PARODIA

(grek. parodia, alboko kantua, trufazko kantua)

Zerbaiten imitazio isekariari deritzo horrela. Literaturari dagokionez, idazle baten estiloa nahiz idazlanak iseka eginez imitatzean datza. Hala ere, musikaren arloan, doinu ezagun bati egokituz eginiko testuari nahiz kanta ezagun baten tes tuaren ordez beste bat egiteari ere deitzen zitzaion parodia, eta batez ere XV. eta

XVIII. mendeen artean baliatu zuten. Literaturan, parodiaren sustraiak Grezian aur kitu dira; adibidez, Aristofanesek maiz erabiltzen zuen bide hori, Eskiloren nahiz Euripidesen tragedien, edo Iliada , edota beste testu literario ezagunen parodiak eginez. Erdi Aroan, Hitako Artzipresteak genero epikoa parodiatu zuen, eta goliar doek liturgiako testuak. Don Quijote da, alabaina, literatura parodikoaren gailurra, non zalduneriari buruzko eleberriak parodiatzen baititu M. Cervantesek. Euskal lite raturan G. Arestik sarri erabili zuen parodiarik, “Kristau prestu bat bailitzan, asto bat dago elizan”, eta B. Atxagaren Etiopia n poesiaren eta poetaren parodia egiten da. Parodia gizarte satiran usu erabiltzen den prozedura da, zenbait jokabide, sines keria eta ikuspegi kolokan jartzeko, edo zenbait pertsonaia publikoren portaera nabarmen uzteko.

Euskal Herrian inauterien tradizioa eta herri jatorria duen zenbait antzezpen erabili izan dira horretarako, batik bat Zuberoan; parodiak ikus daitezke asto-laste rretan, parodiak pastoralen zenbait zatitan, eta antzeko beste agerpenetan; “ihakina” deritze imintzio hutsez eginiko parodiei.

[J. K. I.]

Ikus, halaber, I RONIA , S ATIRA , S ARKASMO , T ESTUARTEKOTASUN .