB50; LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    hialino : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt; EskolaHE; HiruMila; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Jakite-arloak

    Fis.

    hialuroniko
    adj. biokim. Ik. azido hialuroniko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Azpisarrerak

    Aztergaia: hialuroniko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2021-04-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    azido hialuroniko azpisarrera proposatu denez, honek ere sarrera beharko du, “adj. Kim.” markarekin soilik bada ere.

    hiato
    1 iz. hizkl. Bi silabatan banatzen diren bi bokalen segida. Hegoaldeko goi nafarreran, hiato batzuk silaba bakarrean (diptongo gisa) ahoskatzeko joera dago.
    2 iz. anat. Irekidura, arteka.
    3 iz. geol. Sekuentzia estratigrafiko bateko etena, higadurak edo sedimentaziorik ezak sortua. Higadura hiatoak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hiato

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    hiazinto
    iz. Zitoriaren familiako landare erraboilduna, hosto mehe eta luzeak, eta lore zuri, urdin, arrosa edo horiak, lurrintsuak eta mordoetan bilduak, dituena (Hyacinthus sp. ). Hantxe geratu zen nire gaztaroa, hiazintoz jositako sakanetan, txilarrez betetako tontorretan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hiazinto

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    «hiazinto v. jazinto». // jazinto (Lcc), hiazinto, jazint(a), jaxinto (T-L), jakinto, jakintu. 1. "Jacinto piedra, aarri preziadua jazintoa" Lcc. "Hyacinthe" T-L. - Suzko eta iazintezko eta sufrezko halakretak. Lç Apoc 9, 17 (He hiazintazko, Ur (G), IBk jazintozko, Ip jazintezko, BiblE hiazinto; TB maredinharrizko, Ur (V) moredin koloreko, Dv moredinezko, Ol, IBe ubel). Zibitatearen murraillako fundamentak ziraden harri preziatu guziaz ornatuak: [...] hamekagarrena, iazintez. Lç Apoc 21, 20 (He hiazintezkoa, Ur (G), IBe jazinto, Ip jazinta, Ol yakinto, IBk jazintozko, BiblE hiazintoz). [Amaikagarren arri-errenkada] kazmin kolorea duana, eta deitzen dio Jazinto. AA III 580s (v. tbn. 351). 2. (Lcc, msLond ap. A, T-L), jakintu. Jacinto (flor). "Muscari, plante", "jacinthe" T-L. - Egingo dituzu amar kortiña liño fiñ biurtuzko eta jazintozko, eta purpurazko. Ur Ex 26, 1 (Dv moredin, Ol ubel, BiblE more). Ereiñotz eta iakintu gorri leunak. "Suave rubens hyacinthus". Ibiñ Virgil 39. Bere saiets zuriz iakintu guriak lorrinduz. Ib. 49.

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Ez dugu aurkitu ap. ZTC-EPG.

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    Hyacinthus sp.

    Landarea adierakoa arautua dago, eta mineralaren adierakoa ere jasotzekoa da, lantaldearen ustez: «hiazinto 1 iz. Hyacinthus sp. 2 iz. Miner.»

    Lantaldearen irizpideak
    Nazioarteko forma da

    nazioartekotasunak agintzen duen forma.

    Informazio osagarria
    Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

    Mineralak.

    Informazio lexikografikoa
    Landare eta animalien taxonomi izena

    Hyacinthus sp.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-10-30): Onartua hiazinto 1 iz. Hyacinthus sp. 2 iz. Miner.

    hibernatu, hiberna, hibernatzen
    du ad. Zenbait animaliak, neguko hotz gogorrei aurre egiteko, loaldi luzea egin, gorputzeko tenperatura eta funtzio metabolikoak oso maila apaletan mantenduz. (nor osagarririk gabe). Gaixo dagoenetik ez du lo besterik egiten; hibernatzen ari den hartza ematen du. Urriaren amaieratik apirilaren amaiera arte hibernatzen dute animalia hauek, lur azpian egindako gordelekuetan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hibernatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

    mailegu onartzekoen minimoa betetzen du, eta lantaldeak ez du ordain egokirik ezagutzen.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    hiberna, hibernatzen.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    du ad. (nor kasurik gabea).

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E301]: [nire ustez sartzekoa da] (1995-07-10)

    hibernazio
    iz. Hibernatzea; hibernatze egoera. Animalia batzuk, hartza adibidez, odol berokoak dira urtearen parterik handienean, baina odol hotzeko bihurtzen dira neguko hibernazioan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     

    Aztergaia: hibernazio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    hiberniar
    1 adj. Hiberniakoa, Hiberniari dagokiona.
    2 iz. Hiberniako herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hiberniar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-04-15 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
    Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2007-12-11

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    Hibernia / hiberniar.

    Lantaldearen irizpideak
    Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

    Teknizismoa (cf. orogeniak).

    Informazio osagarria
    Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

    Aroak; -tar osaerakoak

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko bilkura (2015-06-26): Isildua.

    hibridatu, hibrida, hibridatzen
    1 da/du ad. Arraza edo barietate desberdinetako animaliak edo landareak, berez edo artifizialki, gurutzatu. Arrazak nahasten eta hibridatzen ari dira etengabe. Fruitu batzuk (sagarrak, aranak, mahatsa), Ipar Amerikako aldaera basekin hibridatuz hobetu ditugu.
    2 da/du ad. Arte edo kultura motez eta kidekoez mintzatuz, elkarren ezaugarriak nahasi. Hibridatzen den kultura edo hizkuntza bati ere gauza bera gertatzen zaio, ugalketarako indarra galtzen du.
    3 da/du ad. biol. Harizpi bakarreko bi azido nukleiko osagarrirekin harizpi bikoitzeko azido nukleiko artifiziala eratu. Orduan, harizpi bakarreko DNA txikia hibridatu egiten da birusaren RNA molekularen beste muturrarekin. Hibridatu gabeko RNA.
    4 da/du ad. kim. Orbital atomiko bi edo gehiago, molekulan dituzten simetria-ezaugarriak hobetzeko, konbinatu. Geometria hori lortzeko, karbonoaren 2s orbitala hiru 2p orbitalekin hibridatzen da. Karbono atomo horiek berriz hibridatu behar dira.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hibridatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    hibrida, hibridatzen.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    da/du ad.

    hibridazio
    iz. Hibridatzea. Naturan ere gerta daiteke arrazen arteko hibridazioa. Azido nukleikoen hibridazioa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hibridazio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua
    hibrido
    adj./iz. Hibridaziotik sortu dena. Bekatariak tormentatzeko ardura duten munstro ikaragarri horiek naturaz kontrako hibridoak dira: erdi arrain, erdi txakur; erdi gizon, erdi txori. Latina bihurtu zen sortzear zegoen Mendebaldeko kultura hibridoaren hizkuntza ofizial.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hibrido

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:27 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E301]: [nire ustez sartzekoa da] (1995-07-10)

    hidatidiko
    adj. med. Kisteez mintzatuz, txakur-teniaren larbak gizakiaren eta beste zenbait ugaztunen ehunetan eragindakoa. Kiste hidatidikoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidatidiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Jakite-arloak

    Med.

    hidatidosi
    iz. med. Kiste hidatidikoek eragindako eritasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidatidosi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Zerrenda osagarriak

    NekHizt: Sin. kiste hidatidiko.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Jakite-arloak

    Med.

    hidra
    1 iz. Ur gezetako polipoa, bi zentimetro ingurukoa, zelula erregarriak dituzten garroz hornitua dena (Hydra sp. ).
    2 iz. Greziako mitologiako munstroa, moztu ahala berriro sortzen ziren zazpi buru zituena. Heraklesek, istripuz, Hidraren odolarekin pozoitutako gezi bat jaurti zuen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidra

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Sektore jakin bateko informazioa

    Ik. Izendegia: hidra: Hydra sp.; ur gezatako hidra: Hydra viridis.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Landare eta animalien taxonomi izena

    Hydra sp.

    hidratatu, hidrata, hidratatzen
    1 du/da ad. Gai bati edo gorputz bati ura erantsi edo eman. Barazkiek gorputza hidratatzen eta toxinak kanporatzen laguntzen dute. Azala hidratatu. Gaixoak hidratatu egin behar dira, galdutako likidoak berreskuratzeko.
    2 da/du ad. kim. Urarekin konbinatu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidratatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    hidratatu, hidrata, hidratatzen. du ad.

    hidratatzaile
    adj. Hidratatzen duena. Krema hidratatzailea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidratatzaile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

    forma berri lantaldeak proposatua.

    hidratazio
    1 iz. Gai bati edo gorputz bati ura eranstea edo ematea; horren ondorioa. Ura garrantzitsua da larruazaleko hidratazio mailari egoki eusteko. Hidratazio egokiak mukosak ez lehortzea dakar.
    2 iz. kim. Urarekin konbinatzea. Merkurio ioiek hidratazioa katalizatzen dute.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidratazio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    hidrato
    iz. kim. Elementu edo konposatu baten eta ur molekula baten edo gehiagoren arteko konbinazioa. Zetonei ura gehitzen zaie hidratoak eratzeko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrato

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Maileguen egokitzapen sistematikoa

    -ato Kim.

    hidraulika
    iz. fis. Fisikaren adarra, isurkarien propietate mekanikoak aztertzen dituena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidraulika

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    hidrauliko
    1 adj. Hidraulikari edo urari dagokiona. Energia hidraulikoa.
    2 adj. Uraren bidez higitzen edo aritzen dena. Turbina hidraulikoari esker, energia hidraulikoa energia mekaniko bihurtzen da. Zentral hidraulikoak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrauliko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:15 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    hidriko
    adj. Lurrazaleko urarena, ur horri dagokiona. Balantze hidrikoa. Erreka eta errekasto guztiak ere gainetik igaro dituzte AHTko lanek; sistema hidriko guztia eraldatu du horrek.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh80 2020-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu hidriko formarik.

    hidriko 80: Aizu 2, Argia 8, Berria 12, Deia 2, EiTB 5, Elhuyar 5, Consumer 12, Espainiako Gobernua 4, Goiena, Gomylex 2, Jakin, Laneki 22, UEU 2, Uztarria 2.

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    hidriko 4, Berria.

    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    Euskalterm: ura atxikitzeko gaitasun, urari eusteko gaitasun (TN, capacidad de retención hídrica, Nekazaritza), urak eragindako higadura (TN, erosión hídrica, Ingurumena), ur-baliabideak (TN, recursos hídricos, Ingurumena); balantze hidriko (balance hídrico, Medikuntza), ekonomia hidriko (economía hídrica, Biologia)…

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabilia, nazioartekoa eta sarrera gisa jasotzekoa.

    hidrodinamika
    iz. fis. Mekanikaren alorra, isurkariek eragiten dituzten indarrak aztertzen dituena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrodinamika

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    hidrodinamiko
    adj. Hidrodinamikarena, hidrodinamikari dagokiona. Energia hidrodinamikoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrodinamiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    hidrodisolbagarri
    adj. kim. Uretan disolba daitekeena. Hala ere, ez dugu ahaztu behar, gaztari gazura kentzean, bertan disolbaturik dauden bitamina hidrodisolbagarriak eta laktosa galtzen direla. Anestesiko hidrodisolbagarria.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrodisolbagarri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh70 2022-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    LB: 69; ETC: 50.

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Elhuyar: hidrodisolbagarri izond. (Kim.) hidrosoluble, Adorez: 0; Labayru: hidrodisolbagarri 1 adj. hidrosoluble; NolaErran: 0 // Euskalterm: eu hidrodisolbagarri; es hidrosoluble; fr hydrosoluble; en water-soluble; ZTHB-Kim: 0.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabilia eta jasotzekoa. Bitaminekin lotutako adibideren bat jasotzea komeni da.

    hidroelektriko
    adj. Uraren indarra erabiliz energia elektrikoa lortzen duena; energia elektriko horri dagokiona. Zentral hidroelektrikoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidroelektriko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:33 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    hidrofilo
    adj. Ura erraztasun handiz xurgatzen duena. Kotoi hidrofiloa. Molekula hidrofiloak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrofilo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    hidrofobia
    iz. Urari neurriz gaineko beldurra izatea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrofobia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    hidrofugo
    adj. Materialez mintzatuz, hezetasuna xurgatzen edo hartzen ez duena. Adreilu hidrofugoak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    hidrogel
    iz. Polimero hidrofilo bigun eta elastikoa, ura xurgatzean nabarmen handitzen dena, baina forma galtzen ez duena. Aurrena moldeak sortu dituzte, eta gero hidrogelez bete dituzte; horrela, globulu gorrien itxura, neurria eta malgutasuna duten hidrogelezko milaka partikula egin dituzte.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrogel

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-09-09 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh60 2022-12-13 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    LBeh (2014-04-03): hidrogel 45: Elhuyar 39 (adib.: “Hidrogelek, hidro aurrezkiak adierazten duen moduan, urarekiko afinitatea dute”, “zelularen barnean dagoenean, pH-aren aldaketarengatik hidrogela puztu egiten da, eta, hortaz, farmakoa askatzen du”), Berria 4 (adib.: “Hidrogelak sare formako polimeroak dira”), Argia 2 (adib.: ”Materiala hidrogela da, hau da, lentillen osagai bera, baina askoz ere elastikotasun eta erresistentzia handiagoak ditu”). // LB: 60 (Elhuyar 41, UEU 12); ETC: 41

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    EPG: ez dugu aurkitu hidrogel formarik.

    Zerrenda osagarriak

    BerriaEL2013: -.

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 / Euskalterm: hidrogel, hidrogel fisiko, hidrogel injektagarri, hidrogel kimiko.

    Lantaldearen irizpideak
    Geroago erabakitzekoa da

    Ez dago hain hedatua eta oraingoz ez da sartuko.

    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabilia eta jasotzekoa.

    hidrogenatu, hidrogena, hidrogenatzen
    da/du ad. kim. Hidrogenoarekin konbinatu. Soja olioa, industrian erabiltzeko, askotan hidrogenatu egiten da, eta prozesu horretan, osasunarentzat kaltegarriak diren koipeak sortzen dira. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Koipe hidrogenatuek luzaroago irauten dute zaharmindu gabe.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrogenatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z7:HBL 2014-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    LBeh (2014-04-03): hidrogenatu 68: Elhuyar 5 (adib.: “trans azidorik sortu gabe olioak hidrogenatzeko metodo bat argitaratu du Kaliforniako Unibertsitateko Francisco Zaera kimikariak”), Consumer 58 (adib.: “Aditiboei dagokienez, osagaien zerrenden arabera, Friper eta Act II dira horiek gehitzen ez dituzten bakarrak, beharbada beren landare koipe hidrogenatuek produktua hobeto kontserbatzen dutelako”), Berria (“Eroskik trans koipeak, hau da, partzialki hidrogenatutako landare koipeak, kendu ditu bere markako produktuetatik”), Argia 4 (adib.: “Azkenik, partzialki hidrogenatutako gantzak dauzkagu”).

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    EPG: ez dugu aurkitu hidrogenatu formarik.

    Zerrenda osagarriak

    BerriaEL2013: -.

    Erdara/euskara hiztegietako datuak

    es hidrogenar / fr hydrogéner: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: (Kim.) hidrogenatu / Labayru: - / Adorez5000: hidrogenatu.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Adierazle oso erabilia kimikan.

    Informazio lexikografikoa
    Aditzoinaren erabilerak

    hidrogenatu, hidrogena, hidrogenatzen

    Aditz-erregimena

    da/du ad.

    Jakite-arloak

    Kim.

    hidrogeno
    iz. Kolore eta usainik gabeko gasa, izadiko gairik arinena (H; zenbaki atomikoa, 1). Hidrogenoak, oxigenoarekin elkartuz, ura ematen du. Hidrogeno bonba.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrogeno

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2009-05-14

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    hidrogeno: LurE-Harluxet.

    Sektore jakin bateko informazioa

    Laburtzapenen hiztegian: H.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    hidrogeno: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.

    Informazio osagarria
    Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

    Elementu kimikoak.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E124]: [ik. "g/j grafiak" —] (1994-05-20)

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.

    hidrogeologia
    iz. geol. Geologiaren adarra, lurrazaleko eta lurrazpiko ur gezak aztertzen dituena. Marteko hidrogeologia aztertuko du Phoenix espazio zundak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrogeologia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Jakite-arloak

    Geol.

    hidrogeologiko
    adj. geol. Hidrogeologiarena, hidrogeologiari dagokiona. Ikerketa osatzeko, azterketa hidrogeologikoa egingo dute, klimak aztarnategian zer-nolako eragina duen ikusteko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrogeologiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:37 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    hidrogeologiko EB 3: F.M. Ugarte, Kobie 1980: "Hidrogeologiko maparen zeinuak", "UNESCO-k atera zuen zerrenda bat, mundu guztiko hidrogeologiko-mapak zeinu berdinak erabili zezaten", "Geologiazko zeinuak beltzean aurkeztuko dira, aldiz, beste margo batzutan, hidrogeologiko lanetarako ulergarri bezela behar ba dira, margoak internatzional erara, ahalik eta gehien moldatu beharko dira.

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    hidrogeologia : Euskalterm 2 (Hidrogeologi Bulegoa); hidrogeologiko : AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    hidrogeologia : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Jakite-arloak

    Geol.

    hidrografia
    1 iz. Geografiaren adarra, lurrazalean ura nola dagoen banatua eta eratua aztertzen duena.
    2 iz. Lurralde edo eskualde bateko uren multzoa. Lan horretan, Ingalaterrako fauna, flora, hidrografia eta orografia jasorik dago.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrografia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    hidrografiko
    adj. Hidrografiarena, hidrografiari dagokiona. Ebroko Konfederazio Hidrografikoa. Iparraldeko plan hidrografikoa. Ur errotak ere erabili izan dira eta horretarako sare hidrografiko egokia behar da.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrografiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:22 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    hidrokarburo
    iz. Karbonoz eta hidrogenoz osaturiko gai konposatua. Butanoa hidrokarburo asea da. Bentzeno hidrokarburoak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrokarburo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Maileguen egokitzapen sistematikoa

    -uro Kim.

    hidrolisi
    iz. kim. Gai organiko baten molekulak uraren bidez zatitzea eta, ondorioz, atal batek uretatik H+ ioi bat irabaztea eta besteak gainerako OH- ioia hartzea. Proteinen hidrolisitik lorturiko aminoazido askeek bi erabilera dituzte: (...).
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrolisi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    hidrolizatu, hidroliza, hidrolizatzen
    du ad. kim. Gai organiko baten molekulak hidrolisi bidez zatitu. Zenbait bakteriok zelulosa eta antzeko polimeroak hidrolizatzen dituzte, eta, ondorioz, azukreak sortzen dituzte.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrolizatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2003-04-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    hidrolizatu (eta hidrolisatu) 4: J. Jauregi ("Tarte sinaptikoan aurkitzen dira transmisorea hidrolisatuko duten entzimak"), I. Irazabalbeitia ("Aminak, berriz, erraztasun handiz hidrolisatzen dira"), UZEI ("Plasman agertzen den proteina [...] tronbinaren eraginez hidrolizatua eta polimerizatua gertatzen da"), BiolGeol/DBHO ("Landare-zeluletako almidoia [...] maltosan eta glukosa-unitateetan hidrolizatzen da").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    hidrolizatu : HiztEn (hidrolisia gertatu edo gertarazi), LurE (hidrolisia egin), Euskalterm 3 (ad. eta iz.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    hidrolizatu : ElhHizt (Kim.), EskolaHE (hidrolisia egin) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    hidroliza, hidrolizatzen.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    du ad.

    hidrologia
    iz. Lurreko urak eta beren propietateak aztertzen dituen zientzia. Zaragozako Unibertsitateko Hidrologia katedraduna. Hidrologia-planaren kontra eginiko txostena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrologia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Zerrenda osagarriak

    HezkAdmin: hidrología.

    hidrologiko
    adj. Hidrologiarena, hidrologiari dagokiona. Ikerketa hidrologikoak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrologiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    hidropesia
    iz. med. Gorputzeko barrunbe edo ehun batean likidoa pilatzea. Ik. edema. Han zegoela, zangoak eta belaunak handitzen hasi zitzaizkion hidropesiagatik, eta larriki gaixotu zen. Umeak lau urte zeramatzan hidropesiak jota.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidropesia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    hidrosfera
    iz. Lurreko ur masa, lurgaineko eta lurpeko urak barne. Uraren erresumari hidrosfera deritzo, eta ozeanoek osatzen dute ia-ia osorik. Atmosfera, litosfera eta hidrosfera.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrosfera

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    hidrostatika
    iz. fis. Mekanikaren alorra, geldirik dauden isurkarien oreka-egoera aztertzen duena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrostatika

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    Fis.

    hidrostatiko
    adj. fis. Hidrostatikarena, hidrostatikari dagokiona; geldirik dauden isurkariei dagokiena. Presio hidrostatikoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrostatiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:35 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    hidrotermal
    1 adj. geol. Ur termalen eraginez sortu dena. Itsas hondoko tximinia hidrotermalak ezagutzeak plaken tektonikaren teoria osatzen lagundu du.
    2 adj. Ur termalena, ur termala duena. Zor horren zati handi bat igerilekuak eta haren osagarri gisa eraikitako zentro hidrotermalak sortzen dute.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrotermal

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2017-02-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    LBeh (2016-10-26): hidrotermal 28: Elhuyar 20, Berria 6, EiTB, Argia.

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    EPG: hidrotermal 26, Berria.

    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    Euskalterm: hidrotermal.

    Zerrenda osagarriak

    BerriaEL2016: ez dugu hidrotermal formarik aurkitu.

    Lantaldearen irizpideak
    Nazioarteko forma da

    Aski nazioarteko forma da, eta onartzekoa. Adierak bereizi beharko dira. Batetik, Geol. markakoa (tximinia hidrotermal) eta, bestetik, osasunaren munduarekin edo lotutakoa (zentro hidrotermal).

    hidroxido
    iz. Metal bat OH multzoarekin batuz eratzen den gai konposatua. Ia metal guztiak konposatu gisa daude naturan, adibidez, oxido, hidroxido, karbonato, silikato, sulfuro eta sulfato gisa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidroxido

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

    Mineralak.

    hidroxilo
    iz. kim. Hidrogeno atomo batez eta oxigeno atomo batez osaturiko erradikal kimikoa, alkoholen, hidroxidoen eta beste hainbat gai konposaturen osagai dena. Hidroxilo erradikala oso erreaktiboa da eta zelulako edozein konposatu organiko oxida dezake berehalakoan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidroxilo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2003-04-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Jakite-arloak

    Kim.

    hidrozoo
    1 iz. Hydrozoa klaseko animalia, ur gazi edo gezetan, bakarka edo koloniak eratuz bizi dena, eskuarki, belaunaldi sexualen (polipo eran) eta asexualen (marmoka eran) txandakatzea izaten duena.
    2 iz. pl. Animalia horiek osatzen duten klasea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidrozoo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:20 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    hidruro
    iz. Osagaitzat hidrogenoa eta beste edozein metal edo ez-metal dituen gai konposatua. Hidruroa lortzeko oso metal astunekin konbinatu behar da hidrogenoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hidruro

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Maileguen egokitzapen sistematikoa

    -uro Kim.

    hiena
    iz. Afrikako eta Asiako ugaztun haragijalea, gautarra, txakurraren antza duena (Hyaeninae subfam.). Nola bizi elkarrekin hiena eta txakurra, aberatsa eta behartsua?
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hiena

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    Subfam. Hyaeninae.

    Informazio lexikografikoa
    Landare eta animalien taxonomi izena

    Subfam. Hyaeninae.

    hierarkia
    1 iz. Erakunde edo talde baten mailakako antolaketa; multzo baten osagaien mailakako hurrenkera. Hierarkiaren goren mailan. Eskubideen hierarkia.
    2 iz. Hierarkiaren arabera antolatutako erakunde edo talde bateko maila gorenean dagoen pertsona edo pertsona multzoa. Hierarkiaren erabakia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hierarkia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    hierarkiko
    adj. Hierarkiarena, hierarkiari dagokiona. Egitura hierarkikoetan oinarritutako gizarte feudala.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hierarkiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:26 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Zerrenda osagarriak

    EEgunk: "hierarkia, hierarkiko".

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    hierarkizatu, hierarkiza, hierarkizatzen
    du ad. Hierarkia jakin baten arabera antolatu. Guztia aldi berean idaztea ezinezkoa denez, ideiak banatu, hierarkizatu eta ordenan jarri behar dira. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Egitura hierarkizatua. Gizarte hierarkizatuetan bezala.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hierarkizatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:27 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    hierarkiko 1, Gç [galdera-markarekin emana OEH argitaratuan]: "Othoitzten zaitugu zure Relijione Sainduan konserbatzeaz, zure Pontife handiena eta elizan diren Hierarkiko Ordena gustiak".

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    hierarkiko 9 jaso dira: J. Ortiz de Urbina; UZEI 2; J. Kalzada; Demografia 1986; K. Fernandez 2; J.L. Agote; Elhuyar; hierarkikoki 1: J. Jauregi; hierarkizatu 8: Biztanleria 1987; UZEI 3; Azurm; Lantziri; Elhuyar; J.M. Iturralde; jerarkizatu 1: SEIE; hierarkizazio 4:cf. infra.

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    hierarka : HiztEn; hierarkhizagarri : DFrec 1; hierarkikeria : Euskalterm 1; hierarkiko : HiztEn; Euskalterm 13; hierarkikotasun : Euskalterm 1; hierarkikotu : Euskalterm 1; hierarkikotze : Euskalterm 1; hierarkismo : Euskalterm 1; hierarkizatu : AB38 1; HiztEn; Euskalterm 2; hierarkizazio : cf. infra // Ez ditugu aurkitu ap. AB50; LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    hierarka , hierarkiko , hierarkizatu : ElhHizt; HiruMila // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt; EskolaHE; Lur EF/FE eta EG/CE; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    hierarkiza, hierarkizatzen.

    Informazio lexikografikoa
    Aditz-erregimena

    du ad.

    hierarkizazio
    iz. Hierarkizatzea. Alderdiaren hierarkizazioari kontra eginez. Hierarkizazio horren jatorria, sexuaren araberako jokaera-estereotipoan dago.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hierarkizazio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2003-04-09 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    hierarkizazio (eta iherarkizazio, h. irudi) 4: J.M. Zabaleta ("Aurreko puntuan aipatu dudan hierarkizazio irudi hori bera baliatuz"), K. Olaetxea ("Espazioaren arkeologiak bultzaturiko kokapenen iherarkizazioari buruzko ikerketak"), J. Agirreazkuenaga ("Hierarkizazioa/Barne-funtzioa"), Argi idazteko ("Testuaren egitura bere osoan aztertu eta ideien hierarkizazioa eta nagusitasun/menpekotasun erlazioa garbiago ikusi ahal izango dugu"); jerarkizazio 1, P. Salaberri ("Ezaguna da baliabideen artean nolabaiteko mailakatze edo jerarkizazioak egin ohi zirela").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    hierarkizazio : AB38 1, Euskalterm 2 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

    Erdaretako formak

    fr (DLLF): hiérarchisation; en (Collins): hierarchical structuring, arranging in order (of importance) // Ez dugu aurkitu ap. it (S. Carbonell, L. Ambruzzi), de (Langenscheidts).

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    hieratiko
    1 adj. Sentimendurik ez mugimendurik adierazten ez duena. Jarrera hieratikoa. Aurpegi hieratikoa. Erdi Aroko lehenengo tailuetan irudi hieratiko gisa ageri da Andre Maria.
    2 adj. Idazkerez mintzatuz, antzinako egiptoarren idazkera hieroglifikoaren estilizaziotik sortu zena, papiro gainean idazteko gehien erabili zena. XIII. dinastiako testua, idazkera hieratikoz papiro batean idatzia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hieratiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Izenondo erreferentzialak

    -iko izond. erref.

    hieroglifiko
    adj. Hieroglifoz osatua; iluna. Idazkera hieroglifikoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hieroglifiko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    izond.

    Lantaldearen irizpideak
    Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta beste gabe onartzekoa

    izond. erreferentziala dateke, jatorriz; baina forma hori, eta ez oinarriko izena, da gure artean ezaguna eta erabilia, prentsan eta.

    hieroglifo
    1 iz. Egiptoko idazkera zaharrenetako ikurra. Balio ideografikoa duen hieroglifoa.
    2 iz. Ikur ulergaitza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hieroglifo

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    iz.

    hies
    iz. med. Giza immunoeskasiaren birusak eraginiko egoera klinikoa. Hiesak erasanda hil zen, gazterik. Hiesaren birusa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hies

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Jakite-arloak

    Med.

    hiesdun
    adj./iz. med. Hiesa duena. Guraso hiesdunen seme-alabak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: hiesdun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Zerrenda osagarriak

    EEgunk: "hiesdun. Hiesa daukana".

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -dun.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond. eta iz.

    Jakite-arloak

    Med.

    hifa
    iz. mikol. Onddoen mizelioa osatzen duten harizpi mikroskopikoetako bakoitza. Onddoaren hifak kizkurtu egiten direlako esaten zaio circinatum onddo horri.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: hifa

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh65 2022-09-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    LB: 64; ETC: 256.

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Elhuyar: hifa iz. (Bot.) (Mikol.) hifa, Adorez: hifa: iz. (Bot.) hifa, Labayru: hifa 1s.f. Mic. hifa; NolaErran: 0 / Euskalterm: hifa (Biol. hifa begetatibo, hifa begiztasun, hifa eskeletiko, hifa generatibo, hifa heterokariotiko…)

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabilia eta jasotzekoa dagokion markarekin.

    Informazio lexikografikoa
    Jakite-arloak

    Mikol.

    higadura
    1 iz. Urak, haizeak eta kideko elementuek lurrazalean eragiten duten higatzea. Higadura-zikloa. Itsasoak eragindako higadura.
    2 iz. Higatzea. Denboraren higaduratik libratzerik ez badut ere.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higadura

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higakor
    adj. g. er. Higatzeko joera duena, erraz higatzen dena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higakor

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Ongi eratua da

    behin jaso da OEHn (TB 1828koa), baina sistemaren araberako eratorria da.

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -kor.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Maiztasuna

    g.er.

    higanatu, higana/higanatu, higanatzen
    da ad. Hireganatu. Higana laster nintzakek pozik; ai, baina zelan higanatu ni?
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higanatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    higanatu, higana(tu), higanatzen. da ad.

    higanot
    iz. Frantziako Erresumako XVI-XVIII. mendeetako kalbinista. Leizarragak, bera higanota izan arren, ez zion Andre Mariari harako itsuskeria ezarriko.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higanot

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [I102]: "ala higanaut? Nik neuk klasikoetan bigarren forma ikusi dut beti" (1995-06-29)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E115]:  higanaut proposatu du.

     - [E115]:  higanaut Zub.

     - Erabakia: Batzordea (JAA, MA, IS): bere garaian erabaki zen.

     - Erabakia: (H2.2 / 2010-02-22): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzuliko higanot (forma bakarra aski da euskara batuan).

    higatu, higa, higatzen
    1 da/du ad. Zerbaitek, erabiltzearen ondorioz, berritan zituen nolakotasunak galdu; erabileraz hondatu. Ik. histu. Soineko maiz erabilia laster higatzen da. Burdina bera ere higatzen da emeki-emeki. Etxean egon balira ez zituzten zapatak higatuko eta hartu zuten akidura hartuko debalde. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Soineko histu eta higatuak.
    2 da/du ad. (Osasunaz, biziaz, edertasunaz edo kideko gauza abstraktuez mintzatuz). Aspaldi honetan osasuna higatua zuen. Zure edertasun ezin higatuzkoa. Lurralde bero hezeetan bere bizia higatzen. Lan gehiegiak adinak antzo higatzen du. Gazterik hil zen, lanak higatua. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Hitz higatuak.
    3 da/du ad. Ahitu. Fedea hedatzen higatu zituen bere indarrak. Aitoren semeek maite, gerlari handia, berrogeita lau urtez higatu bizia.
    4 da/du ad. Uraren, haizearen edo kideko elementuen eraginez, lurrazala gutxika-gutxika deseginez joan. Lurrazala fina da, urteen poderioz higatua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Ganibetak geztera higatzen, eta gezterak ganibeta. Zintzarri mihigabea holtzean higa.

    Aztergaia: higatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-07-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:Hletra

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    higatu, higa, higatzen. da/du ad.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    higatu, higa, higatzen.

    higatzaile
    iz./adj. Higatzen duena. Amodioa, gauza tristea, bihotzen higatzailea. Ene semea zapata-higatzaile handia da.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higatzaile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higialdi
    iz. Higitzea; zerbait higitzen den aldia. Gora eta beherako higialdietan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higialdi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -gi+a-.

    higiarazi, higiaraz, higiarazten
    du ad. Higitzera behartu. Errota hori higiarazten duen ura.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higiarazi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    higiarazi, higiaraz, higiarazten. du ad.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    higiarazi, higiaraz, higiarazten.

    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -gi+a-.

    higibera
    adj. Higikorra. Ur higiberen azpian.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higibera

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -bera/-kor.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    Forma baten adiera(k)

    higikorra.

    higidura
    iz. Higitzea, gauza baten egongune aldaketa. Ik. mugida; mugimendu. Izarren higidura. Higidura lasterra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    Azpisarrerak

    Aztergaia: higidura

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:MatHizt 1993-03-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH

    Bestelakoak
    Jatorrizko forma

    mugimendu, higidura.

    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    higidura-kantitate.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E210]:  higidura-kantitate edo higidura kantitate. 1- Zerrendatik kendu egitea. || 1- Teknizismoa da ("higidura erlatibo", "higidura periodiko" edota "higidura zuzen" diran bezalakoxeak)

     - Erabakia: (H2.2 / 2010-02-22): Onartu egin da ohargilearen eskabidea, eta ez da oraingoz azpisarrerarik aipatuko.

    higidura browndar
    iz. fis. Fluido batean suspentsioan dauden partikulek duten zorizko higidura.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    Loturak
    higiene
    iz. Osasuna zaintzeko eta hobetzeko printzipioen eta ariketen multzoa. Ik. garbitasun. Higienea eta infekzioen kontrola etorri ziren hemeretzigarren mendean. Higiene faltagatik. Higiene arazoak. Higiene eta osasun egoera txarrean.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higiene

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:11

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    higiene (Vill); hijiene (Kk, Arti), hijieniko (Kk); papel ijieniko (SM).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    higiene 32, higieniko 2, higienista 1; hijiene 1, paper hijieniko 1: denak EB-EgAs.

    Bestelakoak
    Jatorrizko forma

    higiene, (osasunbide).

    Informazio osagarria
    Maileguen egokitzapen sistematikoa

    g/j

    higieniko
    adj. Higienearena, higieneari dagokiona. Alde higienikoak eta ekonomikoak kontuan hartuz.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    Azpisarrerak

    Aztergaia: higieniko

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higienista
    iz. Higiene gaietan eta higiene teorien aplikazioan aditua den pertsona. Mediku higienista. Teoria higienistak. XVIII. eta XIX. mendeetako higienistak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higienista

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    higienista 1, A. Artiñano ("Sailak hauek dira: terapeuta, pediatra, higienista eta odontologoa"); cf. izond. ap. I. Galarraga ("ongi ikus dezakegu soilki Silvestre Perezen Planoa egokitzen zaiola zehaz-mehatz geografiari, gainerakoek orientabide higienista eta idealari atxikitzen zaizkio").

    Bestelakoak
    Zerrenda osagarriak

    EEgunk: "higiene († hijiene), higieniko, higienista".

    Informazio osagarria
    Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

    -ista.

    higiezin
    1 adj. Ezin higituzkoa. Ik. higigaitz. Harkaitz higiezinaren gainean.
    2 adj./iz. Ondasunez mintzatuz, leku batetik bestera higi edo eraman ez daitekeena (adibidez, lurrak eta eraikinak). Ondasun higigarriak eta higiezinak. Ondasun higiezinen gaineko zerga. Higiezinen merkatua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higiezin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    izond.

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -gi+e-.

    higigaitz
    adj. Ia higiezina. Errotako harri higigaitza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higigaitz

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -gi+g-.

    higigarri
    1 adj. Higi daitekeena. Itsaspekoak, kanpoaldean, olatuen indarra baliatzea ahalbidetzen duen hegal higigarri multzo bat du.
    2 adj. Ondasunez mintzatuz, higiezina ez bezala, leku batetik bestera higi edo eraman daitekeena. Ondasun higigarriak eta higiezinak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higigarri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:35 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Zerrenda osagarriak

    PFGZ: "higigarri / Balore higigarrien titular: Titular de valores mobiliarios; Higigarrien kapital: Capital mobiliario; Higigarrietako inbertsio: Inversión mobiliaria".

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    izond.

    higika
    adb. Higituz. Bi begi bizi beti higika dabilzkio.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higika

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -ka aditzekin.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    adlag.

    Forma baten adiera(k)

    higituz.

    higikari
    1 adj. Higitzen dena, higikorra.
    2 iz. fis. Higitzen ari den gorputza. Higikari baten ibilbidea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higikari

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higikera
    iz. Higitzeko modua. Izarrek bi higikera dituzte: bata, bere ardatzean biraka, (...).
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higikera

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    (h)igikera : Gazt MusIx, Zait Plat; MEIG IX; igiera : Gazt MusIx.

    higikor
    adj. Higitzeko joera duena. Ik. mugikor. Adar higikorretan. Aldakorra da gogoa, higikorra, berez, nahimena. Uraren ispilu higikorrera begira. Hondar higikorretatik urruti.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higikor

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higikortasun
    iz. Higikorra denaren nolakotasuna. Ik. mugikortasun. Koralak itsasoko arroka bati loturik ematen du denbora, ez du inolako higikortasunik, eta sortu den lekuan iraun beharko du bizi den artean.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higikortasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:43 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    higimen
    iz. Higitzeko ahalmena. Higimenik ez duten izakiak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higimen

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higitu, higi, higitzen
    1 da/du ad. Zerbait edo norbait egongunez edo kokalekuz aldatu. Ik. mugitu. Goazen, higi gaitezen. Ez dadila etxetik higi. Zangoak estekaturik, ezin zitekeen higi. Baina nork higi harri handia? Ez zituen higitu bere begiak. Dagoen tokitik higitu gabe. Ez da higitzetik gelditzen.
    2 du ad. Aritzera bultzatu. Kristauen bihotzak higitzeko. Haren etsenpluak prestu izatera higituko zaitu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higitu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:Hletra
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:04

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    higitu, higi, higitzen. da/du ad.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    higitu, higi, higitzen.

    higitzaile
    adj./iz. Higitzen duena. Indar edo kausa higitzaile ezezagunek mugituriko gorputzen mugimendua. O, izarren higitzaile handia!
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higitzaile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higitze
    iz. Zerbait edo norbait egongunez edo kokalekuz aldatzea. Ik. higidura. Ikusi al du norbaitek sekula arbolen higitzea baino higitze liluragarriagorik?
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higitze

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -tze.

    higuin
    1 iz. Norbaiti, batere gogoko ez duen edo pairagaitza gertatzen zaion zerbaitek edo norbaitek eragiten dion atzerakuntzazko sentipen bizia. Ik. nazka; narda. Baserriari higuina hartu zion. Bihotz askotan erlijioarenganako higuina erein zuten.
    2 adj. Ipar. eta naf. Higuingarria. Bizio higuin horretatik sortzen diren kalteak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higuin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: higuin izan. du ad.

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    higuin izan.

    higuin izan
    du ad.-lok. Atzerakuntza-sentipen bizia izan. Ik. higuindu. Higuin dut txerrikia. Higuin ditu haragiaren gutizia lohiak. Bekatuari ihes egiten zaio, berez higuin diren gauzei bezala. || Elkarri dioten higuin bizia.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higuin izan

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: du ad.

    higuina eman
    ad.-lok. Atzerakuntza-sentipen bizia eragin. Edari mingots, higuina ematen dutenak. Benetan, jasangaitza zait, higuina ematen dit. || Hori pentsatzeak nazka eta higuinik biziena ematen dio. Ez dit ezerk gorroto eta higuin gehiago ematen nekazari ardozaleegiak baino.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higuina eman

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2018-07-17 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    OEH: HIGUIN(A) EMAN (V-gip). Dar asco; producir repugnancia. "Igúiña emon, causar aversión" Iz ArOñ. "Pepinuak iguiña emoten dost" Elexp Berg. Nori emango ez dio igui alako konserba euli ito ta atsituz beteak? Mg CC 231. Edaari mingotx ta iguina emoten dabeenak. Mg CO 94. Marxen gaikeri (materialismo) zarpallak de los Rios-i iguin emoten dautso. Eguzk GizAuz 78. Higuina ematen zion amari. Osk Kurl 37. Sekretu-gordetzeak iguin ematen didalako. Berron Kijote 184. Gaur izena entzutiak iguin emoten daust. Gerrika 282

    adib: higuin 1 iz. Norbaiti, batere gogoko ez duen edo pairagaitza gertatzen zaion zerbaitek edo norbaitek eragiten dion atzerakuntzazko sentipen bizia. Ik. nazka; narda. Baserriari higuina hartu zion. Edari mingots, higuina ematen dutenak.

    higuina eman 5: Berria 4 (“Benetan, jasangaitza zait, higuina ematen dit; niregatik, uztazue”), EiTB (“Frizerri higuina emango lioke zurekin elkartzeko ideiak berak ere”).

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    higuin eman 1, Piarres Xarriton (“Loriak ez dio higuin ematen Arrazoiari, baina, hartarik sor daiteke”); higuina eman 15: Berria (“Ez naiz horretan sartuko: higuina ematen didate gazteen ekimenak instituzionalizatu nahi dituzten agintari guztiek”), Juan Garzia 2 (“Egia esatera, Hendrik ez zitzaidan sekula gustatu: lauretatik, hura zen gutxien gustatzen zitzaidana; une haietan, baina, berebat beldurra, amorrua eta higuina ematen zidan”), Lopez de Arana (“Nolanahi ere, eztabaidek higuina ematen didate”), Javi Cillero (“ez zuen saiakera libururik irakurtzen, Senekaren odolustearen ondorengoa bazen; ez zuen pentsamendu biguneko liburuxkarik irakurtzen, eta higuina ematen zioten bestelako pentsamenduek; ez zuen bidaia libururik irakurtzen, inperialista hutsak zirelakoan”), Joan Mari Irigoien (“Narda eta higuina eman zidan amak eta zerbait erraitekotan ere egon nintzen... baina ez zen oraino ene ordua...”), Koldo Izagirre 2 (“Himno guztiek, baita metalik gabe gaitaz jotakoek ere, higuina eman diezazuketen arren, segur naiz hunkitu eginen zaituela alargun horren fiertasun xaloak”), Joxean Agirre (“Neuri bederen, denboraren amaraunak estali dituen hondakin horiek higuina ematen didate”), Juan Martin Elexpuru (“Higuina eman zidan egoera hark, eta langintza lehenbailehen amaitzea erabaki nuen”), Elizen arteko Biblia (“badakizu higuina ematen didana erdaingabeekin eta edozein arrotzekin ezkontzeak”), Xabier Mendiguren Elizegi (“Beste teknika batzuk ere aditu izan nizkien koadrilakoei, baina ez nengoen oso seguru, eta higuina ematen zidaten, egia esan”), Asisko Frantzizko (“higuina ematen zioten maukek, amorrua txanoak, eta haren luzera eta laztasuna jasan ezineko zama iruditzen zitzaizkion”), Jon Muñoz (“Alemanez josita zegoan Paris, eta higuina ematen zidaan horrek”), Jasone Osoro (“Higuina ematen zigun”).

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Kolokazioa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, nazka eman bezala.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    Azpisarrera gisa jasotzekoa higuin sarreran.

    higuinaldi
    iz. Higuinezko aldia. Imajinatze hutsak eragindako gorputz osoaren astinaldi (eta zergatik ez, higuinaldi) baten ondoren.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higuinaldi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
    higuinarazi, higuinaraz, higuinarazten
    du ad. Higuintzera behartu. Betetasunak higuinarazi digu gozoa. Eskolan arbasoen hizkuntza higuinarazten zieten.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higuinarazi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    higuinarazi, higuinaraz, higuinarazten. dio ad.

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    higuinarazi, higuinaraz, higuinarazten.

    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -n(du)+a-.

    higuindu, higuin/higuindu, higuintzen
    1 du ad. Gorrotatu. Higuin dezagun bekatua. Nola higuinduko dugu Jesusek maitatu zuen lana? Higuintzen dut neure burua. Eta munduak higuindu gaitu, munduarenak ez garelako.
    2 du ad. Higuina eman. Bere hitz leun gezurrezkoez higuindu gaitu betiko. Okitu eta higuindu egiten nau hori entzuteak.
    3 da ad. Nazkatu. Orduantxe higuindu nintzen betiko. Hirietako bizitzaz higuindurik egon.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Txiroak arlotea higuin.

    Aztergaia: higuindu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:Hletra 1995-01-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    higuindu, higuin(du), higuintzen. du eta da ad.

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    higuindu, higuin(du), higuintzen.

    higuingarri
    adj. Higuina eragiten duena; gorrotagarria. Ik. nazkagarri; higuin 2. Usain txarreko piztia higuingarriak. Edari higuingarri bat. Higuingarri zait hari musu bat ematea. Bizimodu hau higuingarria da. Etsai higuingarrien mendean. Eskoletatik erlijioa kendu duen lege higuingarria.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higuingarri

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau75
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:11 1995-01-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

    -n(du)+g-.

    higuingarritasun
    iz. Higuingarria denaren nolakotasuna.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higuingarritasun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Ongi eratua da

    erabili gabea da, baina sistemaren araberakoa.

    higuintza
    iz. g. g. er. Higuina, nazka. Bekatuaren higuintza. Zuretzat higuintzarik baizen ez dutenei. Munduaren alderako higuintza santu batez. Bere buruaren kontrako higuintza. Higuintza itsu bat erregetasunari buruz. Higuintza hartu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: higuintza

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ik. OEH

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Maiztasuna

    g.g.er.

    Forma baten adiera(k)

    higuina, nazka.

    higuintze
    iz. Higuina hartzea, nazkatzea. Jainkoaren zerbitzuan ez da asetzerik eta ez higuintzerik.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: higuintze

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1999-12-14 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -tze.

    hihaur
    izord. Ipar. hi izenordainaren era indartua. (-r- bakunarekin). (Batez ere galdegaiaren lekuan eta nolabaiteko kontrakotasuna adierazi nahi denean erabiltzen da). Ik. heu; herori. Madarikatua hihaur ere! Hartan kondenatzen dukek hihaurek heure burua. Gaztetasuna hihauri joan baitzaik segur.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Ez har besterena, ez galtzera utz hihaurena.

    Aztergaia: hihaur

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-01-26 Lantaldeak erabaki gabe utzia

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    Ipar. hi izord.aren era indartua.

    Lantaldearen irizpideak
    Beste batzorde batek argitzekoa da

    Gramatika Batzordeari dagokio argibideak eskaintzea.

    Orrialde guztiak:
     

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa

    ORDUTEGIA
    9:00 - 14:00

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

    Bibliotekaren katalogoa Artxiboaren katalogoa
    ERAKUSKETA BIRTUALAK

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak