Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sense-1
1.
(V, G, AN, L, BN, R; Aq 416, 534 y 1116 (G, AN)),
garrondo (V-gip, G-to, AN, R-urz; Lar, Añ (G), VocCB
, Dv, H),
garando (V, Sal, R; SP),
galondo (V-oroz, AN-larr),
gahondo (BN),
gahundo (BN-baig),
gahando (BN-baig),
garrando (R-vid),
gorrondo (R-uzt),
karrondo (Lar)
Ref.:
A (garondo, garando, garrondo, galondo, gahondo, gahando, gahundo);
Bon;
Iz R 394
.
"Le derrière de la tête"
SP.
"Cogote"
Lar, Añ.
"Cerviguillo"
, "cerviz", "nuca" Lar.
"Desnucar, lepatxokoa autsi, garrondoa zatitu
"
Ib.
"Descogotar, pegarle a uno en el cogote, garrondoan jo
"
Ib.
"Cogote, garondoa o garunen ondoa (G, AN)"
Aq 416.
"Occiput; c'est plutôt la nuque"
Dv.
"1. en général, la partie de l'époine dorsale qui tient au crâne. Syn. lephoa. 2. spécialement, et usuellement, nuque. [...] Garrondoan jo zuan ta ill
"
H.
"[Bascuence] garando, [castellano] cocote"
Mdg 162.
Cf. VocNav: "Garondo, nuca (Burgui)".
Jende garhondo gogorrák eta bihotz eta beharri zirkonziditu gabeák.
"Col roide"
.
Lç Act 7, 51 (He, TB, Dv, IBk buru gogor, Ol, IBe lepagogor, Ker lepondo gogor).
Hillantzekoa jarri zan. [...] beren edertasuna galdu eta begi biak garrondoraño sartu zitzaiozkan.
Arr GB 69 (v. tbn. la misma expr. en ABar Goi 45).
Iretargiari, garondoa [atzia] ikusteko leian.
A BGuzur 156.
[Uletxu] kiskur kirikolauak garondoan.
Ag Kr 87.
Txanoa garrondoruntz jetsiaz.
Ag G 156 (v. tbn. 164).
Zumardiko indianoen garondo gorri ta zilbor beteak.
A Ardi 40.
Ta urrenguan gezurra nola dakizutela itzegin / oietan pena duenik bada garronduari atzegin.
Auspoa 123-24-25, 179 (ap. ELok
247
).
Yaten eutsozan begi, miin, garondo, mun eta masailtarteko aragia.
"Cogote"
.
Or Tormes 39 (v. tbn. 31, 23).
Garrondoko erraiak geiegi estututa-edo, Oslotarrak ajola aundiko miña artu du.
Anab Usauri 91.
Baldoki-gainak xorro arineko, buruari garondoa leunki harpetua.
JE Ber 46.
Eldu zun garrondotik [...] lepoa amorruz biurritu zion.
Etxde AlosT 82 (v. tbn. JJ 30).
Garrondoa autsiko diozu [astakumeari]
.
Ol Ex 34, 20.
Garrondotik uztartzen dira beiak.
Garm EskL I 118.
Beti garrondoan ezpata.
Ataño TxanKan 102.
Garaunak behar bezala hazi ez zitzaizkidalako (kopetaldean nahiz garrondoan ez dakit).
MIH 399.
sense-2
2.
"Sombrero roncalés" (R-uzt, comunicación personal).
azpisarrera-1
GARONDO-ZULO,
GARONDOKO-ZULO.
"Garondoko-txulo (G-to), garondo-xilo (Sal, R-uzt), garondo-zilo (AN, L, BN), hueco junto a la nuca" A. "Gahundo-zilo (BN-baig), el cogote" Ib. "Gahuntxilo (BN-baig), nuca" Ib. "Garandozilo (Sal, R), el cogote" Ib.
azpisarrera-2
GARONDOKO SARNA.
"Galga en el cogote, es una sarna, garrondoko sarna" Lar.
azpisarrera-3
GARONDOPE
(Con suf. local de declinación).
Begi biak garrondoperaño sartu zitzaiozkan.
Arr GB (ed. 1882) 71 (ap. DRA
).