1. (V, G-azp; H (V, G)), zurpaildu (BN-arb; -ph- H (L, BN)), zurpildu (-ph- Dv), surbildu, xurpaildu (-ph- BN; SP, Arch VocGr, Dv (-ph-), H (+ -ph-)), xurpaldu, zurpailtu (S), zurrupildu (B), xurpitu Ref.: A (zurbildu, xurphaildu, zurrupildu); Gte Erd 199 y 312.
(Ref. a personas). Palidecer. "Rendre ou devenir blême. Xurpaildua, blêmé" SP. "Pâlir, blêmir" Dv. " Xurphailtzea, [...] devenir pâle, pâlir, se décolorer par suite de maladie" H. " Zurphailtzea [...] devenir blanc, pâle et blême. Il ne se dit que des figures" Ib. "Palidecer" A. Tr. Documentado al Norte desde Oihenart y al Sur desde Moguel. Los autores meridionales emplean zurbildu. En la tradición septentrional hay xurpaildu en Oihenart, xurpaltze- en Eguiateguy, zurp(h)ildu en Duvoisin y GH , xurpitu en Darthayet, xurphailtu en Eskual, zurpheildu en EskLAlm y E. Salaberry, y zurpaildu en Lhande (en un texto guipuzcoano), J. Etchepare (zurpailduxe ), GH y J.B. Etcheberry (tbn. en Mirande (-ph- )). En DFrec hay 5 ejs. de zurbildu.
Ierusalemera jinik, / Et' eginik / Han hitz Herodeseki, / Xurpail zekien hila-legez, / Iudu-erregez / Aipu enzuteareki. O Po 61. Pairamen harez da begithartia xurpaltzen, besoak ta zankhoak ikharatzen. Egiat 249. Zagoz geldi geldi zurbildu baga; ez agertu bildurrik. Mg PAb 190. Ikusi egizuz andiki askoren alabak [...]. Itxurgatu ta zurbilduta, gauza ez batzuk, argal, erkin [...]. Ib. 59. Kolorgaldurik, zurbildurik, argaldurik ta erkindurik, ilteko zori ta arriskuan. Ur MarIl 17. Nere arima ezpain hegira ethorririk, uzten duenean nere lurrezko lohia zurphildua eta hormatua, onerits zazu zure aintzinean. Dv LEd 277. Emakumeak ez bakarrik arpegian egiten ditu mudantza aundiak nola diran kolorez surbiltzea. Aran-Bago ManMed 280. Zer duzu? Xurpitzen zare. --Ez dakit sobera baizik; buruan eta erreinetan min dut. Darthayet Manuel 307. Lo gitxitxo egin ebielako guztiz zurbildurik egozan. Ag Kr 59. Arrantzale errukarriak, danak zurbilduta, nekatuta. Ib. 17. Biotzikara zokia euki eban [...]; oso zurbilddurik jarri zan. Echta Jos 167. Onek berbok entzun ebazenean zurbildu zan Errekarteren arpegia. Ib. 111. Amorruz arpegia zurbildurik. Ib. 63. Arpegia bildurrez zurpaildurik ta ortzak kurrixka zegoen. Lh Yol 47. Zonbat aldiz ez ditugu Eskualdunak ere bihotz-minekin ikusi zoatzila han, gero mutil, erdi jaun, laster zurpailduak, galduak gero. GH 1922, 23. Mattasunak, baña, arpegija zurbilddu [dautso] . Altuna 31. Arrituta, zurbilduta gelditu ziran. Or SCruz 52. Zurbildu zen eriotzera bai liyoan. Or Mi 60. Iruditu zitzaion haren aurpegi gorritua zurbildu zela behingoan. Mde HaurB 61. Arpegia ziaro zurbildurik eta gorputz guzia dardarretan. Etxde AlosT 82. Eguzkia arpegiz zurbiltzen eta indarrez aultzen baidijoa. Etxde JJ 25. Zurbildurik eta odol barik eldu ei izen. Akes Ipiñ 32. Kruseluaren argiak zurbiltzen dautson diztira baten naasia esitua agiri da. Onaind STeresa 94. Hotzak zurbildua zuen aurpegia. MEIG IX 94.
v. tbn. A BeinB 77. Ol Is 29, 22. Zurphaildu: Mde EG 1957 (1-2), 49. Zurpildu: GH 1971, 238.

2. (Uso sust.). " Orretxek zurbildu ederra artu du (G-azp), zurbildu da gogotik (G-azp), zurpaildu da (BN-arb)" Gte Erd 199.