NOUVEAU ROMAN

Joera estetiko eta literario bati deritzo, zehazki XX. mendearen erdialdean zen bait idazle frantsesek eleberriak idazteko harturiko bideari. Alain Robbe-Grillet (1922) hartu izan da talde horren teorialaritzat, Pour un nouveau roman (Nobela berri baten alde) (1963) saiakera idatzi zuenetik. Baina, eleberriak ere idatzi zituen; besteak beste, Le voyeur (Begiluzea) (1955) eta La jalousie (1957). Robbe-Grilletekin batera, honako hauek dira eleberri mota horren ordezkari ezagunenak: Nathalie Sarraute, Planetarium , (1959), M. Butor, La chute, [ Aldaketa ] (1957), Claude Simon, Flandeserako bidea , (1960), eta Marguerite Duras, L’amant (1984. Maitale, M. Garmendiak itzulia, 1996).

Idazle talde horrek idazketan bertan ardura jartzen duen eleberrigintza aldarri katu zuen. Hartara, tradiziozko eleberriaren kontzepzioaren iraulketa bultzatu zuten. Besteak beste, mezuari eta konpromisoari lehentasuna ematen zion existentzialis moa errotik gainditu nahi zuen kontaketa molde horrek. Horretarako, fenomenolo giaren ildotik jo zuten, errealitatearen irudikapenean lehentasuna objektuari ema nez, ez subjektuaren ikuspuntuari. Horregatik, idazlearen zeregina objektuak bere osotasun eta autonomia horretan deskribatzea da, inpartzialtasun osoz.

Bide horretatik, eleberria istorio baten kontaketa delako ideia baztertu zuten. Eleberria abenturaren idazketa izatetik idazketaren abentura izatera igaro da. Horrela, eleberriaren tradiziozko ikuskerak sorturiko hainbat iritzi irauli zituzten: lehenik, pertsonaiaren irudia auzitan jarri zen; bigarrenik, ia ekintzarik gabeko ele berriak izango dira, ia korapilorik gabeak; hirugarrenik, begirada etengabe objektu batetik bestera mugitzen duen kontalaria irudikatzen da. Euskal eleberrigintzan, R. Saizarbitoriak jo du bide horretatik, Ene Jesus (1976) eleberria izanik adibide aipa garriena.

[I. R.]

Ikus, halaber, E LEBERRI .