(...) , Ip zankho-bakhoitx, IBe hankamotz ) . Zango motza lasterka ura karraiatzen . Guilsou GH 1952, 247. Geroa besomotz edo zangomotz . EZBB I 126. b) " Zankamotx (R), zanquilla, persona que tiene las piernas cortas" A. (...)

(...) ZANGO-MOTZ . a) (L, BN, S; Dv A; -motx L, BN, Sal, S; zangomutz L, BN, S; zankomotz S; zankho-mutx S; -mutz Gèze). Ref.: A ( zangomotx, zankomotz ); Lh ( zangomotx ); Lrq ( zankho-mutx ). " Zankhomutz, qui a une jambe coupée" Gèze. "Cojo, de (...)

(...) , jauzteka . Barb Sup 138. Gau-egunak jauzteka / behar tut pasatu . Etcham 221. Irriz, jauzteka, gazteak jiten zauzkitzu . Iratz 46. Lasterka ezin ibil. Jauzteka ezin ar . JEtchep 16. Hazinden ondotik jauzteka ibiliz bildua ginuen zalutasunarekin. Larre (...)

(...) jauzteka . 1. (Sust.). Salto. Aragiñari axuria bezala bere jauztekeki eraman die berak herioari jakin bagetarik bazoala . Egiat 199. 2. ( Dv , H ) . (Adv.). Saltando. " Iauzteka ibiltzea , aller par sauts et bonds" H (s.v. iauzte ) . v. jauzika (...)

(...) Fram 108. Han utziko dituzte [yuduak] trankilki aberasterat . Ib. 161. Zaudete beraz trankilki / zuen herrian bakean . Etcham 45. Poliki-poliki asi behar du; astiki, trankilki, erreposki. Lasterka ez da lan onik egiten . FIr 193. Horra nun [...] tropa (...)

(...) trankilki . ( L, BN, S ) Ref.: Lh ; Lrq . Tranquilamente. Nola nagoke trankilki bekhatu mortalean? Brtc 149. Uzten baituze trankilki beren arimen kondenatzera . BaztSerm1 241. Sira, trankilki / egoiten ahal zira . Xarlem 32. Ene aitamak, anei (...)

(...) jaun mera, lasterka eta xitun, buru-has sartu omen zen bere etxean . Ib. 147. Erraiten baitute [...] Lapurdi guzian, sekulako sorginak erre zuztela lehenagoko mendeetan, badut uste Mariak eta Xanetak xitun egon beharko zutela denbora hetan! Ib. 113. Eta (...)

(...) xitun . ( L ap. Lh ) . (Uso predicativo). (Estar, etc.) humilde, temeroso, callado. "(L), penaud, capot, confus" Lh . Ellande ohera badoa, ixil eta xitun, Mariaren makhila, bizkar hezurraren gainera eror dakion beldurrez . Barb Sup 74. Eta gure (...)

(...) . AGER EGIN . Mostrar. "Arguere, [...] ageregitea " Urt II 297. Ezpata-dantzariyak / irtenak bidera / zanko aztal ariñak / ager egitera . Echag 86. Lasterka datoz ager egiten / pekatu antziñakoak, / damuarekin Gurutzeari / galdezka barkazioak . Ib. 216 (...)

(...) ager . 1. ( V-gip ap. Etxba Eib ; Bera ) . (Adj.). "Público, notorio, patente" Bera app. " Ager, visible, aparente, manifiesto, claro. Gauzia ager dago, ikusi gura dabenandako " Etxba Eib. . Fidantzan düdala ager jarriren hüskara zertan nahi hitz (...)

(...) 1 baraxtu . 1. ( S; Foix ap. Lh .) Ref.: Lrq /báašt/. . Ralentizar; aminorar, aflojar (la marcha, el paso, etc.). "Ralentir" Lrq , Lh . v. baraztu. Otsogorrin behera ardiek, lasterka, / Zalhe igaran zien Gaztanbide'ühaitza; / Besarkagiala baikoz (...)

(...) baraxtü ürhatsa . 'Elles ralentirent le pas' . Etch 348. Sonulariak ez dü lanik ükhen haren zalhotü edo baraxtü beharrez . (Hablando del xerrero de la mascarada). Eskual 17-1-1913 (ap. DRA ) . Ralentizarse, ir más despacio. Gaixo horik tiroa bezala (...)

(...) . Bebil emaztea arrastaka batetik bestera, umeenzat bear danaren billan . AA II 74. Ibili gabe lur biribilian / Lasterka egia honen bilhan . Arch Fab 217. Itsu, mutu, gor, eta beste miñantzik zeukan guzia Jesuseronz abiatu zan, osasun-billan . Lard 378 (...)

(...) BILAN . En busca de. Arratseko gelditegira bezain laster, asi ziran aren billan . Mb IArg I 170. Baña kendu diozkaten humeen billan dabillen aldian . Ib. 145. Denboren kontuari darraizkanak, eta urteen zenbatezkoaren billan dabilzanak . Ub 68 (...)

(...) BILALDEAN . " Billaldean ibilli, rodear" BeraLzM. Lasterka zaleak urrengo, beren azkartasuna billaldean ikusi zediñ . Ag EEs 1917, 203. Illargia eguzkiaren aurrez-aurre igaroki eguzki-illunaldi osoa gertatzen danean, billaldean ikusten dan erestun (...)

(...) gorriska da. ArgEgut 1928, 49. Olerkari guren oiek [...] beti ditute olerkari zeeagoak aitzindari ta laguntzat; beti, bil-aldean, muño ta mendixka sail bat . Ldi IL 37. Ardiak geldi daude billaldean . 'Estant et oues circum' . Ibiñ Virgil 62. (Tras gen. o (...)

(...) . Cb Eg II 189. Kalea barrena, txit lasterka, ta estuan zijoazela . Ib. 197. Gaizkitu, ta oiean txit estuan arkitzen zan . Cb Eg III 226. [Tentazioa] ezin kendurik, txit estuan zegoen . Cb Just 118s. Adiskidia, estuban iminten dozu nire jakiturija . Mg (...)

(...) ESTUAN . a) En apuros, en un aprieto; gravemente (referido a una enfermedad) . " Estuan, en aprieto" Lar (s.v. estangurria ) . Arzobispo Burdeosko, perladu gexoa / estuan daroazu zeure kolkoa . EgiaK 88. Gaitzak eman zion, ta txit estuan jarri zan (...)

(...) JAUZI BATEZ . De un salto; de repente, rápidamente. v. JAUZI BATEAN. Jauzi batez han ziren alde orotarik lasterka . HU EskualOn 23-2-1906, 1 (en Zez 128 se transcribe erróneamente jautzi ) . Xutitu zen jauzi batez . Ib. 55. Jauzi batez igain zen (...)

(...) mandon gaina . Const 27. Ttirritta jauzi batez / gaindi da pasatzen . Etcham 114. Yauzi batez igarotzen diat balengoa . TP Kattalin 182. Yauzi batez kendu zakon mutikoari bere lastozko xapela . Zub 111. Jauzi batez joan ginen Bezu-St. Germain delakorat (...)