ukan
ukan
Ukan aditza izan aditzaren Iparraldeko aldaera trantsitiboa da. Ukan behar dugu debozio berezi bat (= Izan behar dugu debozio berezi bat). Arraposturik ez dut ukan (= izan). [EH]
Jakina denez, *edun izendapen teorikoa erabiltzen da indikatiboko adizki laguntzaile jokatu trantsitibo edo iragankorra (dugu, diot...) izendatzeko . Baina hizkuntza errealean, ez da inoiz edun forma erabiltzen, ukan baizik (Iparraldeko hiztunek batez ere, Hegoaldekoen izan aditzaren aldaera trantsitibo gisa). Ukan behar dugu debozio berezi bat / Izan behar dugu debozio berezi bat.
Honako adibideotan ikusten den bezala, hiru gauza izan daiteke izan aditza:
Miren etorri da (esaldi horretan, izan aditza —da— laguntzailea da).
Loiolan izan da (hor, izan aditza aditz nagusi intrantsitibo edo iragangaitza da).
Guk ere izan ditugu kezkak (hor, izan aditza aditz nagusi trantsitibo edo iragankorra da; testuinguru horretan, ukan erabiltzen da Iparraldeko tradizioan: Guk ere ukan ditugu kezkak).
Gehiago jakiteko
EUSKALTZAINDIA (1993). Euskal Gramatika Laburra: Perpaus Bakuna. Bilbo: Euskaltzaindia (259-260).
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
