Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

giza hiltzea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hil 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

hiltzeko gaitza; hiltzeko zezenak.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: hilzorian, hilzoriko .

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-l+z-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "hil, hilkutxa, hil-ohe, hil edo biziko, hil-jantzi, hilarri, hilezin, hilzorian".

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hilzori sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) hilzoriko (eta il zoriko) izlag. 2: MEIG ("Hilzoriko premian geundelako"), Ugalde Iltz ("Eta alako il zoriko antsi apal bat nonbaitetik urte zitzaion"); b) (h)ilzoriko (eta il[-]zoriko) 'hiltzen ari den pertsona' adierakoak 4: Ag G 3 (adib.: "Lepotik eltzen dio, il zorikoak bizitzari bezela eutsitzen dio", "Joanesen gelatxoan argia jarri dute, il-zorikoen argia"), MEIG ("Ahaleginean eta epetan ibili gabe sendotu behar den hilzorikoa").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hilzori(z)ko (eta h. zoriko, h.-zorizko, il-zoriko) 6: Loidi ("Nere osabaren il-zoriko amets aiek entzun-ezkero, bere biziera obeto zaitzen asi nitzan"), EKUrtek 1984 ("Hilzorizko egoerari buelta emanda, indar berriz hedatzen eta indartzean hasia da"), Hemen 1987 ("Hil zoriko mito zaharrak"), X. Olarra ("Halako gehiegizko gozotasun hil-zorizkoa"), M. Orbe ("Badirudi hauei ez doakiela ezer kokatuta dauden herriko hizkuntza hilzoriko burruka latzean arituarren"), L. Anselmi ("Ume eldarniagarri eta apika hilzorikoak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hilzoriko : Euskalterm 2 (hauetan h. ezkontza 'matrimonio in articulo mortis'); il zoriko : DFrec 1 (Deia: "Il zoriko epe luze bat jasan dogu danok") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hilzoriko : HiruMila (izlag. moribundo), PMuj DVC (il-zoriko: 'agónico, propio de la agonía'; ilzoriko ezkontza 'matrimonio in extremis'; eta iltzoriko: 'agónico') // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hilzori sarrerari dagokion azpisarrera.

LBeh (2016-10-26): himalaismo 39, Berria; himalayismo 8: Berria 3, EiTB 2, Argia 1, DiarioVasco 1; himalaysmo 5, Berria.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: himalaismo 1, Bat-bateko bertsolaritza. Ez dugu aurkitu himalayismo, himalaysmo formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: himalaismo, himalaista (himalayismo*, himalayista*).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da Himalaia forma arautu zenez. Horrekin batera onartzekoa himalaista forma.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Utzi dagoena, baina himalaismoan ibili adibidea gehitu. (2022-01-11)

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da Himalaia eta himalaismo formak arautu direnez.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

himenial 2, M. Lorda ("Txapelen azala leun eta lehorra, hori edo hori-okre kolorekoa [...] errezel himenialeko harizpiko arrastoz, tipikoki, esporen eraginaz, bioleta kolorez, ia beltza, zikindurik", "goiko herenean eraztun mintzaire bat dute, errezel himenialetik datorrena"); himenio 3: E. de Miguel ("Kolore hori edo hori-laranja du eta oinaldean zuria, himenioa dagoen lekuko gainaldea leuna"), Perretxikuak 1995 2 ("Himenioa txapelaren azpian dago", "himenioa errauts-gris kolorekoa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

himenial : Euskalterm 2; himeniforme : Euskalterm 2 (hauetan 1 oholesi-formako sinonimoarekin); himenio : HiztEn (Bot. Oholesi-forman ordenatuta dauden eta askuak edo basidioak eratzen dituzten hifek sortzen duten geruza espora-emailea), LurE (Biol. perretxikuek txapelaren azpialdean duten xaflatxoen multzoa...), Euskalterm 2 // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

himenio : ElhHizt (Bot. himenio), EskolaHE (Bot. onddoek txapelaren azpialdean duten xaflatxo multzoa...) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

fr (DLLF): hyménium; en (Webster): hymenium; it (S. Carbonell): Bot. imenio; de (Langenscheidts): Ø

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Bot.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz. eta izond.

Jakite-arloak

Zool.

Euskaltzaindiaren Arauak

Himera / himerar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "hindu, hinduismo, hinduista".

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm - ErlHizt (eta -ista).

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan, eta hinduista ere bai.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "hindu, hinduismo, hinduista".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Bere euskalkiko forman onartu da

hint baino egokiagotzat dauka P. Xarritonek.

Erabilera-oharrak

batez ere hinkik (ere) ez atera esapidean erabiltzen da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 urratsa. 2 kinka.

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 25 (II.2.d): "Marrarekin idaztekoak [dira (...)] barra-barra, plisti-plasta eta zehatz-mehatz modukoak (...) hinki-hanka".

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

ablaut-taldeak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

LBeh (2013-06-10): hip-hop 155: Berria 14 (adib.: “Uste dut disko honetan gaurkotu egin ditudala hor dauden erritmo guztiak: soula, hip-hopa, funkya, reggaea...”), EiTB 104 (adib.: “Hip-hopa eta bertsolaritza nahasten ditu "Anitzak Hitzak" ekimenak”), Argia 21 (adib.: “Hori ez da hip-hopa”), DiarioVasco 16 (adib.: “Aurreko sei edizioetan bezala, aurten ere, hip-hop mugimendua ezagutarazteko eta berarekin gozatzeko asmoa dute antolatzaileek”); hip hop 261: Deia 2, Consumer 3, Berria 140, EiTB 97, Argia 5, DiarioVasco 14.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: hip(-)hop 147: Berria 125, Herria 16, Urtzi Urrutikoetxea 2, Harkaitz Cano 2, Pako Aristi 2.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: hip hop. Musika mota.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es hip-hop / fr hip-hop: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

negar-zotina.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hiperaktibitate EB 4, denak ap. M. Aranburu Oralitate aktiboa eta anorexia: "Adimenaren hiperaktibitatea ez da hainbeste adimenaren benetako hiperaktibitatea, eskolako lanetan agertzen duen hiperaktibitatea baizik", "Hiperaktibitate soziala ere badago, baina normaletik itxura bakarrik du moldaera horrek".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hiperaktibitate : Euskalterm 1; hiperaktibo : Euskalterm 1; hiperaktibotasun : Euskalterm 2 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Gram., Liter.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 62 (UEU 25); ETC: 219

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: hiperboliko 1 izond. (Mat.) hiperbólico, -a; 2 izond. (Lit.) hiperbólico, -a, Adorez: hiperboliko: adj. 1(Mat.) hiperbólico/ca; kosinu hiperbolikoa: coseno hiperbólico; sinu hiperbolikoa: seno hiperbólico; tangente hiperbolikoa: tangente hiperbólica. 2 (Lit.) hipebólico/ca; Labayru: hiperboliko 1 adj. Liter. hiperbólico -ca; NolaErran: 0 / Euskalterm: arku kosinu hiperboliko, arku kotangente hiperboliko, arku tangente hiperboliko, kosekante hiperboliko, kosinu hiperboliko…(Mat. laburtzapenak: TN dira).

hiperbola iz. Mat. Lerro kurbatu irekia, foku izeneko bi puntu finkoekiko distantzien kenketa bera duten puntuek osatua. Elipseak, parabolak eta hiperbolak. hiperbole iz. Figura erretorikoa, gauzak gehiegikeriaz adieraztean datzana. Maiteminduen mintzaerari gehiegia izatea, hiperbolezkoa, berez omen dagokio.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, bi adieratan, eta dagozkien markekin: hiperbolari lotua Mat. eta hiperboleri lotua Liter. Bide batez, hiperbole sarrerari Liter. marka jartzea komeni da.

Jakite-arloak

Mat. eta Liter.

LBeh (2014-04-03): hiperkolesterolemia 36: Elhuyar 4 (adib.: “Aldiz, familiako hiperkolesterolemiarako, edo koloneko edo bularreko minbizirako badaude tratamenduak, eta gure tresnak, hain zuzen, baliagarriak zaizkio medikuari, paziente bakoitzari zer tratamendu komeni zaion jakiteko, eta gaixotasunaren bilakaera aurreikusteko”), Consumer 28 (adib.: “Kolesterol maila 250 mg/dl-an daukan pertsonak arrisku arinean dabil hiperkolesterolemia bakar-bakarrik nozitzen duenean”), Berria 4 (adib.: “Saturatu gabeko gantzak, ordea, har ditzakezu; eta komeni zaizkizu, gainera, hiperkolesterolemia jaisteko onak baitira”). // hiperkolesterolemia 67: Berria 7, Elhuyar 4, Consumer 53, Laneki 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: hiperkolesterolemia 9, Berria (adib.: “Familiako hiperkolesterolemia detektatzeko biotxipa sortu dute”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

eshipercolesterolemia / fr hypercholestérolémie: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Teknikoegia hiztegi honetarako.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Nahiko termino espezializatua da, baina asko hedatu da.

Jakite-arloak

Med.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Art.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 57; ETC: 97

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: hipertermia iz. (Med.) hipertermia, Adorez: 0, Labayru: 0; NolaErran: 0 / Euskalterm: hipertermia (Kirol. TN).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Med.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 93; ETC: 111.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: hipertestu iz. (Inform.) hipertexto, Adorez: hipertestu: iz. (Inform.) hipertexto, Labayru: 0; NolaErran: hipertestu hypertexte / Euskalterm: hipertestua markatzeko lengoaia (Inform. TN da).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Inform.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa hipotiroidismorekin batera.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu hipertonia , hipertoniko formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hipertonia 3: UZEI ("Umetokiaren gehiegizko uzkurgarritasuna — hipertonia, hiperzinesia, umetokiaren erretrakzioa"), Tx. Txakartegi 2 (adib.: "Umearen sortzetiko hipertoniak lagungarri organiko bezala jokatuko luke"); hipertoniko 5: J. Agirre ("Hasieran hipertonikoa dago, gero hipotonia orokorra"), Elhuyar ("Ingurune hipertonikoa"), BiolGeol/DBHO 2 (adib.: "Ingurune isotonikoa; ingurune hipertonikoa; ingurune hipotonikoa; plasmolisia; turgeszentzia"), GeolBiol ("Iragaziari NaCl 2 M-ko bolumen berdina gehitu, inguru hipertonikoa eratu eta nukleoak apur daitezen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hipertonia : HiztEn (1 Kim. beste ingurune baten aldean, hark baino kontzentrazio molekular handiagoa [eta, beraz, presio osmotiko handiagoa] duen disoluzio edo ingurune organiko baten egoera...; 2 Med. tentsio edo tonu handiagotua, muskuluena bereziki); hipertoniko : HiztEn (1 hipertoniari dagokiona; 2 hipertonia duena), Euskalterm 1 (hipertónico) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hipertonia : EskolaHE (Med. gihar baten edo zenbaiten tentsioaren areagotze ez ohikoa; Fis. Beste ingurune bati buruz, hark baino kontzentrazio handiagoa duen soluzio baten egoera...); hipertoniko : HiruMila (hipertónico) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

erdarak ap. Eurodicautom: fr: hypertonie; en: hypertonia; it: ipertonia; de: Hypertonie, Hypertonus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

1 Kim. 2 Med.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

1 Kim. 2 Med.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hipiko : AB38 1 ('hípico'), HiztEn; hipika : AB50 1 ('hípica'), HiztEn, Euskalterm 1 (zaldiketa sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hipiko : HiruMila (hípico, -ca), ElhHizt; hipika : HiruMila (conjunto de deportes practicados con los caballos), ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal hípico, -ca / hippique formen ordainak: zaldizko : XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF // HiruMila: 1 adj. zaldi-, hipiko; 2 zaldi-karrera, zaldi-lasterketa, zaldi-salto, hipika // ElhHizt: hipiko; zaldi- // Casve FE: zaldi- // PMuj DCV: zaldi- // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea; b) Erdal hípica / hippisme formenak: hipika : ElhHizt; zaldi kirola : Casve FE // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Erdaretako formak

es hípico, -a; fr (Le Petit Robert): hippique; it (S. Carbonell): ippico, a; ca (DCC): hìpic, -a; en (Oxford): equestrian; de (Langenscheidts): Pferde-; es hípica, hipismo; fr (Le Petit Robert): hippisme; it (S. Carbonell): Ø; ca (DCC): hipisme; en (Oxford): equestrian sports; horse racing; de (Langenscheidts): Reitsport.

Zerrenda osagarriak

Prestas: 13 lek. (B 7 / G 6).

Erdaretako batetikoa onartu da, bakarra aski delakoan

ez du mailegu onartzekoen minimoa betetzen (es hí­pica, fr hippisme); hala ere, onartzekoa iruditu zaio lantaldeari (eta cf. infra "zaldiketa iz. 'zaldiz ibiltzea'").

Kategoria

iz.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

hipnositu 1, Txill Let ("Maiteminduak ez-baña hipnosituak daude").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hipnotizatu 14: M. Lopez ("kristalari begira egoteak hipnotizatu egiten ninduen"), H. Etxeberria ("hipnotizatuta dago pantailatik irtetzen den argi urdinskarekin"), I. Mendiguren 4 (adib.: "hipnotizatu egingo zaitut"), X. Diaz 8 (adib.: "Sugea ni hipnotizatu nahian dabil berarekin dantza egin dezadan"); hipnotizatzaile 1, A. Irigoien ("begirada hipnotizatzailea da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hipnotizabera : DFrec 1 (Deia: "gizona hipnotizaberago egiten ote duten"); hipnotizagarritasun : Euskalterm 1 (hipnosiberatasun sinonimoarekin); hipnotizatu : HiztEn; hipnotizatzaile : HiztEn, Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hipnotizatu : ElhHizt, HiruMila, Casve EF (-tü); hipnotizatzaile : ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF (-zale) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

fr (DLLF): hypnotiser; en (Collins): to hypnotize, mesmerize; it (S. Carbonell): ipnotizzare; de (Langenscheidts): hynotisieren; in Hypnose versetzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

hipnotiza, hipnotizatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Kategoria

izond.

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Forma baten adiera(k)

zuldarra.

Euskaltzaindiaren Arauak

Anat.

LB: 171 (UEU 128); ETC: 332.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: hipokanpo 1 iz. (Anat.) hipocampo; 2 iz. caballito de mar itsas zaldi, Adorez: 0, Labayru: 0; NolaErran: 0 / Euskalterm: 0.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa, bi adieratan: Anat. eta ‘itsas zaldia’.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ito Kim.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 86; ETC: 99.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: hipokoristiko iz./izond. (Hizkl.) hipocorístico, -a, Adorez: hipokoristiko: adj. hipocorístico/ca, Labayru: hipokoristiko 1 iz., adj. Gram. hipocorístico -ca; NolaErran: 0 / Euskalterm: hipokoristiko (Hizkl. hipocorístico).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Hizkl.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hipokratiko: Euskalterm ("zin h." eta Hipokrates-en zin); Harluxet.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hipokratiko: J.M. Irigoien ("zin hipokratikoa" — bis); Berria ("Planaren etsai bakarra Frantzian ohikoa den eszeptizismoa eta adostasun hipokratikoa da"). // Osasunbide alternatiboak ("Osasunaren gizarte-alorra kontutan hartzen zuten hipokratikoek, nahiz eta oraingo kontzeptu modernoa dirudien"). // GNS-10 ("Pakidermoperiostosia, azkazal hipokratikoarekin"); "danbor-makila erako behatzak — behatz hipokratikoak"; "Sortzetiko behatz hipokratikoak").

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hipokratismo: Harluxet (eta hatz-hipokratismo AS).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hipokratismo: GNS-10 ("Azkazalen hipokratismoa"; "behatzen sortzetiko hipokratismoa").

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Jakite-arloak

Med.

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

hipokrisia -i-duna da forma nagusia (24 ager., IE: Lç 11, Hm 2, Lg 8, Dh 2; eta Mde 1); ipokresi(a) behin jaso da: Gco; ipokrit bakarraren ondoan (Tt), 51 (h)ipokrita ageri dira (Astar, Añ, fB; Gco, Lard; Lç, EZ, Ax, SP, Lg, Monho, Gy, Mde; Bp; Mde)

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hipokresi 1, hipokresia 6, hipokrisia 1 (denak EB); hipokrita 6

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hipokresi(a) (AB50: 2); hipokrisia (DFrec: 1; AB38: 1; HiztEn-LurE); hipokrita (DFrec: 1; HiztEn-LurE); en hypocrisy, hypocrite; fr hypocrisie, hypocrite; de Hypokrisie, Hypokritisch.

Nazioarteko forma da

nazioartekoa -i-duna da.

Lexemen erregulartasuna

-a org. zalantzazkoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

Hipona / hiponar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: hipopotamo: Hippopotamidae fam.; hipopotamo arrunt: Hippopotamus amphibius; hipopotamo nano: Choeropsis liberiensis.

Euskaltzaindiaren Arauak

Fam. Hippopotamidae.

Landare eta animalien taxonomi izena

Hippopotamidae fam.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hipostoma 4, J.A. Berriotxoa (adib.: "Zihil medusoideoak / Hipostoma / Tentakulu oralak / Aho irekigunea", "Hipostoma dilatazio distalik gabe").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hipostoma : LurE (polipo zelenterodun batzuek aho inguruan duten zati irtena / dipteroen buruko sabel aurreko partea / kaparren ahoko zatia); Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec; AB38; AB50; HiztEn.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt; ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; Casve EF; Lur EG/CE eta EF/FE; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Anat.

[s.u. hipoteka] hipoteka mailegu, hipoteka-mailegu Ondasun higiezin bat erosteko eskatzen den mailegua, erosten den ondasun higiezina bera bermetzat duena. Hipoteka-mailegu bat eskatzen duzunean bizi-aseguru bat egitera behartua zaude.

hipoteka(-)kreditu 69: Argia 3, Berria 3, DU 16, EiTB 12, Consumer 29, Espainiako Gobernua 2, Gomylex 1, Jakin 2, Laneki 1.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hipoteka-kreditu 1 (Berria).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jaso liteke hipoteka(-)mailegu formarekin egin den bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa hipoteka sarreran.

LBeh (2016-10-26): hipotekadun 34: Deia, Consumer 3, Berria 18, EiTB 9, Argia 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu hipotekadun formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: azalpen batean: subprime. Arrisku handiko mailegu hipotekaduna.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es hipotecario / fr hypothécaire: Elhuyar: hipotekazko, hipotekadun; hipoteka- (hitz-elkarteetan) / NolaErran: hipotekazko – bahiturazko / Zehazki: hipoteka- / Labayru: hipotekazko, hipotekadun, hipoteka-* / Adorez5000: hipoteka-, hipotekadun, hipotekazko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta onartzekoa (automatikoa izan badaiteke ere).

Euskaltzaindiaren Arauak

hipotekatu, hipoteka(tu), hipotekatzen. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

hipotekatu, hipoteka(tu), hipotekatzen.

LBeh (2014-04-03): hipotermia 66: Elhuyar 8 (adib.: “Aorta arteriaren ebakuntzetan, hipotermia sakona eragiten zaio pazienteari”), Consumer 2 (adib.: “Hipotermia arazo larria da: hobe janzkera egokia jartzea”), Berria 10 (adib.: “Hipotermiak jota eta berogailu akastunen gasa arnastuta hil dira gehienak”), EiTB 43 (adib.. “Denek hipotermia sintomak zituzten”), Argia 2 (adib.: “Tucson hirira heltzeko lau eguneko ibilbidea egin behar dute basamortuan, eta hipotermia, deshidratazioa eta piztien erasoak jasaten dituzte”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: hipotermia 24: Berria 21 (adib.: “Osasun Ministerioaren arabera, asteazken gauean 341 pertsona artatu zituzten erietxeetan, gehienak hipotermia arazoekin”), Patxi Zubizarreta 2 (adib.: “bi gazte haien gorpuak topatu zituztela, autopsiak argitu zuenez hipotermiak eta hipoxiak jota”), Irene Aldasoro (“Askoz larriagoa da ur izoztuan murgilduriko gorputz baten bero-galera, eta horregatik izaten da hipotermiaz hiltzen denik ontzi-hondoratze baten ondoren”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es hipotermia / fr hypothermie: Elhuyar: hipotermia (Med.) / Nolaerran: hipotermia / Zehazki: hipotermia (Med.) / Labayru: - / Adorez5000: hipotermia (Med.).

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Med.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-s grekotiko maileguetan.