(...) -GIBEL ( zizailu gibel H, que cita a Hb). Zona que queda tras el escaño. Hura [makhila] dute bidean lekhaio bezala; / gauaz diote zaintzen zizailu gibela . Hb Esk 218. ZIZEILU-MAHAI . " Txisillu-mai (V-arr-oroz), mesa fija con una tarabilla en la pared" A. Afal (...)

(...) zizeilu . Etim. De * zuzellu, lat. subsellium. 1. ( AN-erro, B, Ae; Lar , H ), ziseillu ( SP ), zizailu ( G, AN-gip-larr-5vill, L-côte-sar, B; Hb, Dv, H ), zizalu ( G-to-bet ), zizelu ( G-goi, L-ain, BN-baig; Dv , H ), zizil(l)o , zizilu ( G (...)

(...) naiz abiyan . Xe 295. Abian zirela, berek ez zakiten norat . Elsb Fram 175. Guretzat zelarik hiltzerat abian . Zby RIEV 1908, 209. Ihes abian ziren / denak harrituak . Ib. 212. Etxetik atheratzean, / urrun naizela abian, / hartzen dut nere makhila . In (...)

(...) ABIAN . (Ht VocGr, Lecl, Dv, H, A). a) A punto de, comenzando; en marcha. "Prêt, au point de partir, abian " Ht VocGr 408. "Il es au point de partir, abian da " Ib. 397. " Abian da, il est sur son départ. Ez naiz berriz hasterat abian " Dv. "Sur (...)

(...) S 96. Gizunak berotiak, omen, / dira agitzen aharan, / pare gabe, borrokatzen / makhila gorriekilan . Casve SGrazi 22. 4. Encontrarse con. " Mendian ardiareki agitü niz (S)" Gte Erd 288 (junto a topatu, gertatu, etc., de otras zonas) . Berriz agitzen (...)

(...) agitu . Etim. Verbo denominativo cuyo radical parece encontrarse en agian, etc. 1. ( AN, S; Gèze , Arch UFH , Dv (AN-mer, S) , H ) Ref.: A ; Lh . Acontecer, suceder, ocurrir. "Arriver" Arch UFH , Gèze . v. gertatu (2). Tr. Documentado desde (...)

(...) . araldea. Edozein ordutako othoitzez. I. Burua . EZ Eliç 1 (v. tbn. 19, 32, etc.) . ARALDE BATEZ . Por mucho, con gran ventaja (?). Begia, eskua, [billart] makhila hain dabiltza xuxen, non partida guzia aralde batez baiterama . Laph 118. EGUN-ARALDE . v. 1 (...)

(...) aralde . 1. ( L, BN ap. A ; SP , Lar , Aq 441, Dv , H (L, BN, S) ). Grupo, tropa, conjunto. "Troupeau. [...] Zaldun araldea, compagnie, troupe de cavaliers. Saindu araldea, compagnie de saints" SP . "Acompañamiento grande" , "comitiva", "séquito (...)

(...) .: A ; Gte Erd 218 . Girando, dando vueltas. " Makhila buruaren gainean itzulika erabiltzea " H . " Burua itzulika ari zako (BN-arb)" Gte Erd 218. Bekhatutik kofesiora, kofesiotik bekhatura itzulika dabiltzanek . Dh 449. Yainkoa adoratu behar zen (...)

(...) itzulika . Tr. Documentado en textos septentrionales desde mediados del s. XVIII. Hay algunos ejs. meridionales del s. XX. En DFrec hay 13 ejs. de itzulika y 1 de itzulka, todos ellos meridionales. I. (Adv.). 1. ( L-sar, BN; H ), itzulka ( H ) Ref (...)

(...) noblea, eta ez katua. It Fab 254. Zurekin hitzegiñ al izatea pare gabe ditx andiagoa da, gizonakin hitzegitea baño. Arr GB 48. Dira agitzen aharan, / Pare gabe, borrokatzen / makhila gorriekilan. Casve SGrazi 22. PAREGABEKO (gral.; SP, Dv; parebako Izt (...)

(...) paregabe . 1. ( gral. ap. A; SP, Urt I 29, Dv, H ), parebage ( Lar , Añ , H ), parebaga . (Adj.). Incomparable, sin igual. "(Sin) par" Lar , Añ . Cf. E 77: O andere exzelente, ezein pare gabia. Konjuro gogor parebaga bat . Lazarraga A16 1184r (...)

(...) bertzeak ilhun eta goibel zuela bekhundea . Elzb PAd 27. Hegalttoak oraino ditut laburregi; [...] Bertzeak bezain airos ez naiteke segi / Laguneri . Elzb Po 216. Hartzen dut nere makhila, / Zer-nahi gertha dadila. / Airos banoha harekin, / Lagun ona dut (...)

(...) 1 airos . 1. ( H ), airoso , airus ( S ap. Lh ), aidoso . Airoso, garboso, con gracia, elegante; alegre (aplicado a seres vivos) . "D'air élégant en sa personne [...] Neskatxa airosa, fille qui a, (ou en mauvais part) se donne bonne grâce" H . Tr (...)

(...) . Bilbao IpuiB 1. Arti Tobera 189. MAtx Gazt 9. Uzt Sas 17. MMant 13. BAyerbe 13. JAzpiroz 7. 2. ( H ). Amenaza. " Makhila khaldi baten eskaintza, la menace d'un coup de bâton" H . 3. ( H ). (Precedido de goiti ).Ganas de vomitar. Goitikoak edo goiti (...)

(...) eskaintza . 1. ( SP ( -kh- ) , Dv , H ), eskantza , eskaintxa ( Lh ), eskeintza ( G ap. A; Arch VocGr ( -nz- ), H ), eskentza ( Añ ), ezkentza ( L ap. A ; -nza Lecl ), eskintza ( V-oroz-arr-ple, G ap. A; Añ, H ). Ofrecimiento, oferta; promesa (...)

(...) " Lar. . "Fort, diminutif du mot azkar, ce qui n'est point faible" VocBN . "Fort, aux formes développées" Gèze . " Makhila gothor bat, un gros bâton" Dv . " Muthil gazte gothorra, jeune garçon solide, robuste, solidement bâti" H . "1.º persona o animal (...)

(...) gotor . ( Sal, R, -th- L, BN-ciz, S; Lar, O VocPo (S); -th- SP, VocBN , Hb, Gèze, Dv, H ), kotor ( B, Sal ) Ref.: A ( gothor, kotor ) ; Lrq ( gothor ) . Firme, consistente, sólido; corpulento, robusto. "Fier, altier" O VocPo . "Grave" , "membrudo (...)

(...) ezarri zioten kanaberazko makhila bat . Jnn SBi 29. Burtiña altxatzerakuan azaltzen da Marian etxeko sukaldea; kañabel batzuek pareta kontran daudela . Ill Testim 16. Uraren bi aldetatik aiñ zabal ta lodituak ikusten iya ta kanaberak . Lh Yol 3. Mantu (...)

(...) kanabera . 1. ( G, L, BN, S; SP , Ht VocGr 419, Arch VocGr , VocBN . ( kh- ) → A , Gèze , Dv ( kh- ) , H (+ kh- ) ), kañabera ( kañ- V, G, AN , -iñ- V, G ; Lar , Añ , Lcq 171), gañabera ( Izt C 125), kanabela ( G-to; Lar ), kanabel ( G (...)