(SP, Urt I 18, Ht VocGr 337, Lar, Gèze, Dv), esklabu (Lcc), sklabo, sklabu (Lcc).
Esclavo. "Libre hecho de siervo, esklaburean libre egin " Lcc. "Horro de sclavo, sklabuan horroa " Ib. v. jopu. Tr. Documentado desde Leiçarraga, se emplea tanto al Norte como al Sur. La forma esklabo es casi general. En DFrec hay 10 ejs. de esklabo y 9 de esklabu .
Libre deithua Kristen sklabo da. Lç 1 Cor 7, 22 (He, TB, Bibl esklabo, IBe esklabu; Ol yopu, Ker jopu ). Ezta Iudurik ez Grekik, ezta sklaborik ez librerik. Lç Gal 3, 28. Halarikan utzten nauzu, alegia libroa, / Eta hala nola ez ni guztiz zure esklaboa. EZ Man II 14. Ea [...] iokatu dan ume familiakoakaz eta esklabuakaz edo errelijiosoakaz. Cap 109. Esklabotzat bekhatuaz / berriz dago iarria. Arg DevB 140. Egin du bere buria esklabo eta kaptibo. Tt Onsa 127. Bekhatuen zepoetan / esklabo giñaudenean. Gç 71. Demonioaren esklabo eta seme izatera. OA 39. Izan zaitezentzat zure akzioneen nausi, eta ez esklabo. Ch III 38, 1. Ifinten da zeure oin sagraduetan zeure esklaborik txikarrena. Urqz 4. Bekhatuaren esklabo dire. He Gudu 161. Esklabo bat bezala. Mst III 55, 1. Egondu zen Ejipton esklabo. Mb IArg I 391. Izatea Jangoikoaen arerio, eta demoniñoaen esklabo. Oe 44. Bere esklaboez zerbitzatua izateaz. Mih 112s. Aién esklábo bizitzea. LE Prog 110. Esklabo edo besterenpekoai baizik ematen etzitzaiena. Ub 90. Irugarrena [bildur modua] esklabo edo nai ta ezeko mendekuena. Mg CO 49. Diruaren esklabo [...] egiten da. Gco II 32. Jaidura gaxtoen esklabo jartzen diren arima dohakabentzat. Dh 193. Emakume zorueen esklabo egiñik. JJMg BasEsc 110. Ugazaba ain gogor orren menpeko edo esklabo. Astar II 227. Hamar urte hontan bizi niz esklabo. Etch 78. Azotatua esklabo bat bezala. Jaur 153. Hitzaren esklabo bethi da axeria. Gy 137. Eta nola esklaboak berenak ez diren, baizik-ere beren jabeenak. Dv LEd 131. Gizona gizonaren esklabo huan. Elzb Po 214. Etxeko bi esklabu giristinok. Jnn SBi 146. Hobe dugula gure buruen jabe, tzarren esklabo baino. HU Zez 158. Ni sagarduen esklabua naiz. Iraola 58. Peko (esklabo) izatekoa ezpada. A Ardi 57. Mutil ori joputzat (esklabutzat) salduko geunke. Altuna 104. Ogei urtetan soldado, / miliziara esklabo. Yanzi 78. Batzuk azke edo libre, beste batzuk jopu edo esklabu ziran. Eguzk GizAuz 168. Ene esklaboa izanen da. Zerb IxtS 29. Harbitxizko altxorrak bilduko zizkioten mehatzetan esklabo larru beltzek. Mde HaurB 65. Esklaboari libertatea emateko. Arti Tobera 265. Esklabo beltzei. Osk Kurl 158. Gaur gizonik geienak eztira jopu edo esklabo. Vill Jaink 181. Izan ziten soldado, mariñel, besta-egile edo esklabo-tratulari. Ardoy SFran 161. Higatu behar duzue gaur erran hitzen esklabo. Xa Odol 321. An emakumea zan esklaboa. BAyerbe 50. Tokian tokiko jende asko: handi ala xehe, gatibu ala esklabo askatu. Lf CEEN 1973, 122.
v. tbn. CatLav 361 (V 175). Cb Eg II 69. CatLan 111. Brtc 101. Xarlem 937. MarIl 84. UskLiB 102. Bordel 59. Hb Esk 170. Prop 1876-77, 40. Elsb Fram 183. Jnn SBi 17. Etcham 181. JEtchep 60. Uzt Sas 184.