Euskaltzaindiaren Hiztegia

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Alfabeto grekoa

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

fibra iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, fibra-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. zuntz]

fibra 48; zuntz 2214.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

fibra 5; zuntz 287.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fibra h. zuntz. Zuntz haustura (kirol lesioa), zuntz optikoa".

Debekua bere horretan uztea proposatu da. zuntz forma finkatuta dago, baina badaezpada gomendioa mantentzea proposatu da.

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. zuntz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biokim.

LBeh (2013-06-10): fibromialgia 43: Consumer 10 (adib.: “Fibromialgia nozitzen duten pazienteek estres-egoerak saihesteari erabateko garrantzia eman behar zaio”), Berria 6 (adib.: “urteak igarotzen dira pertsona batek fibromialgia duela diagnostikatu arte”), EiTB 26 (adib.: “fibromialgiaren sintoma nagusiak hauek dira”), Argia (“neke horren atzean fibromalgia egon daitekeela ahaztu gabe ere”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: fibromialgia 5, Berria (adib.: “Fibromialgia sindrometzat hartzen da soilik, ez gaixotasuntzat”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es fibromialgia / fr fibromyalgie: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

LBeh (2014-04-03): fibrosi 39: Elhuyar 2 (adib.: “epe luzera eragin negatiboa izan dezaketela ikusi dute, fibrosi handiagoa eragiten dutelako”), Consumer 10 (adib.: “operatutako eskualdeko fibrosia, koadro mingarri iraunkorra eragin dezakeena”), Berria 26 (adib.: “Fibrosi kistikoa EAEko jaioberrien baheketa programan sartu dute, gaixoen bizi-kalitatea hobetu ahal izateko”), EiTB (“Garun-perlesia, anomalia genetikoa, Down-en sindromea, akondroplasia edo fibrosi kistikoa, autismoa, urritasun intelektuala, jaiotzetiko anomalia Talidomida, postpolio sindromea, hartutako kalte zerebrala, eta eskizofrenia bezalako gaixotasun mentalak, eta esklerosi anizkoitza eta Amiotrofika bezalako gaixotasun neurologikoak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: fibrosi 8: Berria 7 (adib.: “Fibrosia eskuko gaitz larria da pilotarientzat”), Xabier Olarra (“loditurik eta fibrosiak jota zeuden Virgilen birikak”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es fibrosis / fr fibrose: Elhuyar: (Med.) fibrosi / Nolaerran: - / Zehazki: (Med.) fibrosi / Labayru: (Med.) fibrosi / Adorez5000: (Med.) fibrosi.

Nazioarteko forma da, euskal baliokidearekin batera onartzekoa

Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: ficus; kautxu-landare: Ficus elastica.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Ik. kautxu-landare.

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Ficus elastica.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

fida izan : 67 ager., guztiak IE-ZuAm euskalkietakoak, eta aldi guztietakoak (Lç, Ax, Mat, O, Hm, SP, Bp, Tt, He, Lg, Mst, Egiat, Monho, Arch, Xarlem, Bordel, Gy, Dv, Laph, ChantP, Barb, JE, Const, Balad, Lf apud Zait, Ardoy, JEtchep, Larz); fidatu 1 ('norbaitengan edo zerbaitetan fidantzia izan'): 286 ager.: B 16; G 41; IE-ZuAm 230; EB 9; fidatu 2 ('norbaiti zerbaiten gomendioa eman'): 15 ager.: IE 14 (eta Lar Gram); fio izan : 13 ager.: G 9; IE 1; EB 3

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

fida izan : 9 ager.: IE 7; EB 2; fidatu : 31 ager.: B 1; G 10; IE 6; EB 12; EgAs 2; fio izan : 6 ager.: G 1; EB 3; EgAs 2

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. du ad. 'fidatu'.

Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa

bakoitzaren erabileremuak argituz onartzekoak dira fida izan / fidatu / fio izan

Erabileremu dialektala

Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: fidakaiztasun / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

fidagaiztu, fidagaitz/fidagaiztu, fidagaizten. da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) 'uste sendoa' adierako fidantzia IE 157 (EZ ManI; Ax 28; Ch 2; He Gudu 29; Lg 42; Brtc; Monho 9; Dh 17; CatLuz; MarIl 18; Gy; Arb Igand 2; Etcham 2; JEtchep 4; Ardoy SFran 9; Xa Odol); fidanzia 20">B 5 (Añ GGero), IE 15 (Mat 2; Ax; Hm 2; Ch 6; He Gudu 2; Mih 2); Ik. OEH argitaratuan gainera CatBurg: "Humiltasunez ta fidanziaz eskatzeko" eta B, s. XIX: "Yinkoaren miserikordian fidanzia galtzen duenak"; fidantza 19: B 1 (Añ GGero), IE-ZuAm 17 (EZ 5; Ax 2, SP Imit; Gç 3; He Gudu; JesBih; Laph; Arb Igand; Xa Odol; Egiat), EB 1 (MEIG VII); fidanza IE-ZuAm 46 (Harb; SP 44; CatLan); fidantxa (+ fidanxa, fidainxa ) ZuAm 3 (CatLan 2; Egiat); b) adiera erabakigaitzeko fiyantza, Xenpelarren bertso batean: "Alparria ta sekantza, billareko makil-dantza, jendiaren alegrantza; tabernariak ezagutzen du urte oriyen mudantza; falta duenak arrantza, mingañarekin fiyantza, gero izain du kobrantza" // Ik. OEH argitaratuan, gainera, AR ("Etzatian etzitela fidainxatan jar biharamuna bizirik ikusiko duzula") eta aip.etan Lap 22.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'uste sendoa' adierako fidantzia 11: IE 7 (Dih Maiatzeco 3, Iratz 2, D. Soubelet 2); EB 4 (Txill, Vill 2, MAtx); fidantza 6: IE 1 (Larz); EB 5 (EGA 1984, LMuj, K. Cid 2, A. Gabikagogeaskoa); b) 'bermea' adierako fiantza (eta fiantza itzulpen 2) EB 8 (A. Lertxundi, NPAO 1994 2, BAO 1998 4, GAO 1998); fidantza (eta fidantza-prestazio) 83 (Elhuyar, EHAA 1987-1994 bitarteko 29, GAO 1987-1999 bitarteko 39, BAO 1990 7, Egunk 1997 3, Landa Turismo 1999 2, NPAO 1999).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fiantza : DFrec 1, AB50 7 (hauetan behin-behineko f., erabateko f.; 'fianza' itzuliak); fidantza : AB50 7 ('fianza' itzuliak), HiztEn, Euskalterm 24 (hauetan fidantzapeko askatasun, defentsa eta f., f. kolateral, epe laburrerako f.); fidantzamendu : Euskalterm 7 (hauetan f. edo abal-poliza, eragiketa komertzialen f., f. eman); fidantzatu : Euskalterm 5 (hauetan zordun f., erantzunbehar f.); fidantzia : DFrec 6, HiztEn (ik. fidantza), LurE ('uste irmo eta sendoa') // Ez dugu aurkitu ap. AB38.

Sektore jakin bateko informazioa

HezkAdmin: "fidantza: fianza"; "fidantza-itzultze: devolución de la fianza" // EEgunk: "fidantza / fidantzia. Fidantza († fiantza): fidantzapeko askatasuna. Fidantzia: konfiantza"; "† fiantza e. fidantza" // IparKazet (Justizia): fidantza baliakeria: abus de confiance.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fidantza : EuskHizt (ik. fidantzia), HiruMila (1 confianza; 2 Zuz. fianza), ElhHizt (1 confianza; 2 Zuz. fianza), Lur EG/CE (1 confianza; 2 garantía) eta EF/FE (aval, garantie), Casve EF (confiance), HaizeG BF (confiance), Lh DBF (confiance), DRA (confianza, Lhande aipatuz); fidantzia : EuskHizt ([1617; fidantza 1643]. Ipar. 'Uste ona'. Ant. mesfidantza), EskolaHE (uste ona), DRA (confianza, Chourio aipatuz) // Ez dugu aurkitu ap. PMuj DVC.

LBeh (2011-03-03):fidantza 41 ager.: Mikel Garcia (“Martxo bukaeratik, fidantzarik gabeko behin-behineko espetxealdian dago”), Urko Apaolaza (“denbora luzez preso egon ondoren eta fidantza desorbitatua ordaindu eta gero”), Berria (“Axun Gorrotxategi, 12.000 euroko fidantza ordaindu ondoren, eta atzo iritsi zen Donostiara”), Edurne Epelde (“baimenak murriztu ez ezik, fidantzen dirua ere ez digute itzuli”), EiTB.com 37 (adib,: “Baldintzarik eta fidantzarik gabeko espetxeratzea Miguel eta Samuelentzat”, “Sevillako Argibideetako 4. epaitegiak baldintzarik eta fidantzarik gabeko espetxeratzea agindu du”, “hilketarekin zerikusirik duten hiru gazteak fidantza barik espetxeratzeko eskatuko du gaur”, “Tejada eta Jose Manuel Rico enpresariei 120.000 euroko fidantzak ezarri dizkie epaileak”, “Espainiako Estatutik ateratzeko debekua dute eta fidantzak ordaintzeko hamar eguneko epea”, “Llamasen suhiari, 30.000 fidantza jarri dio epaileak”); fidantzapeko 17, ap EiTB.com (adib.: “Larneko epaitegiko epaileak esan duenez, baina fidantzapeko askatasuna ukatu dion erabakiaren kontra helegitea aurkeztuko du”, “Ertzaintzak urte hartan, 2000n, atxilotu zuen eta, ia urtebetez preso egon ostean, fidantzapeko askatasuna eman zioten”, “Velascok fidantzapeko askatasuna agindu zuen Maite Arenalde ETAko ustezko kidearentzat eta egun batzuk beranduago Arenaldek ihes egin zuen”); fidantzapean 20: Arantxa Elizegi (“Atentatuarekin lotuta atxilo hartutako hiru zibilak, Mahmud eta Ahmed Abdel Aal anaia libanoarrak eta Ibrahim Jarjura siriarra, asteazkenean aske geratu ziren fidantzapean, lau urtez preso egon ondoren”), EiTB.com 19 (adib.: “Haikaren aurkako polizia operazioan atxilotua izan ondoren, hilabeteak espetxean eman zituen, eta, ondoren, fidantzapean aske utzi zuten, epaiketaren zain”, “Garzonek espetxera bidali zuen urtarrilaren 26an eta fidantzapean aske geratu zen martxoaren 24an”). // fidantza 663: Aizu, Argia 14, Berria 26, Deia 2, Deustuko Unibertsitatea 277, DiarioVasco 24, Euskal Herriko Agintaritza 20, EiTB 158, Elkar 10, Consumer 19, Espainiako Gobernua 6, Goiena 7, Gomylex 81, Jakin 2, Karmel, Laneki 6, Nafarroako Gobernua 3, UEU 2, Uztarria 3, Zuzenbidearen Euskal Akademia; fiantza 5.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: fiantza 23; fiantzapeko 2; fiantzapean 1. // fidantza 53: Berria, Esteban Antxustegi, Elizen arteko Biblia, Gotzon Garate, Migel Angel Mintegi, Xabier Montoia, Lopez de Arana, Karlos Zabala, Aingeru Epaltza, Iban Zaldua, Jokin Urain, Xabier Mendiguren Elizegi, Harkaitz Cano, Andres Urrutia; fiantza 22.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

Fidantzapeko askatasuna. // EBBk soildua.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: "fidantza: fianza"; "fidantza-itzultze: devolución de la fianza" / EEgunk: "fidantza / fidantzia. Fidantza († fiantza): fidantzapeko askatasuna. Fidantzia: konfiantza" / IparKazet (Justizia): fidantza baliakeria: abus de confiance / EEgunk: "† fiantza e. fidantza".

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

tradiziokoaren adierazle gisa, aski da fidantzia arautua; fidantzapeko askatasuna bezalako esapideetakoa, berriz, Zuzenbidekoak landuko dituztenek argitzekoa da, asko edo askotarikoak baitira berme-motak.

Geroago erabakitzekoa da

Geroago erabakitzekoa da, Zuzenbideko beste forma batzuekin batera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia, eta Euskaltermen eta hiztegi orokorretan jaso dago. Sartzekoa da.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Fidantzapeko askatasuna

OEHko datuak [laburduren azalpena]

fidantzia : 155 (EZ, Ax, Ch, He, Lg, Monho, Dh, MarIl, CatLuz, Gy, Arb, Etcham, Ardoy, JEtchep, Xa); fidanzia : 20 (Ax, Mat, Hm, Ch, He, Mih; Añ GGero)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

IEko 7 ager.: J. Diharassarry, Iratzeder, D. Soubelet; eta EBko 3: Txillardegi, J.L. Aranalde, L. Villasante

Euskaltzaindiaren Arauak

'uste ona'.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

erabiltzen al da gaur?

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Gazteak bere baitan fidantzia asko du

OEHko datuak [laburduren azalpena]

fiatu : 24 (B: Añ LoraS-GGero; G: Cb, It, AA, Gco, Noe, Arr, Vill, Txill; GN: LE); fidatu 1 : 249 (Bko 4: Añ GGero; Gko 6: JanEd, Or Eus, Vill Jaink, Berron Kijote, Zait Plat; EBko 8: Mde, MEIG; IE-ZuAm: passim edo 45 autore); fidatv : 11 (Mst, Etch, Xarlem, CatS, ChantP); fiyatu : 11 (G: It, Xe, Arrantz, Bil, Alz, Tx); piyatu : 5 (G: Noe, Moc, Sor, MAtx, Salav)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

fiatu : 8 (B 1; G 5; EB-EgAs: 2); fidatu : 19 (G 2; IE: 6; EB: 11); fiyatu : 2 (G); piatu : 2 (G-EgAs)

Euskaltzaindiaren Arauak

fidatu, fida, fidatzen. 1 da ad.: zeure indarretan soilik fidatzen zara. 2 du ad.: ez diozu berritsuari sekreturik fidatzen.

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

eta, bere lekuan, fida izan, fio izan (fido izan aipatu zen lehen aztergaikoan, eta honi dagozkio iritzi-emaileen oharrak)

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

fidatu, fida, fidatzen

LBeh (2011-03-03): fideikomiso 1 ager., Daniel Udalaitz (“Abokatuen bulego batek konpainia fantasma bat eratzen du [fideikomisoa edo trusta], eta zenbait ehunka edo milaka eurorekin legezko aholkularitza eta kontu numeratu bat lortzen da”).// fideikomiso 59: Argia 2, Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 11, Euskal Herriko Agintaritza 2, Espainiko Gobernua, Gomylex 40, Jakin.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu. // fideikomiso 3, Iñaki Iñurrieta (“Esan dugu erromatarren jurisprudentziak ez zuela onartzen fideikomisorik”).

Geroago erabakitzekoa da

Geroago erabakitzekoa da, Zuzenbideko beste forma batzuekin batera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Zuzenbidekoa da, baina ezaguna eta erabilia. Zuz. markarekin jasotzekoa.

Jakite-arloak

Zuz.

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu fiduziario formarik

fiduziario 69: Argia, Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 6, Euskal Herriko Agintaritza, EiTB 3, Espainiako Gobernua, Gomylex 55.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

fiduziario 1, Berria (“Jorge Oteizaren oinordeko fiduziarioarekiko harremanak ere aztertu ziren bileran”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: fiduziario (Zuz.; Ekon. eta Enpresa).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es fiduciario / fr fiduciaire: Adorez: (Der) fiduziario / Elhuyar: 1 (Ekon) fiduziario; (Der) fiduziario / Labayru: fiduziario; albacea albazea, testamentu- | ordenu-betearazle (tb. con -betetzaile), hilburuko-zain / Zehazki: fiduziario / NolaErran: difuziario.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da, erabilia eta sarrera gisa jasotzekoa, baina Zuz. markarekin.

Jakite-arloak

Zuz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: †  Ik. feltro / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. feltro.

Jatorrizko forma

fier, pier [fier hobestekoa da]

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. eta Naf.

Lexemen erregulartasuna

f-/p-

Erabileremu dialektala

Ipar.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

fier(tu), fiertzen.

Kategoria

da/du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

LBeh (2011-03-03): figurante 13 ager.: Uxue Apaolaza-Irati Elorrieta (Figuranteak aldizkariaren atalaren izena da), Xabier Martin (“40 figuranterekin 2.000 soldadu irudikatu ditugu informatikari esker”), Urtzi Urkizu (“Michel Piccard zinema figurante lanetan aritutako gazte bihurri bat da”), Ane Muñoz (“figurante pila odolez blai lurrean”), Imanol Magro 4 (adib.: “Hirurogeita hamar figurantek eta bost espezialistak borobiltzen dute eszenaren konplexutasuna”, “Zuzendariak eta produktoreek figuranteen mahai berean bazkaltzen dute, eta hori deigarria egin zaie”, “Baina figuranteen artean ere bada euren lana zintzo demonio egiten duenik”), EiTB.com 4 (adib.: “ETB-1eko telesaila figurante bila dabil”, “Sarreran Jon Gonzalez aktoreak, tirantedun kamiseta batekin jantzita, aginduak betetzen ditu, figuranteak bezain zintzo”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: figurante 12: Berria 4, Txema Ramirez de la Piscina 2, Jon Alonso 2, Josu Zabaleta 2, Josu Landa, Juan Garzia.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta beste gabe onartzekoa

mailegu onartzekoen minimoa betetzen du, eta onartzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-ibo izond. erref.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

(arte-mota bati dagokiona).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

figurazio 6: F. Mendizabal ("Jakintsu alemanak kontrajarri egiten ditu gaurko herri primitiboen figurazio koreografikoak"), F.J. San Martin ("Boccionik aipatutako multzo plastikoa [hala eta guztiz ere figurazioaren eremuan amaitzen zena], Ballak eta Deperok analogismo piktoriko-plastikoaren arabera aztertzen dute"), J. Erzibengoa ("figurazio ororen gainetik, Txanpa asmoa ere bada"), Zehar 1993 ("Itzaleztatu horretatik ateratzen diren [...] fantasian eratzen diren figurazioak usnatzeko balio dute"), Arte modernoa ("abangoardia espekulatibo berriak azaltzen dira: Figurazio berria, "pop artea", Neosurrealismoa, "Hiperrealismoa" eta errealismo kritiko soziala"), I. Galarraga ("... aierupen estetikoen figurazio eta gaitasunari aipamen egiten diotenak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

figurazio : AB50 (figuración), HiztEn (filme nahiz antzerki bateko figurante-multzoa; figurazio berri AS: Art. Europan 1960ko hamarkadan sortutako korronte figuratiboa, teknika berriak erabili eta sarritan, asmo kritikoak azaldu dituena) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE, Euskalterm // eta 'figuración' itzuliak: irudikeria : AB50 1, Euskalterm 1; irudiztapen : AB38 1.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

figurazio berri : ElhHizt (AS) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal figuración / figuration formen ordainak: begitazio : ElhHizt, HiruMila; betagarri : Casve FE (Théâtre); irudipen : HiztHand, ElhHizt, HiruMila, Casve FE (ürüdipen), HaizeG FB, PMuj DCV (iduripen); itxurapen : HaizeG FB, PMuj DCV; pentsu, gogoeta, uste : HiruMila // ElhHizt: 1 begitasun, begitaune, irudikeria; 2 Art. figurante-multzo // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, T-L LFB.

Erdaretako formak

fr (DLLF): figuration; idée; en (Collins): extras; it (S. Carbonell): figurazione; de (Langenscheidts): 1 Bildung, Gestaltung; 2 Vorstellung, Meinung.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, Artean, 'irudikapen figuratiboa' adierakoak.

Kategoria

iz.

Txostenaren laburpena

figurin 1 G: NEtx Nola ("Gure etxean jostea nai bazendu ere, egokiera badezu: nere lantegian, jostunik eta figuriñik berrienak ikus ditzakezu"). Testuinguru berekoa jaso da corpus bietan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

figurin : DFrec 3, HiztEn; figuringile : Euskalterm 1 ('figurinista') // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

HezkAdmin: "figurinak: figurines".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

figurin : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal figurín / figurine formen ordainak: HiruMila: 1 figurin; 2 modelu // ElhHizt: 1 figurin; 2 col. dotore-dotore, apain-apain, kriket, irtirin, lakrikun, finolari // Casve FE: itxüratto // PMuj DCV: 1 dibujo para trajes = jantzi-marrezki; 2 lechuguino = xanfarin, kriket, estimetxa, okil, lakrikun, farfail, anjere; 3 trazando rasgos y figurines = ikurka-makurka // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: "figurinak: figurines".

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta beste gabe onartzekoa

baldintza minimoa betetzen du.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

fijatu G 2 (Tx B II: "Anaia baten puestora zuaz / bei esnedun bat artzera, / konfiantzak zer esan nahi duen / ongi fijatzen bazera, / emango dizu gustora baño / zorretan zuaz etxera"; Etxde JJ, Etch-en fitsatu-ren azalpen gisa: "Barkoxeko eliza, handi eta eder bastiza / Errotorak fitsatürik (fijaturik), han bada jaunen plaza, haren manüz (aginduz) ezpeitioke hanti (andik) praubik entzün meza"); fitsatu 3, IE-Zu (Gy: "gogoan fitsatua", "Badea gramatikarik gure lenguaiaren mintzoa osoki fitsatu duenik?"; Etch: "Eretorak fitsatürik dügü han jaunen plaza, Ezpeitiroie haren odrez praubek hantik entzün meza"; ap. Etxde JJ ere jasoa) // Ik. OEH argitaratuan gainera fitsamendu , fitsatuki , fitsatzaile testu-lekukotasunik gabeak.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

fijatu 9: B 1 (A. Lasarte: "Izarrak ikusten nebazan saltoka, orduan haizeak norantza jotzen dauan eta holakoetan fijatu eta ahaztu ezean edonork ikasiko leuke"), EB 8 (J. Zulaika, erabilera markatuan: "Idazlearenak berriz bertso 'fijatuak' dira, denboraz eta redundantziaz josiak"; NaturOrienta 1984: "Espazioa iraunkorki agertuz, zein magnitudetan fijatu behar dut abiadura gehitu ala gutxitu egin den jakiteko?"; Rikardo Arregi: "Jatorristek, esate baterako, desgaraian lehengo hori Arkadia zoriontsu bat bezala fijatu egin dute, kanpotik datorrenai oztopoak jartzeko eta mogimentua ukatzeko"; P. Sastre 2: "Orduan Karin bere ondokoekin fijatu zen", "horretan fijatu zen Niko partikularzki"; B. Bakaikoa: "bai epe motzera begiratuz, inbertipen horiek egiteko dirurik ez dagoelako, bai epe luzena fijatuz, beste arazo batzuk sortuz joango baitira"; LEF: "Batez ere hitz-elkarte horren erabidean, bere osagaien kategoria gramatikaletan, osagai bien arteko erlazioan eta hitz-junturako hots-ezkontzan fijatzen direnak"; A. Iturbe: "Noiztik fijatzen zara gauza horietan?"); fitsatu 2: G 1 (Etxde: "Baiñan fitsatutako ezkon-egunean bertan, mutillak 'arranjü' bat egin du harekin"), IE 1 (Herr 1987: "Ez du holakorik salatu, ez baitute fitsatu piaia horren eguna"); fitxatu IE 1 (Herr 1987: "Joan den astean Bruxelles-en bildu dira Merkatu Komuneko lehen minixtroak, laborantzako mozkinen prezioak behar zituztela heldu den urteko fitxatu"); fixatu IE 1: Gy ap. J. Pikabea ("Eta nik baderrat: Badea gramatikarik gure lenguaiaren mintzoa osoki fixatu duenik?"); fixadore eta fijadore bana, EB (HezkSaila 1984: "Papereztatzeko kolaz, aldizkari-paperaz, higienezko paperaz..., txontxongiloak eraiki eta modelatzeko paper pastak fabrikatu. - Fixadoreak fabrikatu"; R. Etxezarreta: "Kontuz atzeratu zen begiratzea utzi gabe eta bere atzean, mahai gainean, zegoen fijadore botila bat hartu zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fijatu : DFrec 1, AB38 4 ('fijar'), AB50 1 ('fijar'); fixatu : AB38 1 ('fijarse'); fijazio : DFrec 2, Euskalterm 3 (f. indartsu, f. normal, f. indartsuko laka); fijatzaile : DFrec 1 // Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fitsatu : HaizeG BF ('fixer'), Lh DBF ('fixer, examiner, déterminer'); fitsamendu : Lh DBF ('fixation, détermination); fitsatuki : HaizeG BF ('fixement'), Lh DBF ('fixement, d'une manière juste, déterminée) // Lh DBF: fitso ('adj. fixe'), fitsoki ('fixement') // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, DRA, PMuj DVC.

fijatu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, fijatu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. erreparatu; ohartu; finkatu].

fijatu 73 (Argia 1, Berria 4, Deia 1, DiarioVasco 3, EiTB 48 (asko Goenkale), Elkar 13, Consumer 1, Karmel 1).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

fijatu 21.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Ageri direnak ahozkoak dira nagusiki (Goenkale), baina erreparatu baliokidearekin ordezkatzeko modukoak dira. Nolanahi ere, gomendioa mantentzekoa izan liteke.

Mailegu baztertuaren ordaina

Ik. erreparatu, ohartu; finkatu.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

fijitar 1, ZTC: I. Iñurrieta (“Fijitarrek gizonen bat bizirik lurperatzen zutenean”).

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

gehitzeko eskatuz: "iz. Liter." eta AS gisa: fikziozko .

LBeh (2016-10-26): fikzionatu 22: Berria 17, Jakin, Argia 3, DiarioVasco.// LB: 61; fikziotu 1; ETC: 186; fikziotu 0.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: fikzionatu 5: Berria 3, Ana Urkiza 2. // Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: 0

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu fikzionatu formarik.

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Ez dago maileguaren premiarik, aski dira fikzioa egin modukoak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

fikzioa egin modukoak ere erabiltzen dira, baina ez omen du testuinguru guztietan funtzionatzen, eta, horregatik jasotzekoa da.

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

fikzio sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

gehitzeko eskatuz: "izond.: orkestra filarmonikoa".

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Orkestra filarmonikoa

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

filatelista : ElhHizt, EuskHizt, HiruMila; ez dugu aurkitu ap. EskolaHE.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Zehazki.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

parafilia forma aztertzean proposatua. fobia ere araua da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

filial 5: X. Iruretagoiena ("Argitaldaritzan ere lan handia egiten du KFk, bere filial diren Rabén eta Sjögren-en bitartez"), GAO 1990 ("Industriak berak edo bere filialek fabrikaturiko produktuak"), Ikastola 1992 ("Gure filial gisa sortu zen Francisco de Jaso ikastolatik ere etortzen dira"), NAO 1996 ("Administrazio Kontseiluak hala erabakitzen badu helbidea lekuz alda dezake, baita nonahi filialak, sukurtsalak, delegazioak, agentziak, gordailuak eta ordezkaritzak sortu ere"), Historia eta Artea/DBH ("gerta daiteke enpresa hori espainiar estatuan egon arren, atzerriko enpresa baten filiala izatea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

filial : DFrec 1 (Anait: "ez zuen zehazten filialak edo eratorriak oro edo zenbait izan behar zuten"), AB50 1, HiztEn (eskumendekoa; enpresa filial AS: erantzun juridiko eta finantza-autonomia osoa izanik ere, ama enpresaren menpe dagoena), Euskalterm 6 (sozietate, aseguru-entitate, establezimendu, etxe, eskumenpeko f.) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

filial : ElhHizt (Ekon.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal filial / filiale formen ordainak: HiztHand (2. adieran): Com. mendeko; (3. adieran): Com. mendeko, adar // ElhHizt (2. adieran): Econ. eskumendeko, filial // HiruMila (2. adieran): ordezko, eskumendeko; (3. adieran): casa filial: ordezkaritza // Casve FE: lagün // PMuj DCV (2. adieran): lagun, orde, orde-etxe; iglesia filial: bazter-eliza, eliza-lagun, eliza eratsia; sucursal: etxe-orde(ko), etxe-lagun // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du iz. kategoriakoak.

Kategoria

iz.

Txostenaren laburpena

Ik. afiliatu txostena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira bina ager.ko filial (X. Iruretagoiena: "Argitaldaritzan ere lan handia egiten du KFk, bere filial diren Rabén eta Sjögren-en bitartez"; GAO 1990: "Merkatal Erabilera: Industriak berak edo bere filialek fabrikaturiko produktuen salmentazko merkatal erabilera baimentzen da lursail pribatuen barruan") eta filiazio (J. Sudupe: "Judu arazoaz eta Kapitalaren artean ahaidetasun harremanik edo filiazio zuzenik ezarri aurretik, behar da galdetu ea Marxek beti zintzo eta leial eutsi zion Feuerbachen problematikari"; X. Gereño: "Jaunak oraingoan alemanez hitz egin zien jeep-etan etorritako gizonei: #mdash#Hartu ezazue bi hauen filiazioa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

filial : DFrec 1, AB50 1, HiztEn (eta enpresa filial: AS), Euskalterm 11 (sinonimo hauekin: eskumenpeko, seme-alaben, ume-, etab.); filiazio : DFrec 1, AB50 1, Euskalterm 15 (seme-alabatasun eta kidetza sinonimoekin) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

filial : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: filiación.

Geroago erabakitzekoa da

Bbehin, edo onarpen eske.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

filipoar 1, Inza Azalp (“Gogo au zerabillen Pablo Apostolu deunak Filipoarrai esatean”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

filipoar eta filipotar bana: Juan Azurmendi (“Paulo Apostoluak Filipotarrei”), IBe2 (“Filipoarreri eskerrak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

filipoar: BiblE (3 iz.), TesBer, IrakDo.

Euskaltzaindiaren Arauak

Filipos / filipostar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Guztira 243 ager. jaso dira; horietan, filistindar (eta -tar) 211: G 105 (Lard), L 105 (Lg I 81, Zerb IxtS 24), EB 1 (MIH: p-); filistin 4: IE 2 (EZ Noel, Mih), Zu 2 (Egiat); filistar G 9 (Mb IArg I), eta OEH argitaratuan Herr 1959 ("Silon egonen da filistarrek ebatsi arte"); filisteo 17: B 7 (Añ LoraS, JJMg BasEsc 6), G 10 (AA 8, Gco II 2); filisteotar G 1 (Berron Kijote); pilistio G 1 (Iraola) // Ik. OEH argitaratuan bibli itzulpenetakoak: filistindar (Dv Ep 15,20); filistintar (Urt Has 10,14); pilistar (Ol Ep 15,20; 16,21); filistar (Ker Ep 15,20; 16,21).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Filistar 5, Iratz (“joanen naiz ni Filistar horren gudukatzerat”, “Filistar horren kontra borrokan aitzeko”, “ebakigabeko Filistar hori garraitua”, “osorik aterako nau Filistar horren eskutik”, “Filistarren artetik”); filistear 1, Argia/3 (“filistearrek, Goliat izeneko erraldoi bat zeukaten”); filistindar 2, IkastolaGazt (“filistindarrak zapaldu ondoren”, “Geroago filistindarrek jaso euen burua Israelen aurka”). pilistindar B 13 (Ibarg.)

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

filistar : AB50 2, HiztEn (ik. filistiar), LurE; filistiar : HiztEn; filistindar : AB50 1, HiztEn (ik. filistiar), LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, Euskalterm.

Sektore jakin bateko informazioa

BiblE-IrakDo: filistear; IrakBa: filiztindar.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

filistar : EskolaHE, DRA; filistear : EuskHizt (1994; filistar 1760; cf. filisteo 1805), ElhHizt; filistiar : HiruMila; filistindar : EuskHizt (1775; filistintar 1715; cf. filistin 1630; ik. filistear), HiruMila, EskolaHE, DRA; filisteismo : HiruMila, ElhHizt; pilistar : DRA // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

filistear: BiblE (315 ager. Cf. Jl 4,4 oh.: «Tiro eta Sidon, Filisteako eskualde: Tiro eta Sidon Feniziako hiriak dira, eta Fenizia Mediterranioko kostaldea da, Palestinaren iparraldean; israeldarra ez, beraz. Filistea ere kostaldea da, Palestinaren hegoaldean»; Am 1,6 oh.: «Filistea: Mediterranio hegian, Palestinako hego-mendebaldean kokatua»); IrakDo (27 ager.); filiztindar: IrakBa.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EBB (1997-01-30): kendu egin da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. filistiar / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

filistar, filistear, filisteo, filistin, filistindar... erabili izan dira: ik. erabilerok

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa (aldaeretan, cf. filistar, filistear, filisteo bezalakoak). "Onomastika batzordeak argitzekoa (aldaeretan, cf. filistar, filistear, filisteo bezalakoak)" zioen lantaldeak bigarren itzulikoetan; oinarria Filistea bada (cf. infra BiblEko oharrak), filistear da eratorri arrunta; baina Onosmastika batzordeari dagokio oinarriari buruzkoak argitzea (2007-12-11).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Txostenaren laburpena

ik. oharra s.u. laburmetraia: "lantaldearen ustez hobestekoa da film labur (eta, bide beretik, film ertain, film luze)".

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-ertain.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

film sarrerari dagokion azpisarrera.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-labur.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

film sarrerari dagokion azpisarrera.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-luze.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

film sarrerari dagokion azpisarrera.

LBeh (2013-06-10): filmaketa 184: Berria 101 (“Filmaketa baten tankera hartu du entseguak”), EiTB 78 (“Filmaketa 10 egunez egin zen urrian”), Argia (“La Otxoak parte hartu zuen filmaketan”), DiarioVasco (“Gogoan dut Kuban egindako filmaketa bat”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: filmaketa 98: Berria 87 (adib.: “Hamar asterako filmaketa lanak zituzten aurreikusita”), Josu Zabaleta 5 (adib.: “bere filmaketaren dokumental bat”), Xabier Olarra 2 (adib.: “Lasai hartu zuen filmaketa, ez zen batere aztoratu, ez kamerekin, ez filmaketa taldeekin; gustatu ere gustatuko zitzaion, apika”), Patxi Iturritegi, Patziku Perurena, Iban Zaldua, Ramuntxo Etxeberri.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

filmatze araua da.

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, lehiakidearekin batera

onartzekoa da lehendik araututako filmatze lehiakidearekin batera.

Euskaltzaindiaren Arauak

filmatu, filma, filmatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

filmatu, filma, filmatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

filmazio (eta bideo-filmazio) 5: J. Perales 2 (adib.: "Aipatu behar da filmazio hauen kalitatea handiagoa dela bideozinta arrunt batena baino"), X. Gereño ("Fotomakinen flashak, telebista kateen filmazioak"), Barojatarrak ("Piok filmazioan ere parte hartu zuen"), F. Rius ("Garai hartan kabuki izeneko antzerki obren filmazioak baino ez ziren Japonian egindako zinemalanak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

filmazio : HiztEn (filmatzearen ekintza eta ondorioa), Euskalterm 5 (hauetan 2 filmatze sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

filmazio : ElhHizt (Zin.filmación, rodaje), HiruMila (filmación) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal filmación / filmage formen ordainak: filmagintza, filmaketa : HiruMila; filmatze : HiztHand, ElhHizt; filmazio : ElhHizt, HiruMila // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): filmage; en (Collins): filming, shooting; filmaciones: footage; it (S. Carbonell): il cinematrografare, il girare un film; de (Langenscheidts): Verfilmung, Filmen.

filmazio 32: Mikel Garcia, Ekaitz Agirre, Jokin Sagarzazu, Mikel Onandia, EiTB 28.// filmazio 116: Aizu 4, Argia 5, Berria 12, Deia 4, Deustuko Unibertsitatea, DiarioVasco 14, EiTB 66, Elkar 3, Consumer, Espainiako Gobernua, HABE, Jakin, UEU 2, Uztarria.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: filmazio 8: Berria 6, Ibon Uribarri, Joxe Austin Arrieta.

Mailegu baztertzekoa da, ez baitu baldintza minimoa betetzen

ez du mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen (es filmación / fr filmage), eta -tze osaerakoa da irtenbidea, nahiz erabili gabea izan.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

badu lehiakide hedatuago eta arautu bat (filmatze), eta aski da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta Euskaltermen eta hiztegi orokorretan jaso dago. Sartzekoa da.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zio/-tze.