OEH - Bilaketa
13 emaitza paje bilaketarentzat
goiburua
arroitu.
tradizioa
Tr. Aparece en Lazarraga (erroitu ) y en textos alto-navarros, en los que la forma más extendida es arroitu; la emplean tbn. Ochoa de Arin y Arrue (erroidu ).
sense-1
1.
(AN, Sal, R; Dv, H),
erroidu,
erroitu (Lcc),
erruitu (Lcc),
arreitu,
ruido
Ref.:
A;
Iz R 284
.
Ruido; alboroto, estrépito. "Roido de gente, jentean erruitua" Lcc. "Bollicio, erroitua" Ib. "Bruit" Dv (que lo toma de Orreaga). "Intxaur guti eta erroidu anitz, peu de noix et beaucoup de bruit" H. "Ruido grande" A. "Ruido; egin ziá arróitu banak! hizo unos ruidos!" (R-uzt) Iz R 284.
Zeinzuk utra laster ta erroitu andiaz eroan zituen florestari beera. Lazarraga A, 1153r. Daude ain atenzioreki, eze sentituagatik edozein arroitu, ezpaitirade meneatzen beren lekuetatik. Ber Trat 30v. Bere egoekin egiten duen soñue edo arreitue. Luzuriaga 14. Biaramónean orziláre goizean presentatuzúte préso dibinoa Pilatos Presidentearí, ásko arroitu, alegázio ta sendagallaéki, progurík ez bátere. LE Doc 161. Egun urá izanendá azken eguna, [...], tronpeta, soñu eta arroituaren edo erroiduaren eguna. LE Urt 1 (ms. 1r sóñu ta arroituarén egúna). Eztute [zigueña] pasarazten leku batetik bestera ez soñu alegreak eta ez tristeak eta ain guti ar[r]oitu andi aditzen dituenak. GoldSerm 216. Ekustian flauta edo lutozko musika sonazaliak, eta gentiaren arroitiua. Hual Mt 9, 23 (He habarrots, Echn asots, Samper alboroto). Paje neria --dio Errege Karlomanok--; zer da gauezko isiltasuna austen den arroitu ori? (AN-gulina). Orreaga 54. (ib. 90 (AN-erro), 94 (AN-arce), 86 (BN-baig), 98 (Ae), 102 (Sal) arroitu; ib. 62 (AN-5vill) arroittu)
Ruido; alboroto, estrépito. "Roido de gente, jentean erruitua" Lcc. "Bollicio, erroitua" Ib. "Bruit" Dv (que lo toma de Orreaga). "Intxaur guti eta erroidu anitz, peu de noix et beaucoup de bruit" H. "Ruido grande" A. "Ruido; egin ziá arróitu banak! hizo unos ruidos!" (R-uzt) Iz R 284.
Zeinzuk utra laster ta erroitu andiaz eroan zituen florestari beera. Lazarraga A, 1153r. Daude ain atenzioreki, eze sentituagatik edozein arroitu, ezpaitirade meneatzen beren lekuetatik. Ber Trat 30v. Bere egoekin egiten duen soñue edo arreitue. Luzuriaga 14. Biaramónean orziláre goizean presentatuzúte préso dibinoa Pilatos Presidentearí, ásko arroitu, alegázio ta sendagallaéki, progurík ez bátere. LE Doc 161. Egun urá izanendá azken eguna, [...], tronpeta, soñu eta arroituaren edo erroiduaren eguna. LE Urt 1 (ms. 1r sóñu ta arroituarén egúna). Eztute [zigueña] pasarazten leku batetik bestera ez soñu alegreak eta ez tristeak eta ain guti ar[r]oitu andi aditzen dituenak. GoldSerm 216. Ekustian flauta edo lutozko musika sonazaliak, eta gentiaren arroitiua. Hual Mt 9, 23 (He habarrots, Echn asots, Samper alboroto). Paje neria --dio Errege Karlomanok--; zer da gauezko isiltasuna austen den arroitu ori? (AN-gulina). Orreaga 54. (ib. 90 (AN-erro), 94 (AN-arce), 86 (BN-baig), 98 (Ae), 102 (Sal) arroitu; ib. 62 (AN-5vill) arroittu)
sense-2
2.
(H),
arraitu (BN-baig ap. A
),
erroidu (Lar, Añ, H).
Riña, pendencia; disputa. "Ruido, pendencia" Lar, Añ. "Tumulte, dispute" H. "Tumulto" A.
[Diferenzia] huek guziak, erregen komisione bagerik, erriek arremadia dirozkei, ainberze gastu eta arroitu bagerik. MRos 10.1v. Ediro ote dan, edo arkitu pendentzia, eta erroiduren batean, edo erroidu billa ibili ote dan. OA 157. Guziakiñ pakean bizi zaite eta erroidurako eta aserretzeko biderik iñoiz ere etzazu eman. Arr May 119.
Riña, pendencia; disputa. "Ruido, pendencia" Lar, Añ. "Tumulte, dispute" H. "Tumulto" A.
[Diferenzia] huek guziak, erregen komisione bagerik, erriek arremadia dirozkei, ainberze gastu eta arroitu bagerik. MRos 10.1v. Ediro ote dan, edo arkitu pendentzia, eta erroiduren batean, edo erroidu billa ibili ote dan. OA 157. Guziakiñ pakean bizi zaite eta erroidurako eta aserretzeko biderik iñoiz ere etzazu eman. Arr May 119.
azpisarrera-1
ARROITU HARTU.
Tener pelea.
Zeren gu ezkatoz ruidorik artzera niorekin. (Yerri, 1569). ReinEusk2 111.
Tener pelea.
Zeren gu ezkatoz ruidorik artzera niorekin. (Yerri, 1569). ReinEusk2 111.
azpisarrera-2
ARROITU EGIN.
Hacer ruido. "Arróitu egin dien, ha hecho ruido" (R-is) Iz R 302.
Inzkuru, da gizon batek pezu andibaten azkatak lurretik soiniaraino atsaz arroitu egiten diona. Mdg 125. Tenpra berian ñiska ñaska arroitu egitenzion. Ib. 132. Zartegiak arroitu egin badu, zerbait barronta du. (R). A EY III 228.
Inzkuru, da gizon batek pezu andibaten azkatak lurretik soiniaraino atsaz arroitu egiten diona. Mdg 125. Tenpra berian ñiska ñaska arroitu egitenzion. Ib. 132. Zartegiak arroitu egin badu, zerbait barronta du. (R). A EY III 228.
arroitu
-
arroitu. Tr. Aparece en Lazarraga (erroi...
-
1. (AN, Sal, R; Dv, H), erroidu, erroitu...
-
2. (H), arraitu (BN-baig ap. A ), erroid...
-
ARROITU HARTU. Tener pelea. Zeren gu ezk...
-
ARROITU EGIN. Hacer ruido. "Arróitu egi...
<< paje 0 / 0 beretter >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
